Enerji ve Çevre Dünyası 126. Sayı (Mayıs-Haziran 2016)

r- -s:t" C>N U") C> ('V') ...... :z � ENERJİ VE ÇEVRE DÜNYASI DERGİSİ ■ ENERGY&ENVIRONMENT MAGAZiNE •• DUNYASI Mayıs - Haziran 2016 Sayı/lssue 126 Yılda 8 Sayı yayımlanır Fiyatı: 9 TL www.enerji-dunyasi.com , 'u l:lalJ.�t Q.ıı. .. �eJtnilftıı A\ılıJ.ıı � . �ı • � ll'l!t

· - - • esisat t•u;u=1•tı-llıtlltll slsat Dergisi 226.Sayı '-- ! ., �P_P_Store'dan , iNDiRiN "-Google play _,, 'DEN EDİNİN ' -- -�- - .• SY . , • www.tek-;'.;ıkyayincilik.com I

SIEMENS (k�t.ıtify for li� siemens.com/simaris

SUNUŞ o ÖzkanAĞIŞ TURKOTED Onursal Başkanı ENERKO Enerji Hizmetleri Yönetim Kurulu Başkanı ozkan.agis@enerko.com.tr Linyitlerimizi Değerlendirelim Derken, Dünyada Oluşan Ucuz ve Kaliteli Kömür Fırsatını Kaçırmayalım Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının kendi web site- riledi). Kömür ocak (veya galerilerinin) %20'si bu süre sinde yayınladığı ve2015-2019 yıllarını kapsayan Enerji içinde kapandı. Strateji Planına göre: "Başta kömür olmak üzere, yerli kaynakların kullanımının önündeki engellerin aşılması, özel sektör ve kamunun ortak çabaları ile mümkün olacaktır. Yerli kömürden üretilen elektrik enerjisi miktarının, 2013'te 32,9 milyar kWh olan elektrik enerjisi miktarının 2015'te 40 milyar kWh'a çıkartılması, A2 hedefi olarak tespit edilmiştir. Bu hedefe Enerji Kaynağı yani kömür ve linyit açısından bakıldığında, 2013 yılında 30 milyon ton olan kömür+linyit tüketimi, 2015'te 40 milyon tona çıkartılacaktır." Bu stratejinin, tüm dünyanın enerji kaynakları tüketim stratejileri ile ne ölçüde örtüştüğüne bakalım. ABD'de 2005'te 800 milyon ton olan kömür (steam coal) tüketimi, 2015'te 500 milyon tona düştü (yani %38 geBu gerileme kaya gazı arzının yüksekliğinden yani gaz fiyatlarının çok düşmüş olmasından kaynaklanıyor. Thermal Coal CFR indi (USD 38.9) - 41.00 40.00 39.00 o.. 38.00 Mar-15 Ol-May Grafik 1. ABD'de doğalgaz fiyatları bir yıl içinde $3,50 /mmBtu'dan, $2,00 /MMBtu'ya düşmüş. 2 ENERJİ ve ÇEVRE DÜNYASI Sayı 126 -MAYIS/ HAZiRAN 2016

llıturılGNPricc 2.15 USDMtınBTU 25Mııy "16 35�----------------, 25 1 5 05 o.J__--�---�--�-----,----' Meyi 2015 Grafik 2. ,. .. 30 2015 Od22 2015 J.-. 18 2016 ,lpr 12 2016 Çok düşük gaz fiyatlarını yatırım fırsatı olarak gören yatırımcılar 2 yıldan beri 20 kadar LNG ihraç limanına gaz sıvılaştırma tesisleri ilave etmenin gayretindeler. ABD'de düşük gaz fiyatları önce kömürü vurmuş. Sadece son bir yıl içinde kömür fiyatları $41,0 ton'dan $38,9 ton'a inmiş. Kömürcülerin bütün ümidi, şişen doğalgaz stoklarının, gelecek yıllarda ihracatla erimesi ve doğalgaz fiyatlarının yükselişe geçmesi. Kömürde satış için değil, alış için en uygun zaman: $39,0 /ton. Dünya'da Kömür fiyatlarının son 5 yıl içindeki gelişme trendini aşağıdaki (grafik 3)'den görüyoruz. Yani, bütün dünyada kömür fiyatları $80 /ton'dan bugün $40,0/ tona düşmüş. Son yıldaki bu hızlı düşüşte doğalgaz kadar petrolün de etkisi var. Thcımııl Coa1 CAPP Pike 43.63 USO/sl 24Ma,y"16 _100..-----------------;----, :ı: 90 2. i 81) § 7 0 ;; 60 1 50 e co 30 20 ,o o.J__--�---�--�----,-----­ Jın' 2011 Grafik 3. Fob 24 2012 .,,, 2B 2013 J ... 4 2014 Seı> 1 2015 SUNUŞ o Avrupa'da Avrupa'da kömür kullanımı son yıllarda yerlerde sürünüyor. Bir yandan, yükselen karbonfiyatlarının baskısı, öte yandan çevreci sivil toplum kuruluşlarının direnmeleri, Avrupa'nın kömür tüketimini, 1990'dan 2014'e kadar %70 düşürerek %30'Iar seviyesine indirmiştir. Avrupa'da aynı durum linyitte yaşanmıştır. Eurostat verilerine göre, aynı süre içinde linyit tüketimi %40 azalarak %60'Iara düşmüştür. Geçtiğimiz hafta Belçika'da kömürden elektrik üretimine son verildiği başlıklı bir haber yayınlandı. Almanya'da kömür santralleri, "yeşiller"in baskısına, nükleer santrallerden daha çok maruz kalıyorlar. Fırsatçı elektrik üreticileri, ABD'den gelecek kaya gazı (LNG)nin ucuz fiyatları hayaliyle ellerini ovuşturuyorlar. Paris iklim anlaşmasına imza koyan 175 ülke, daha bugünden kömürden kaçışın plan ve stratejilerini hazırlıyorlar. Uluslararası enerji ajansı kömüre nasıl bakıyor? Uluslararası Enerji Ajansı (IEA)'nın 2016 yılı başında yayınlanan "World Energy Outlook-2015 Dünya EnerjiTablosuna Bakış"ından çıkardığım notları aşağıda veriyorum: • 2007'den itibaren dünyanın kömür talebi artışında yavaşlama var. Geçen 25 yıl içinde, yılda ortalama %2,4 artan kömür talebinin, 2040'a kadar yavaşlamasını sürdürecek ve talep artışı ortalama %0,4 olacaktır. Bugünlerde elektrik üretim kaynaklarının %38,0'ini oluşturan kömür tüketiminin 2040'ta %30'!ara gerileyeceğini hesaplıyorlar. • ÇİN, son 10 yıl içinde, dünya kömür pazarının talep ve fiyat belirleyicisi oldu. Buna rağmen, 2030 yılından itibaren, kömürde oluşacak talep azalması ile, tüketim birinciliğini Hindistan'a kaptıracak. • Dünya'nın en büyük ikinci kömür tüketicisi olan Hindistan'ın kömür ithalatının 2040'ta 400 milyon tona ulaşacağı hesaplanıyor. • Dünya kömür talebinde 2012 yılından beri 330 milyon ton azalma olmuştur. Bu azalma kömür stoklaENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI Sayı 12d ·MAYISIHAZiRAN2016 3

SUNUŞ o rının kabarmasına ve fiyatların $40 ton seviyelerine düşmesine yol açmıştır. • Kömür piyasalarını en çok etkileyen faktör, yerel ve global çevre politikalarındaki belirsizliklerdir. • Dünya kömür, petrol, gaz ve yenilenebilir enerji tüketiminin 2040 yılına kadar nasıl değişeceği, IEA'nın raporundan aldığımız aşağıdaki grafik 4'te açık bir şekilde gösterilmektedir. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansında 175 ülkenin altına imza koyduğu "Paris Anlaşması"ndaki düşük karbon senaryoları uygulanırsa, 2013 yılında %29,0 olan dünya kömür tüketimi oranının 2040'ta %16'ya düşeceği hesaplanmıştır. Flgure 7.1 World cool demond and share of cool in world primaıy energy demond by scenar1a a• 000 '""""'....,.. ıDOK ·1� /�: 1000 � __ .., a ,...-ı....,...ı-...---L, ! 2000-�------- 1910 1990 2000 2010 2020 :zmo 20'0 20U CPS NPS 4S0 Grafik 4. • Uluslararası Enerji Ajansı raporuna göre, 2000 ile 2040 yılları arasında, kömür tüketimi OECD ülkelerinde 1573 milyon tondan 523 milyon tona düşerken, non-OECD ülkelerinde ise 1774 milyon tondan 3041 milyon tona yükselecektir. Linyitte de her iki grup ülkelerin tüketiminde 40 yıl içinde %50 azalma olacağı belirtilmektedir. Çünkü linyit, çok düşük kalitesi nedeniyle, uluslararası ticareti yapılan bir enerji kaynağı değildir. • Dünya kömür üretiminin sadece %19'u uluslararası piyasadadır. Kalan %81'i üretildiği ülkelerde tüketilmketedir. Bu %81'in %80'ini linyitler teşkil etmektedir. Kömür fiyatlarında ana unsurlar, değişken maliyetler ve nakliyedir. Değişken maliyeti de daha çok, yatırım maliyetlerini ödemiş fakat işletmeye devam eden eski ocaklardır. Bu nedenle kömürün FOB fiyatları, 2015'te, Amerika'da, Rusya'da $40,0/tondan aşağıya düşmekte zorlanırken, Güney Afrika'da ve Endonezya'da $30-35/tona kadar inebilmektedir. Açık ocak işletmelerindeki fiyatlar, dünya petrol fiyatlarından ve özellikle o ülkelerde akaryakıta uygulanan vergilerle yakınen ilgilidir. Zira, açık kömür işletmeleri bir ölçüde büyük hafriyat ve dekapaj işleridir ve bu işler de dev iş makinaları ile (ekskavatörler, kazıyıcılar dev damperli kamyonlar v.b.) yapılmaktadır ve bu makinalar da oluk oluk diesel yutmaktadır. Yerli Enerji Kaynaklarımızın Durumu Birincil enerji tüketimimizde yıllık artış oranı, son 10 yılda ortalama %4,9 artmış ve 2013 yılında 120 mtep olmuştur. Bunun içinde yerli kömür arzı; 15,4 mtep linyit, 1,1 mtep taşkömürü ve 0,6 mtep asfaltit olmak üzere toplam 17,1 mtep, ithal kömür arzı ise, 19,2 mtep taşkömürü, 2,8 mtep, petrokok ve 0,2 mtep kok olmak üzere 22,2 mtep düzeyindedir. Yani enerji üretimimizdeki artış,enerji tüketimimize yetişememektedir. Bununla beraber, sadee linyit üretiminde artış gözlenmiştir. 1970 yılında 5,8 milyon ton olan linyit üretimi 2009 yılında 75 milyon tona yükselmiştir. Bu miktar linyitin %42'si EÜAŞ'a, %49'u TKl'ya ve %9'u da özel sektöre fatura edilmiştir. Linyit rezervlerimizin doğuda Maraş, batıda Ege, Trakya ve Manisa, İç Anadolu'da ise Çayırhan bölgelerinde yoğunlaşmıştır. Linyit ocaklarının %70'i açık ocak, %30'u kapalı ocak (yani yer altı işletmesi)dir. Bütün bu linyitlerin %80'i elektrik üretim maksatlı olarak kullanılmaktadır. Elektrik üretimimiz için de yerli linyitle üretimin payı %14'tür. Yerli kömüre dayalı büyük ölçekli termik santrallerin kurulu gücü 8515 MW'tır (Toplam kuurlu gücümüzün %12'si). Halen inşa halinde olan yerli kömür santralı sayısı 21 olup bunların toplam gücü 3940 MW'tır. Ülkemizde işletmede olan 6 adet ithal kömür santrali bulunmaktadır. Bunlar, İsken Sugözü (1320 MW), İçdaş-Biga 1 (405 MW), İçdaş-Biga il (1200 MW), Çolakoğlu-Gebze4 ENERJİ ve ÇEVRE DÜNYASISay, 126-MAYl5/HAZiRAN2016

.,,.. . :rıvııaı TURBINES Upto30MWe Buhar Türbin teknolojisinde 40 senenin üzerinde tecrübe 55 ülkede satış ve faaliyet 2500 setin üzerinde kurulum 11000 MWe üzerinde mevcut kurulu güç Ürün Kapsamı Türbin Tipleri : Kondensasyonlu / Ara Buhar Çekişli / Kondensasyonlu / Karşı Basınçlı / Ara Buhar Çekişli Karşı Basınçlı Türbin buhar giriş basıncı: 120 bar(a)'e kadar dizayn Türbin buhar giriş sıcaklığı: 545°C'e kadar dizayn Tek kademe veya yüksek verimli çok kademeli opsiyonlar Buhar Türbin Güç Aralığı: 0-30.000 KWe Triveni Turbine ltd. Uygulamalar Şeker Gıda Çimento Tekstil • • rıvıını TURB/NES Above 30upto 100 MWe Blyokütle Bazlı Enerji Santralleri Atıktan Enerji Atık lsı Enerjisi Geri Kazanımı Non-Konvanslyonel Enerji Kaynakları Birleşik lsı ve Enerji Çözümleri 12 -A, Peenya lndustrial Area, Phase -1, Bangalore 560 058, KA. lndia. Tel: +91 80 22164000 Fax: +91 80 22164100 Email : mktg@trivenilurbines.com. skumars@triveniturbines.com, kerem.ibel@trendenerji.com.lr, Websiıe: www.triveniturbines.com

SUNUŞ o Kocaeli (190MW), Çatalağzı-Zonguldak (2590 MW) . İşte bu yüzden, geçen hafta Belçika'da kömürden elektrik Bunların toplam kapasitesi 5715 MW'tır. Taşkömürü üretime son verilmiştir. Aynı şekilde 1 ay önce İngiltere görünür rezervlerimizin tamamı 510 mton'dur. Bun- kömürden elektrik üretimini yasaklayan yeni bir yasayı !arın alt ısıl değeri 6200-7200 kcal/kg arasındadır ve yürürlüğe koymuştur. yabancıların steam coal dedikleri termal kömür karakterindedir. Linyit rezervleri yönünden ülkemiz zengin. 13,4 milyar ton linyit rezervi var ve bunların 7,5 milyar tonu(%56'sı) çok düşük kalitededir.(950-1100 kcal/kg) Hürriyet'in haberine göre, Uluslararası Çevre Örgütü "Green Peace",Türkiye'nin imzaladığı Paris Anlaşması taahhüdüne rağmen, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının sürdürdüğü·kömürü teşvik edici politikalarını Linyitlerimizin Kalitesi protesto etti ve 11 greenpeace üyesi, Avrupa'nın ikinci Linyitlerimizin yaklaşık 5,0 milyar tonu Afsin-Elbistan el kirli kömürlü termik santrali olarak nitelendirdikleri Bölgesindedir. Bu linyitler çok düşük kalorili (950-1100 Soma Termik Santrali'nin 280 m yüksekliğindeki bacakcal(kg) çok küllü %42-45 ve çok suludur. (%30-35) . Ana- sına tırmanarak pankart astı. liz sonuçlarına göre Karbon %50, Oksijen %33, Hidrojen %5, Azot %1, Kükürt %3,5'tur. Bu linyitlerin elektrik üretiminde değerlendirilmesi çalışmaları 1969 yılında başlamış ve 1400 MW'lık Afsin/Elbistan (A) santrali, tam 16 yılda yani 1985'te tamamlanmıştır. Linyit kalitesi çok kötü olduğu için, kazanlar işletmeye alınırken, önce fuel oil no6 yakılmakta, yanma hücresi sıcaklığı 400 (Q'a geldikten sonra linyit tozları püskürtülmektedir. Linyitin çok rütbeli (sulu) geldiği durumlarda, fuel oil desteği bazen günlerce sürmektedir. Afsin- Elbistan (A)'nin 16 yılda yapılmasına karşın, Afsin-Elbistan (B) 6 yılda tamamlanmıştır. Bununla beraber, ilk tutuşturmada fuel oil desteğine aynen ihtiyaç duyulmuştur. Her iki santralde kül ve gazların arıtılmasına ihtiyaç duymaktadır. Bu arıtma tesisleri, geç de olsa yapılmıştır. Ancak tesis bedelinin yaklaşık %15'i kadar yatırım yapmak gerekmiştir. Afsin- Elbistan'a (C) ve (D) santrallerinin ilavesi için EUAŞ tarafından 2008 yılında açılan Uluslararası inşaat+ işletme (BOO) ihalesinde bazı yerli firmalar, en düşük 17.0 cent/kwh gibi çok yüksek satın alma garantili Aralık 2015'te yapılan Paris Anlaşmasından sonra kömür santralleri iyice mercek altına alınacak. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Anlaşması kömürün kullanılmasını zorlaştırıcı emisyon standartları getiriyor. Bu durumda Türkiye'nin ne yapması lazım? Yazımızda vurgulamak istediğimiz husus şudur: Gerek Paris Anlaşması gerekse Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Şartları, dünya kömür piyasalarını allak bullak etmiştir. Bugün, Endonezya, Güney Afrika gibi dev kömür satıcıları $40/ton fiyatına razıyken (hem de 7000 Kcal/kg'lık termal kömür-(steam coal)), bizim bu fırsatı iyi değerlendirmemiz lazım. Yerli kaynaklarımızın en yüksek ölçüde kullanılması saplantısı, birgün önümüzdeki fırsatların heba olmasına neden olabilir. Çeşme akıyorken küplerimizi dolduralım. "Cari açığımızı azaltalım" derken, pahalı linyit yatırımları ile borçlarımızı arttırmayalım. Yani yağmurdan kaçalım derken doluya tutulmayalım. fiyat vermişler, Japon MHI firması da teşekkür mektubu Belki de, Sayın Enerji Bakanımızın dediği gibi, kömür için göndermiş(www.haberler.com). Yani, bu linyitler, ancak ayrı bir Bakanlık kurulması ve kömürlerimizin değerlençok pahalı yüksek teknolojilerle yakılabilmekte, ve bu tek- dirilmesinin ondan sonra yapılması daha hayırlı olacaktır. nolojileri kullanarak yapılacak yatırımlar ancak 17.0 cent/ kwh'lık garantili satın alma fiyatı ile feasibl olabilmektedir. Dostça ve Hoşça Kalın. 6 ENERJi ve ÇEVRE D0NYASI Sayı 126·MAYISIHAZIRAN20H

Senvion yüksek kaliteli Alman rüzgar türbin üreticisi, şimdi Türkiye'de. i r2ü5z gy ıal ır aeşnkeı rnj i ss ie ks et ökrt ödreünnedyei me inmt iaznSı ne mn vı şi o n ' u t ç is o a i p m pl ı a l n e m d rd a k e k a n u p r ba d i s r u i i t ğ h e u s a m i l i 1 n u 2 e z g g 6i e . g 0 t 0 a ir w 0 d i a d . t e B ta n u g f u ü a la z n l ş e a m k t ı ü a ş d r d ba u i r n r u d im m ü i n z d y i a n a d ır. iÜl er ü6n, 1p5o rmt feögyaüwmaützt ,, nr ootmo ri nçaalpçl aı kr ıı ş ilsaer ı 812, 8mme terge aiwl e a t t 1k u5 l2l amn ıel at rbei l iarr at üs ırnbdi nal eor li ainç egr ümveekntiel idr ivr .e u z u n v a d e l i Senvion Turkey Rüzgar Türbinleri Ticaret Ltd. Şti. Next Level İş Merkezi Eskişehir Yolu Dumlupınar Bulvarı No: 3A-32 Söğütözü 06500 Çankaya ANKARA www.senvion.com � Senvion Turkey Rüzgar Türbinleri \:11 Ticaret Limited Şirketi Eylül b2 u0 1l u4n' tme akkut raudl ımr vu eş tTuür r. kMi yeer kdeezki iAsnakt ıaşr, a ' d a ksourruumlulmud, user.rvis ve bakım faaliyetlerinden �L Senvion'un en gelişmiş """@ teknolojilerden yararlanan Kü raentai md at'edsai syl eerri aAl ml maaknt ay ad,ı rP. o r t e k i z v e � 3ek.7ib0i0mkizişhideernporolujeşnainn uzman ihtiyaclarına göre özel çözümler sunuyor. SENVlON wind energy solutions

www. e n e r j i - d u n yas i . c om Mayıs / Haziran 2016 Sayı lssuc 126 ■ İçindekiler Snlılhl vo Ynyınıloyım I roııııılor F. Pııhlıs.lıor Toknık SoktOr Yııyıncıııoı A ş Yııyın D,1nışmrnı Pıılı1ı:1lımu Coı,�ııffıınt Ôzk:mAGIŞ Ynyın Toknlk Oııııı,ınmu Pulılıshııtft T ı ıclıııic.ıl Aclvısor Omor Özdomlr (Oo�on C:noııı) YAYIN OANIŞMA KURULU Pııblı!lımg Corısııltıııa Comrıııttoo Solnlmllln Çlnıon (ETKO), Ooç. Or. Mıtl\lnfıı Tın" (T Dınamık [noıJı), Hnynll Çotln (ETKB), Muhnmınot Snrnç (llAYDAŞ), Flll:t Kımıoıunnno()lu (ITU-YU), Dr. Arnold Hornfold (TÜSIAO), Nn/1 Olpnk (MUSIAO), Or.Ahnıot K:ıvıı!\ (IÇTAŞ). Molln Al.ırnor (RESVAO), Or. Alllln AKALIN (Hl:SIAO), Ynvuz Aydın (GE EnormI), Ufuk Bork (Kmmlonil Holctıno), Sordnr Yıldı.t (Oorus.ın), Mohnıot Oomlrcl (Turbomnch), Soron Kruso (Aıılboıo), Mu:uıffor Yo,.,m,oC,lu, Ynmnn Ak,ır (Yuman Enı rıı), Mımt.ıfo Tolny (OETES Enoııı), lbrnhlın Şoıı (Enoııı Omwtınıını), Mohmot TOrkol (ENKO). Ömor Öıdomlr (Boımn Enorıı /\ Ş ), YÖNETiM I Mmıngmtımıt YOnotı m Kıııulu D1ı1knnı I Chııımtıııı SOloymıın BULAK Sorumtu Yıw lı;lorı MudUrU Publıshmg Dımcto,-Gonımıl Eırncııtıvı1 YAZI iŞLERi I Ed,tomıl EdılOr I EcJıtor Tnyhm AYOIN REKLAM / Aclvııılısomvııt Roklnm MıldUfO /11,ıv-ıı.-,-.,,, lıl,11� Oltok MERTER Roklnm Sııtı, Tomı.ılcisl /Atıı.•ıı.•JıJSalNıltıı..._"-"- Ebru Fııyloncu UÇAR ABONE OKUR HiZMETLERi Momhorslııp Sorvicos /\hono ııo Okur Hıtm Sorumlusu I Sııbscnptıoıı ıınd Rımc.kn RoprosontııCNo BiLGi iŞLEM Azlmo Boıymm IMAMOCLU l3ılgl ltlom Mlldüıü / iT Mnıııır,ıır Hnkıın ALBAYRAI< For ınıornnllonrıl Conıncıe. roklııın@loknlkynylnclllk.con, TASARIM HiZMETLERi Gmfıkor / Gmplıic Oosionor Sobllrn EKiNCi MUHASEBE / FiNANS MuhasobclFinıın:ı Sorumtuau Nllmn HINDIOOLU YÖNETiM MERKEZj / Hcndquortors TEKNiK SEKTÖR YAYINCILIGI A.Ş. 8.ılmunıcu, Bnrbmo� Bulvmı Balım Sok Knrıınfı1 /\pi 2/9 34349. BmJı lılflş,/hıtıınbut Tol: (0212) 275 83 59 (pbxl (0212) 347 04 25 (ı>bx) Fnk�: (0212) 288 26 14 w,vw ımuııı -cluny,1'.\l com \\'\V\V loknıky,wmcılık.com ıt-postn tnfo@loknıky.ıyuıcıJık com BASKI I Pmss Şıu, Ohwt Mntblıılcıhk Son. vo Tlc. Ud. Şii. Hnmldiyo Mnh. Anndolu Cnd. No:60 KnQıtlıııno I hıtnnbul 10212 289 24 24) Bnftkl tnrihl: 02.06.2016 Bu dergi ilim TOrkıyo'do dnOıhlnmklndır Bmıın Kunumı'n.ı ooıı., Varol SOroll Ynyın'dır Flyntı: 9TL Yıllık Abonollk: 72 TL (Flyntlnrn KOV dnhlldir. Yıllık nbonolikto kıırgo bodoll dnhll, tok {]Ondorlmlordo dnhll doQlldlr,) K.K.T.C. Flyntı: 10 TL K.K.T.C. Yıllık AbonoUk: B0 TL K.K.T.C gOndorHorl PTT llo ynpılmııktndır. � $('ktörclV.:ıyıncılM O('rncOI ı '\.\il__ ı uyC'slcllr. ,� www.'.icy,1d.oı g O Enorıı Duny,m Deroı ıındo ynyınl.rırwn yı ıı \'O çaımlnrın her luı!..lıı mntııuıduı lım .rılın CAJI ııghts ıoıervod No J)<lrl of ıtııı publıc.ıııon mııybeıop,oduc:odmııny loım o, ı,; Sunuş Güncel Yakıt Fiyatları Tablosu Güncel 2 10 Enerji Sektörü ICCl'da Buluştu 14 Tufanbeyli Santrali Devreye Girdi 20 Haberler 26 Söyleşi Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Başkanı Doç. Dr. Murat Mercan: "Dünya Enerji Kongresi Ülkemizi Enerjinin Davos'u Haline Getirecek" 44 Enerji Verimliliği ÇEDBİK Genel Sekreteri Engin lşıltan: "Yeşil Binalar Hem Doğaya Hem Bütçeye Katkı Sağlar" 49 Çevre Teknolojileri Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu: " Temiz Üretim Yaparak Yeşil Büyümek Mümkün" 54 Yenilenebilir Enerji Rüzgar Toplantısında YEKDEM Ön Plandaydı 62 Yenilenebilir Enerji Kaynakları Teşvik Mekanizmaları İrdelendi 65 ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampüsü'ne Güneş Doğdu 67 PV Panellerin Yapısı ve Panellerden Elektrik Üretimine Sıcaklığın Etkisi 69 Elektrik İletim 12 Saati Aşan Kesintiye Tazminat 73 Abone Sayısında Büyü Artış 76 Fosil Yakıtlar TAP İçin İlk Adım Selanik'te Atıldı 79 Elektrik İletim Teknolojileri 4. Sanayi Devrimi Türkiye İçin Yüzde 8 Büyüme Fırsatı 81 PNQ Teknoloji Sistemleri Türkiye İş Geliştirme Direktörü Murat Erden: "Kojenerasyon Sistemleri Yüksek Enerji Verimliliği Sağlar" 83 Nükleer Enerji Dünyada Nükleer Santral Teknolojisi Alanında Başarılı Yerlileştirme-Teknoloji Transferi Uygulamaları ve Türkiye İçin Model Geliştirilmesi 86 Teknik Tanıtım Kirigamine Zen; Güzellik, Performans, Uyum Ürün Tanıtımları Reldam İndel<si 93 94 23. D ÜNYA ENERJİ KONGRESİ --------------59 NORM TEKNİK------------------------------ A.K.İ AB B ------------------------------------------------17 Pİ LTECHPİL---------------------------------------63 ALARKO----------------------------------------- A.K RENK TRANSMİSYON -------------------------21 ESCON --------------------------------------------51 RENSEF -------------------------------------------61 EWT B.V ------------------------------------------27 SENVION ------------------------------------------ 7 FRİTERM TERMİK ------------------------------43 Si EMENS ---------------------------------------1- 9 İZOCAM ------------------------------------------25 STANDART POMPA----------------------------13 İZAYDAŞ ------------------------------------------23 SUMAK -------------------------------------------55 KARYER IS1 ---------------------------------------57 T Rİ V E N İ - ------------------------------------------- 5 M IT5UBISH 1 -------------------------------------19 VIESSMAN N -------------------------------48 - 53 NOR D E X ------------------------------------------11 ZORLU EN ERJ İ-----------------------------------15 adan. kaynak gösterilerek do ol sa iktibas edi lemez . Yayınlanan ıom yazıların soruml ulu!)u yazarlarına. il anları n sorumlulu!)u ilansahipleri ne ai tlir. any means, whether asa source wiıhout the consenı of the publishers . The responsi bi li ty of all pvbli shed arti cl es and ads bel ong to thel r authors and owners. 8 ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI Sayı 126 - MAYIS/HAZIRAN 2016

SIEMENS Sizlere SWT-3.3-1 30'u takdim edelim... 1 30m'lik rotorun geniş süpürme alanı ve Direct Drive (Dişli Kutusuz) teknolojilerimizle birlikte iki Siemens yeniliğini ilk kez bir araya getiren bu rüzgar türbini, rüzgar hızının düşük olduğu durumlarda bile eşsiz bir verimlilik sunmaktadır. Bu rüzgar türbini, defalarca test edilmiş ve başarısı kanıtlanmış Direct Drive teknolojisi ile aeroelastik açıdan mükemmel bir şekilde dizayn edilmiş yekpare kanat teknolojisi (integral blade) üzerinde geliştirilmiştir. Ayrıca saha koşullarına bağlı olarak 135 metreye varan kule yükseklikleri ile sizlere farklı opsiyonlar sunmaktadır. Sonuç ise tamamen görülmeye değer: Az rüzgarla bile daha çok üretim. Cali Center: 444 O 747 siemens.com/wind

Yakıt Fiyatlarının Güncel Karşılaştırma Tabloları ic;in www.enerji-dunyasi.com, www.dogalgaz.com.tr, www.tesisat.com.tr adreslerindeki sitelere bakınız. GÜNCEL VAKiT FİYATLARININ KARŞILAŞTIRMA TABLOSU [1] (01 Haziran 2016 tarihinde, KDV HARİÇ) YAKIT BİRiM FiYAT! ALT ISIL DEĞERE göre ÜST ISIL DEĞERE göro YAKIT YAKIT (1] 1000 kcal için 1000 kcal için YAKITLAR ALT ISIL ÜST ISIL DEĞERi DEĞERi Kuruş DolarCent AvroCent VAKiT FIYATI YAKIT FIYATI [1] [13] [13] (2] (3] DOĞALGAZ kcal/m' kcallm' kuruş/ m• S Cont/m' E Contlm' kurut (2) $ Cent(5) E Cent(5) kuruş (3) $ Cont (5) E Cont (5) (BOTAŞ) PROSES, BUHAR ve ELEKTRiK KULLANICILARI (4) 8.250 9.155 80, 1471 27,0886 için Organize Sanayi Bölgesi 24,2855 9,71 3,2835 2,9437 8,75 2,9589 2,6527 (BOTAŞ) 300.001 m3/yıl ve üstünde 14) 8.250 9.155 80,5383 27,2208 24,4041 9,76 3,2995 2,9581 8,80 2,9733 2,6657 Oogal gaz Tüketimi için (BOTAŞ) 300.000 m>/yıl ve altında (4( 8.250 9.155 87,1461 29,4542 26,4063 10,56 3,5702 3,2008 9,52 3,2173 2,8844 Oo{ıalgaz Tüketimi için (İPRAGAZ) LNG - Büyük Sanayi (5( 8.250 9.155 153,4155 51,8523 46,4867 18,60 6,2851 5,6348 16,76 5,6638 5,0777 Sı>ıılaştı rılmış Do{ıalgaz (IPRAGAZ) LNG -Orta San.:ıyi (5( 8.250 9.155 160,4085 54,2159 48,6057 19,44 6,5716 5,8916 17,52 5,9220 5,3092 Sı\lılaştırılmış Oo{ıalgaz {IGDAŞ) 800.000 m3/yıl ve üstündo 16) 8.250 9.155 83,8301 28,3334 25,4015 10,16 3,4344 3,0790 9,16 3,0949 2,7746 OoQatgaz Tüketimi için (IGDAŞ) 300.001-800.000 m,/yıl arasında (6) 8.250 9.155 94,4176 31,9119 28,6097 11,44 3,8681 3,4678 10,31 3,4857 3,1250 Do!)algaz Tüketimi için (IGDAŞ) O - 300.000 m,/yıl arasında (6) 8.250 9.155 101,0254 34, 1452 30,6119 12,25 4,1388 3,7105 11,03 3,7297 3,3437 �algaz TOketimi içi n LİNYİT KÖMÜRÜ kcal/kg kcal/kg kuruş/ kg S Cont/ kg € Centl kg kuruş (2) S Ccnt (5) € Cont (5) kuru:, (3) S Cont (5) € Cent (5) Manisa-Soma KISRAKDERE (Yıkanmıt Toz; 0,5-10 mm) TKI • ELi LiNYiT Kömürü (8] 4.724 5.032 31,5750 10,6719 9,5676 6,68 2,2591 2,0253 6,27 2,1208 1,9014 Manisa-Soma KISRAKDERE (YıkanmıJ Torbalı 10 -18 mm) TKI • ELi LiNYiT KömllrO (8] 4.932 5.228 49,4000 16,6965 14,9688 10,02 3,3853 3,0350 9,45 3,1937 2,8632 iTHAL Siblrya KömOrO Ceviz ti pi (ISTANBUL) HAKAN KÖMÜR (7) 6.500 7.300 72,8814 24,6329 22,0839 11,21 3,7897 3,3975 9,98 3,3744 3,0252 AKARYAKIT kcal/kg kcal/kg kuruş/ kg S Cont ı kg € c,mtlkg kuru� (2) $ Cont(5) € Cent (5) kuruş {3) S Cent (5) € Cont (5) (SHELL TÜRKiYE) FUEL-OiL N0:6 (lstanbul Avrupa Yakası) (9] 9.200 10.300 133,8983 45,2558 40,5728 14,55 4,9191 4,4101 13,00 4,3938 3,9391 (SHELL TÜRKiYE) FUEL-OiL N0:4 -Kalorirer Yakı lı (9] 9.700 10.500 171,1864 57,8587 51,8715 17,65 5,9648 5,3476 16,30 5,5103 4,9401 (lstanbulAvrupa Y.ıkası) (SHELL TÜRKiYE) VP DIESEL MOTORiN (10] 10.200 10.800 383,1110 129,4863 116,0872 37,56 12,6947 11 ,3811 35,47 11 ,9895 10,7488 (lstanbut Avrupa Yakası) LPG DÖKMEGAZ keal/kg kcal/kg kuruı / kg S Cont/ kg € Cent/ kg kuru:, (2) S Cent (5) ( Cent (5) kuruş (3) $ Cent (5) € Cent (5) BÜYÜK SANAYi Kullanımı MIKSLPG IPRAGAZ - AYGAZ (11] 11 .000 11 .900 380,4856 128,5989 115,2917 34,59 11,6908 10,4811 31,97 10,8066 9,6884 SANAYi Kul l anımı MIKSLPG IPRAGAZ -AYGAZ (11] 11 .000 11.900 418,5341 141,4588 126,8208 38,05 12,8599 11 ,5292 35,17 11,8873 10,6572 SANAYi Kull anımı PROPAN IPRAGAZ -AYGAZ (11] 11.100 12.000 452,2317 152,8481 137,0316 40,74 13,7701 12,3452 37,69 12,7373 11,4193 ELEKTRİK kcalfkWh kcal/kWh kuru,/ kWh S Cent / kWh € Cont/ kWh kuru:, (2) $ Cont (5) € Cent (5) kuru, (3) $ Cont{5) € Cont (5) SANAYi Elektrik TEK TERiM •Alçak Gerilim (12] 860 860 3 1 , 1545 10,5298 9,4402 36,23 12,2439 10,9770 36,23 12,2439 10,9770 Tek Zamanlı Tarife -TEDAŞ KONUT Elektrik (12) 860 860 36,9715 12,4959 11 ,2028 42,99 14,5301 13,0265 42,99 14,5301 13,0265 Tek Zamanlı Tarife -TECAŞ TiCARETHANE El ektrik (12) 860 860 37,2977 12,6061 11,3016 43,37 14,6583 13,1415 43,37 14,6583 13,1415 Tek Zamanlı Tarife • TEDAŞ Notlar (1) KsıDndVaHkai briiçrimFiyfaiytalatrlaorlduırp. , yakıtların herhangi bir ci hazda yakılmadan önceki ve satış nokta­ (2) Afoltrmısuıllüdekğuellraenıglaörraek1h0e0s0apklacanlmiıçşintırk. r değeri [ (Birim Fiyat x 1000 kcal / Alt ısıl Değeri) ] (3) fÜosrtmısuıllüdkeuğlelarenılgaörraek 1h0es0a0pklacnam! iıçşinrk. r değeri [ (Birim Fiyat x 1000 kcal / üst ısıl Değeri) ] tı (4) BOTAŞ'ın OSB ve Sanayiye sattığı doğalgazın birim fiyatına 0,023 TL/Sml olan ÖTV dahil edilmiş, 2016 yılı Haziran ayında geçerli olan fiyatlardır. (5) oIPlaRnAGKDAVZ''sınizmfiyüaşttteırr.ilerine uyguladığı LNG birim fiyatları Ol Haziran 2016 itibariyle geçerli (6) IbGaDriAylŞe'gınesçeerrblieostlatnükKeDtVic'isiozlfainyavtetyıra. olmayan müşterilerine uyguladığı Ol Haziran 2016 iti­ (7) iiçt ihna lO sl i bHiar zyiar aknö2m0ü1r6ü tfairyiahtl il anraı kHl iAy Ke AüNc r eKtÖi vMeÜKRD Vşi rdkaehtiiln8i n4 0f i yTaLt/ tl oi snt eosliannd epkei şci ne vs ai z tşi p i ylai ntyı ni t tı fi dan hesaplanmış KDV'siz fiyattır. (8) Yıseınrlmi lianyAimt kaöçmürü fiyatı 01 Haziran 2016 tarihinde geçerli olan TKi- ELi'nin 01 Ocak 2016 tarihli l ı (Torbalanmış) Kömürleri n İstanbul Bayi Depo Satış Fiyatları listesinden alınmış SF mo md ıak K- Tı s or ar bk ad e: 3r e1;70T, 5L /- 1t o0nm( KmD VY ı kHaanr mi ç )ı şf iAy açtı kı n-aTnoazk: l 1i y7e5bTeLd/et ol i n( 9( 2K,O4VT LH/atroi nç )) , v e1 0%- 1185 bmamy i Yk aı kramn ma rı jşı eKkülmenümlaitşifoAlağnırlıKkDVK'soizmfpiyleatAtınr.aAlizltDıseılğdereğerl er ELi Laboratuvar Şube Müdürlüğü'nün "2012 Yı lı lı l eri" tablosundan alınmıştır. (9) dF ue ek li 0O1i l HNaoz:i 4r avne2N0 o1 :66t ba irri ihml i fİ si yt aa nt ıbSuHl EALvLr uTpÜaRyKaI kYaEs' ın ii çni na kKaDr Vy a' ski zı t ppeorma kpeansdaet ısşaf i yş afti yl aartıl al i sr ıtdeısr i. n t ı (10) Motorin birim fiyatı SHELL TÜRKİYE'nin akaryakıt pompa satış fiyatları listesindeki 01 rHi a0z,i8r4a5n 2d0ö1n6ü ştüarmihkliaİtsstaaynıbsuınlaAbvörulüpnaeyraekkaksrı /içkign'apçeeravkrielmndişetisra. tış fiyatları olup, kr/litre değe­ ( 1 1 } kL Pü lGe rdl eörki mn i ne gKaDzVf'i ys iaztfl ai yr ıa tI PoRrAt aGl aAmZ avseı dAı rY. GLAP GZ ' ı nd ö kOml eHgaazzi rma nb ü2 y0 ü1 6k si tai bn aa ryi iy ltee sgies çl eerri nl i doel aknu lsl iar ­ onlıamrıankdaalkıni mbıişritmır. fiyatı küçük sanayi için belirlenmiş olan birim fiyattan %10 daha düşük (12) Elektrik birim fiyatları EPDK'nın 01 Ocak 2016 tarihinde ilan etti S de geçerli olan, Elektrik Piyasası Tarife Tabloları'ndan alınmış TE ğDi , A0 Ş1 ' ıHn aDz ii rğaenr 2T0ü m1 6 Dt aa rğiıhtiınm i Zasmteamnli ı KFuolnlasnuızcıtlaarrıifieçsinin(d4e) bDealiğrıttiılmenŞ; irketinden Enerji Alan Tüketicilere Tek Terimli ve Tek • SBaenleadyiyi keuEllleakntımrikınTdüak(etteimk tVeerrimgilsii, aiçliçnaiksege%r1il,im tarifesi);TRT payı ve Enerji Fonu için %3, V K e o r n g u is t kullanımında; TRT payı ve Enerji Fonu için %3 ve Belediye ElektrikTüketim i için %5 ve • TViecragries it hi çai nn ei s ek u%l l 5a ni ıl amvıen dead;i l eTrReTk pbauyl ıu nvem uE şn eErljei kFtor i nk ub iirçi mi n f%i y3a, t lBaer ıl eOdli yTee mE l emkut zr i k2 0T1ü4k et tai mr i Th iünmd eDyaağyı tı ımml aSni satne mE Pi DKKu'lnl aı nnı cEılleakrtı ri çi ki nP(i4ya) sDaasığTı amrifeŞ iTrak ebtl oi nlda er ın' n dE naen raj il ıAn lma nı şTTüEkDeAt iŞc'i lıne rDe i Tğeekr tı TveeriilmetliimvedTeeğkerZlearmi eaknlleı ntamriifşe,dkeaybıpeldiretğileenrlebriri iemk fiyatına nakil tarifelerindeki dağıtım, PSH l enmemiş FONLU fiyatlardır. {13) ABD Doları ve Avro 01 Haziran 2016 tarihi itibariyle T.C. Merkez Bankası Efektif Satlş Fiyatları olup; 2,9587 kr/ABD Dolar ve 3,3002 kr/Avro 'dur. 10 ENERJİ ve ÇEVRE DÜNYASI Sayı 126-MAYIS/HAZIRAN2016

■ ■ \ BiRLiKTE AYN I vo,ı:o A Nordex ve Acciona Windpower birleşmesiyle, rüzgar ene endüstrisinin en büyük global türbin üreticilerinden biri doğ Aynı vizyonu paxlaşıyoruz: enerji maliyetlerini düşürürken, en iyi ve en gfvenilir müşteri hizmetini sunabilmşk. Çünkü biz r � zgara - ve size daha yakınız.

Yakıt Fiyatlarının Güncel Karşılaştırma Tabloları için www.enerji-dunyasi.com, www.dogalgaz.com.tr, www.tesisat.com.tr adreslerindeki sitelere bakınız. 01 NİSAN 2016 Tarihinden İtibaren Uygulanacak TEDAŞ Geneli Elektrik Birim Fiyat Tarifeleri (Fon ve Pay dahil, Vergi ve Güç Bedeli Hariç) (01.06.2016) Görevli Tedarik Şirketinden Ene(i Alan iletim Sistemi Kullanıcısı Tüketiciler Tek Gündüz Puant Gece Zamanlı kr/kWh kr/kWh kr/kWh kr/kWh 21,142 21,004 37,399 9,179 ıır. ,;,;;........ --11, .. "1 ._,�.;;l�fl"I F.TiTTi IF.lil ;:--· j.:'<':(i Görevli Tedarik Şirketinden (*) Özel Tedarikçiden Enerji Alan Tüketiciler Aktif Enerji Reaktif Dağıtım Reaktif Dağıtım Sistemi Tek Gündüz Puant Gece Enerji Dağıtım Sistemi Bedeli Enerji Kullanıcıları Zamanlı Kullanıcıları kr/kWh kr/kWh kr/kWh kr/kWh kr/kVARh kr/kWh kr/kVARh Orta Gerilim Çift Terimli (..) Sanayi 26,2551 26,1178 42,5119 14,2929 15,5332 Sanayi 4,964 15,533 Ticarethane 30,6261 30,4833 47,9285 17,8799 15,5332 Ticarethane 7,766 15,533 Mesken 30,4177 30,2749 47,7200 17,6719 Mesken 7,579 Tarımsal Sulama 27,1703 27,0399 42,9747 15,5288 15,5332 Tarımsal Sulama 6,370 15,533 Aydınlatma 28,3818 Aydınlatma 7,459 Tek Terimli Sanayi 26,8030 26,6658 43,0599 14,8409 15,5332 Sanayi 5,495 15,533 Ticarethane 32,6145 32,4717 49,9169 19,8683 15,5332 Ticarethane 9,696 15,533 Mesken 32,3581 32,2153 49,6603 19,6123 Mesken 9,462 Tarımsal Sulama 28,8011 28,6707 44,6055 17,1596 15,5332 Tarımsal Sulama 7,953 15,533 Aydınlatma 30,2914 Aydınlatma 9,175 Alçak Gerilim Tek Terimli Sanayi 29,9476 29,8104 46,2045 17,9854 15,5332 Sanayi 8,548 15,533 Ticarethane 34,4870 34,3442 51,7895 21,7408 15,5332 Ticarethane 11,514 15,533 Mesken 34,1854 34,0426 51,4877 21,4397 Mesken 11,236 Şehit Aileleri ve 16,4339 Şehit Aileleri ve 8,252 Muharip Malul Gaziler Muharip Malul Gaziler Tarımsal Sulama 30,3370 30,2066 46,1414 18,6956 15,5332 Tarımsal Sulama 9,444 15,533 Aydınlatma 32,0898 Aydınlatma 10,792 Genel Aydınlatma 28,3627 Tarifesi Üreticiler için Üreticiler için Kapasite Reaktif Dağıtım Reaktif Güç Güç Aşım Dağıtım Bedeli Enerji Bedeli Enerji Bedeli Bedeli kr/Ay/kW kr/Ay/kW kr/kWh kr/kVARh kr/ kWh kr/kVARh Üretici 84,2223 168,4446 0,5670 15,5332 Alçak gerilim seviyesinden 0,769 15,533 bağlı üreticiler Mesken ve ticarethane birim fiyatında %5 belediye vergisi, sanayi birim fiyatında ise %1 belediye vergisi ile tümündeki %18 KDV HARİÇTİR. (*) Koyu siyah renkteki fiyatlara dağıtım bedeli ile enerji fonu (%1), TRT payı (%2 ) gibi yasal yükümlülükler DAHİLDİR. (*') Orta Gerilim ve çift terimli sistem kullanım kapasite; güç bedeli 182,4989 kr/Ay/kW, güç aşım bedeli 364,9978 kr/Ay/kW Orta gerilim seviyesinden bağlı üreticiler veriş yönünde zorunlu olarak çift terimli tarife sınıfında yer almaktadır. Alçak gerilim seviyesinden bağlı üreticiler veriş yönünde çift terimli veya tek terimli dağıtım tarifesini seçebilirler. Çok zamanlı tarife uygulamasında Gündüz 06-17, Puanı 17-22, Gece 22-06 saatleri arasıdır. Emreamade kapasite tarifesine tabi kullanıcılara orta gerilim seviyesinden bağlı üreticiler için belirlenmiş olan güç, güç aşım ve dağıtım bedeli emreamade güç, güç aşım ve dağıtım bedeli olarak uygulanır. Uygulanacak tarifeler her tüketici ve kullanıcı için ilgili bileşenlerden oluşan toplam tarifelerdir. Reaktif enerji tarifesi ilgili usul ve esaslarda belirtilen şartlar dahilinde uygulanır. 12 ENERJİ ve ÇEVRE DÜNYASI Sayı 126-MAYIS/HAZIRAN2016

Standart Pompa, Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımı Yönetmeliği kapsamında EcoSNT, EcoSNM ve EcoSNL pompalarıyla Ekotasarım'a hazır. Bu özel ürünlerle tanışın, minimum enerjiyle maksimum verim sağlayın! V

GÜNCEL o Enerji Sektörü ICCl'da Buluştu ICCI 2016 - 22.Uluslararası Enerji ve Çevre Fuarı ve Konferansı, 27-29 Nisan tarihleri arasında İstanbul Fuar Merkezi'nde ziyaretçilerini ağırladı. Fuar boyunca, elektrik ve buhar üretiminden, rüzgar, hidroelektrik, jeotermal ve güneş gibi yenilenebilir enerji sistemlerine kadar çeşitli ürün ve hizmetler sergilendi. Etkinlik, dünyada en hızlı gelişen enerji piyasalarından birine sahip olan Türkiye'de enerji endüstrisine bir kez daha önemli bir katkı sağlamış oldu. ICCI 2016 - 22.Uluslararası Enerji ve Çevre Fuarı ve Konferansı, 27-29 Nisan tarihleri arasında İstanbul Fuar Merkezi'nde düzenlendi. lnvest.com'un raporuna göre, 2023 yılında Türkiye'nin enerji talebini karşılamak için gerekli toplam yatırım miktarının, son on yılda gerçekleştirilen toplam yatırım miktarının iki katını aşarak yaklaşık 110 milyar ABD doları olması bekleniyor. Bunun yanı sıra, Türkiye'de, su, rüzgar, güneş, jeotermal ve diğer enerji türlerinin teşvik edici politikalarla ulusal şebeke içindeki payının önümüzdeki yıllarda artacağı öngörülüyor. ICCI fuarı, bu talebi ilgili sektörlerle buluşturuyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sefa Sadık Aytekin açılış konuşmasında ICCI Fuarı ve Konferansının önemini şu sözlerle ifade etti: "Sürekli artan Sefa Sadık Aytekin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı 14 ENERJİ ve ÇEVRE DÜNYASI Sayı 726-MAYIS/HAZIRAN 2016

• _ENER I_ •• •• •• SEKTORUNUN HER ALANINDA - . DOGRU ENERJi 20 yılı aşkın süredir dengeli portföyümüzle enerji sektörünün her alanında faaliyet göstererek, kendi enerjisini üreten Türkiye için tutkuyla çalışıyoruz. Doğal ve sosyal çevreye yönelik etkilerimizi sürdürülebilirlik bakış açısıyla yönetiyor, yenilenebilir enerji yatırımlarında öncü rolümüzü her geçen gün güçlendiriyoruz. (O)ZORLU zorluenerj i-com-tr ZORLU ENERJİ GRUBU

enerji talebini karşılamak ve dışa bağımlılığı azaltmak için var olan bütün potansiyellerimizi en kısa sürede devreye almak, yerli ve yenilenebilir kaynaklarımızın tamamından yararlanmak durumundayız. Ülke olarak yenilenebilir enerji kaynaklarının enerji arzı içindeki payını yükseltmek, enerji verimliliğini artırmak, enerji ve tabii kaynaklar alanındaki faaliyetlerin çevreye olan olumsuz etkilerini en aza indirmek, enerji ve tabii kaynaklar alanında yenilikçiliğin öncüsü ve destekçisi olmak bakanlığımızın temel stratejileri arasındadır. Bu şartlar altında, ıccı hem katılım açısından hem de verimlilik açısından enerji sektöründe çok önemli bir gelenek oluşturmuş durumdadır." Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve EPDK'nın destekleri ile gerçekleşen enerji sektörünün en önemli buluşması ICCI 2016 bu yıl 279 katılımcı firmaya ev sahipliği yaptı. 24 ülkeden katılımcılar yeni teknoloji ve hizmetlerini bu çatı altında sergiledi. Araları ndan, Avusturya, Çin, Çek Cumhuri yeti ve Danimarka hükümetlerinden aldıkları finansal destek ile fuara milli katılım sağladılar. Hannover FairsTurkey Fuarcılık Genel Müdürü Alexander Kühnel fuara ilişkin görüşlerini, "ICC 2016, yerli ve yabancı üreticiler, yatırımcılar ve satın almacılara yüz yüze görüşme fırsatı sundu. Bir kez daha gelecek vadeden iş bağlantıları ve yeni ithalat-ihracat fırsatları yaratan bir etkinlik olarak öne çıktı. Fuar, konferans ve ikili iş görüşmelerinin bir arada olduğu Avrasya'nın Alexander Kühnel Hannover Fairs Turkey Fuarcılık Genel Müdürü tek enerji etkinliğini düzenliyor olmaktan mutluluk duyuyoruz" diye ifade etti. "Enerjiyi en verimli şekilde elde etmeliyiz" Açılışta konuşama yapan TÜRKOTED Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Aydın, her 10 yılda Türkiye'nin hem elektrik üretimi ve kurulu gücünün ikiye katlanarak ilerlediğini dile getirdi. Gelecek dönemde bu sürecin aynı şekilde devam etmeyeceğini dile getiren Aydın, "Burada önemli olan giderek verimliliğin ve yenilenebilir enerji kaynaklarının daha fazla kullanılır hale gelmesidir" şeklinde konuştu. Kojenarsyon sistemlerinin enerjinin en verimli şekilde elde edildiği, elektriğin, ısının birlikte elde edildiği sistemler olduğunu ifade 16 ENERJİ ve ÇEVRE DÜNYASI Sayı 126-MAYISIHAZİRAN2016

� · ,=,_, . ,i -- -· .., ABB Elektrik Sanayi A.Ş. Tel : (O) 216 528 22 00 Faks : (O) 216 365 29 45 E-mail: sales.solar@tr.abb.com 4B0ü yyüı l kl ı kö tl çe ec kr ül i bseaynet rvael l ei nr do ev na smy oi knr oa di navyear tnömr l ae rket akdaı rd. aPri, yüarseat yt iağ i smui zn dhueğr uümr üunz bi l ke lüi rrl eü mn di şe nv eb yu aypaı lnaan , çsaalhı şi pm oa ll adruı nğ uhme pu zbti re ak dn oı ml ojöi tbeusgi nüdneü no l smt au nş dt uarr. t l a r ı n ı Bununla beraber ABB, Power üne ürün portföyünü de bünyesine kgaetl eacr aekğ eg ,evl eecrei mğ ii nn i zt ie ük sn to dl oüj izsei yi çei nn ba sü ıyl üt akşbı yi ar ca adğı mı n ıaz tı mk eı şştfı re. tTmeekkn oi çl oi nj i,n i z i ABB'yi arayınız. www.abb.eom.tr/solar Power and productivity tora better world™

GÜNCEL o Yavuz Aydın TÜRKOTED Yönetim Kurulu Başkanı eden Aydın, enerji ithal eden ülkeler olarak, ürettiğimiz elektriği en verimli şekilde elde etmemiz gerektiğinin altını çizdi. "Güneş enerjisi çok önemli rol oynayacak" GÜNDER Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Kemal Gani Bayraktar; Türkiye'nin geleceğinde güneş enerjisinin çok önemli bir rol oynayacağını dile getirdi. Bayraktar ayrıca,Türkiye'nin enerji teminindeki ihtiyaçların ve yenilenebilir enerji potansiyeli düşünüldüğünde, güneş enerjisi başta olmak üzere hedef merkezli projelerle çevre dostu yenilikçi enerji teknolojilerde yüksek seviyede başarılar elde edeceğini dile getirdi. Yeni pazarlara açılan kapı ICCI, katılımcılarına Türkiye ve çevre ülkelerdeki yeni pazarlara ulaşmaları için ideal bir ortam sağladı. Fuarı, Avrupa, Kuzey Afrika, Asya ve Körfez ülkelerinden 14.044 profesyonel ziyaret etti. Ekonomi Bakanlığı tarafından desteklenen UluslararasıTicaret Heyeti programı kapsamında, Almanya, Özbekistan, İngiltere ve İran'dan satın almacılar, dernek temsilcileri ve editörler ağırlandı. Bunun yanı sıra, Azerbaycan, BAE, Gana, İtalya, Kazakistan, Sudan ve Yunanistan'dan ziyaretçiler fuara büyük ilgi gösterdi. Başta İran'dan olmak üzere, önemli endüstriyel teşebüsler, fuar boyunca yeni iş bağlantıları sağladı ve önemli satış anlaşmalarına imza attı. Uluslararası ICCI Konferansı, fuarla eş zamanlı olarak düzenlendi Sergilenen ürünlerin yanı sıra, eşzamanlı düzenlenen Dr. Kemal Gani Bayraktar GÜNDER Yönetim Kurulu Başkanı konferans da ziyaretçilerden büyük ilgi gördü. ıccı Konferansı boyunca, 35 oturumda 200'den fazla uluslararası konuşmacı ağırlandı. Bu yıl öne çıkan konular ise Türkiye, Avrupa ve Afrika enerji ticareti, ulusal ve uluslararası pazarlar oldu. Türk Özel Sektörünün Enerji Vizyonu, Türkiye Enerji Politikaları, COP21 Paris Antlaşmasının Enerji Sektörüne Etkileri, Türk -Alman Enerji İşbirliği, Kamu GES Projeleri, GES Tesisleri Kalite Kontrol ve Sertifikasyon, Rüzgar Enerjisi, Hidroelektrik, Enerji Sektöründe Yabancı Yatırımlar tartışıldı. Avrupa'da yenilenebilir enerji gündeminde "Enerjinin Babası "olarak adlandırılan Hans Josef Fell de "Uluslararası pazarda Türkiye'nin yeri ve yenilenebilir enerji gelişimi için potansiyel ve kaynakları" konusunda bir sunum gerçekleştirdi. 29 Nisan tarihinde gerçekleşecen Türkiye'de yer alan Yabancı Sermayeli Enerji Yatırımcıları Yönetim Kurulu Başkanlarının yer aldığı ve Türkiye enerji yatırımlarına ışık tutan panelde ise RWE Holding Yönetim Kurulu Başkanı Markus Enke, EWE Holding Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Frank Quante, FichtnerTürkiye Temsilcisi Uwe Sievers, DOOSAN Yönetim Kurulu Başkanı Metin Oktay ve DANSKE Türkiye Temsilcisi Sani Tiryaki enerji sektörünün yatırımlarının dünü, bugünü ve geleceğini mercek altına aldı. Markuz Enke, konuşmasında, ICCl'ın yenilenebilir enerji sektörüne yatırım yapmak isteyenler için önemini vurguladı. Bir sonraki ıccı etkinliği 3-5 Mayıs 2017 tarihleri arasında düzenlenecek . 1 8 ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI Sayı 126-MAYIS/HAZİRAN 2016

� for a greener tomorrow MELSERVO MR-J4 serisi servo sürücüler ve ilişkili Mitsubishi Electric pozisyonlama üniteleri, basit hareket modülleri ve yüksek sınıf hareket kontrol sistemleri, makine üreticileri ve son kullanıcıların üretim güvenliğini ve verimliliğini artırmalarını sağlar. MR-J4 sürücü serisi geleceğin otomasyon ihtiyaçları için geliştirilmiştir. Mitsubishi Electric, mekanik ve elektronik sistemlerin uyumlu şekilde birlikte çalıştırılmalarına ilişkin zaman alan ve ayrıntılar içeren işlemleri en aza indirmek için çok sayıda yenilikçi ve kullanıcı dostu fonksiyona yer vermiştir. MITSUBISHI ELECTRIC TURKEY A.Ş. FABRİKA OTOMASYON SİSTEMLERİ T: 0216 969 25 00 www.mitsubishi electric.com. tr ' MITSUBISHI l, ELECTRIC Changes for the Better

GÜNCEL o Tufanbeyli Santrali Devreye Girdi Enerjisa tarafından kurulan, Tufanbeyli Santrali, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımlarıyla 24 Nisan Pazar günü gerçekleştirilen bir törenle devreye alındı. Sabancı Grubu tarafından yapılan Adana hayata geçirilen Enerjisa Tufanbeyli Termik Santrali'nin açılışı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla gerçekleştirildi. Törene; Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Enerji Bakanı Berat Albayrak, Çevre ve Şehircilik Bakanı Fatma Güldemet Sarı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu ve üst düzey protokolün yanı sıra Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, Sabancı Holding Yönetim Kurulu Üyesi Suzan Sabancı Dinçer, E.ON CEO'su Johannes Teyssen, Sabancı Holding CEO'su Zafer Kurtul, Enerjisa Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Göçmen, Enerjisa Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Keith Plowman ve Enerjisa CEO'su Kıvanç Zaimler de katıldı. Türkiye'nin Özel Sektöre Ait En Büyük Linyit Santrali Açılışı yapılan santralin Sabancı Grubu'na, Türkiye'ye ve millete hayırlı olmasını dileyerek konuşmasına başlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, 1,1 milyar dolara Recep Tayyip Erdoğan Cumhurbaşkanı mal olan ve 450 megavat kapasiteye sahip Enerjisa Tufanbeyli Termik Santrali'nde, 6 milyar dolarlık doğal gaza denk kömür kullanılarak 1,5 milyon konutun tüketimini karşılayacak enerji üretileceğini belirtti. Yapımında 4 bin 500'ü aşkın kişinin çalıştığı, işletme döneminde de bin kişiye istihdam sağlayacak santraIINIIRJIQO -- ■NaRJIQC) -.,,._ lin, Türkiye'nin özel sektöre ait en büyük linyit santrali olduğuna; yeni ve çevreyle uyumlu teknolojisi sayesinde, uluslararası standartlarda üretim yapacağına işaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Bildiğiniz gibi bu tür yatırımlarda birçok 'istemezük' diyenler çıkar. Fakat bunların üzerine üzeTUFANBEYLi SANTRALI AÇILIS TÖRENi 24.04.2016 • ADANA 20 ENERJİ ve ÇEVRE DÜNYASI Sayı 126 -MAYIS/ HAZiRAN 2016 rine gitmek suretiyle, tüm

Güç aktarımında yenilikçi çözümler... RENK ürünleri işletmenize süreklilik, verimlilik ve mükemmellik katar. Turbo Dişli Uniterleri Max. güç: 150 MW Kaymalı Yataklar lnnovative Power Transmission Dişli Kaplinler Yüksek Hız Diyafram Kaplinler RENK Transmisyon Sanayi A.Ş. Yeşilköy Mah. Atatürk Cad. No: 12/1, EGS Business Park B-1 Blok, Kat 14, No. 441, 34149 Bakırköy/ İstanbul Tel: +90 212 465 70 94 - 95 • Fax: +90 212 465 60 93 E-Mail: info@renktr.com • www.renktransmisyon.com.tr

GÜNCEL o ENER.JiC)Q Güler Sabancı Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı milletimizin ve ülkemizin menfaati çıkarı için onlara bunu kabul ettirmek durumundayız" dedi. "Enerji Talebimiz Katlanarak Sürecek" Enerjinin, Türkiye'nin dışa bağımlı olduğu alanların başında geldiğine ve Türkiye'nin cari açığının önemli bölümünün, enerji hammaddelerinin ithalatından kaynaklandığına dikkat çeken Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Ülkemiz geliştikçe, büyüdükçe, sanayiden ticarete, hizmet sektöründen altyapıya kadar her alanda ileriye gittikçe, enerji ihtiyacımız da artıyor. Milletimizin refah düzeyinin yükselmesi, şehirleşmenin artması, her alanda teknolojinin daha etkin kullanılması, enerji talebini yükseltiyor. 'Bir ülkenin refah düzeyi nasıldır, ne durumdadır?' sorusunun cevabı enerji tüketimiyle orantılıdır. OECD ülkeleri arasında enerji talep artışının en fazla olduğu ülke, Türkiye'dir. 2023 hedeflerimiz doğrultusunda ilerledikçe, enerji talebimiz de katlanarak sürecektir" diye konuştu. "İthal kömürün ülkemize gelmesine karşıyım" Türkiye'nin kömür ve su gibi kendi kaynaklarını, güneş ve rüzgar gibi doğal kaynakları daha etkin kullanarak, enerjide yükselen talebi karşılamayı ve dışa bağımlılığı en aza indirmeyi hedeflediklerini vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, son 13 yılda bu doğrultuda kamu kaynakları ile özel sektörün dinamizm ve imkanlarını adeta seferber ettiklerini söyledi ve ekledi: "Bunun için de 'illa ithal kömür alalım' gayreti içinde olanlar var, şahsen ben ithal kömürün ülkemize gelmesine karşıyım. Onu da burada ayrıca açıklıyorum. Niye karşıyım? Cari açığı tahrik ettiği için karşıyım. Benim yerli kömürüm var mı? Var. Kalori değeri düşüktür, olabilir. İthal kömürden 5 kullanacağın yerde, bundan 10 kullanırsın. Ama yerli kömür kullanmak suretiyle de cari açığımızı düşürürüz. Bu adımın atılması lazım" değerlendirmelerine yer verdi. Sadece güneş ve rüzgar gibi doğal enerji kaynaklarıyla Türkiye'nin ihtiyacını karşılamanın mümkün olmadığının altını çizen Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Kömür ve su kaynaklarımızı, mutlaka en ileri seviyede, en iyi şekilde değerlendirmek mecburiyetindeyiz. Bugün burada açılışını yaptığımız tesis, kömür kaynaklarımızın etkin kullanımı bakımından çok önemli ve örnek bir yatırımdır" şeklinde konuştu. Ülkemiz İçin Tarihi Bir Gündeyiz Törende konuşan Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı şu açıklamalarda bulundu; "Sabancı Topluluğu için ve ülkemiz için çok önemli, 22 ENERJİ veÇEVRE DÜNYASI Sayı 126-MAYISIHAZiRAN2016

�Tüıkiye'nir-ı---- • • • ener. ısıne enerji katıyor... Kullandığımız üstün teknoloji ve bertarafyöntemleri ile endüstriyel atık, çöp gazı (LFG) ve biyogazdan elektrik enerjisi üretiyor, atığı değere dönüştürüyoruz. AynGl hidroelektrik santrali, rüzgar türbinleri ve güneş panelleri ile ülkemizin enerjisine enerji katıyoruz. TtbbiAtıklar • LFG Çöp Gazı Enerjisi Endüstriyel Atıklar Güneş Enerjisi Rüzgar Enerjisi İZAYDAŞ Hayvansal ve Bitkisel Atıklar Gemi Atıkları EvselAtıklar Hidroelektrik Santrali '# /kbbizaydas B /kbbizaydas • www.lzaydas.com.tr pazarlama@izaydas.com.tr

GÜNCEL o tarihi bir günde birlikteyiz. Türkiye'nin özel sektör tarafından ileri teknoloji ve çevre dostu yapılan en büyük linyit santrali olan Tufanbeyli Santrali'nin açılış törenine hoş geldiniz. Bugün yanımızda olarak bu heyecanımızı, bu gururumuzu paylaştığınız için çok teşekkür ederiz. En büyük şükranlarımız da Sayın Cumhurbaşkanımıza. Bize enerji verdiniz. Bildiğiniz gibi, enerji tüm dünyada olduğu gibi, ülkemiz için çok stratejik bir sektör. Ekonomik ve sosyal büyüme hedeflerimizin desteklenmesi ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesi bakımından enerji, hayatımızın tüm alanlarında çok büyük önem taşıyor. Son 10 yılda hükümetin enerji politikalarına ve Türkiye'nin geleceğine olan güvenle, Türkiye elektrik ve doğal gaz sektörüne toplamda 100 milyar TL'lik yatırım yapıldı. Bu sadece özel sektör tarafından Hazine garantisi olmaksızın yapıldı. Bunun büyük bir kısmı özel sektör tarafından yapıldı. Enerji Bakanlığımız ve EPDK'nın liderliğinde elektrik piyasasının serbestleşmesinde çok önemli adımlar atıldı." Türkiye'de yerli enerji kaynaklarına yaptıkları yatırımların, ülke ekonomisinin büyümesi, enerji güvenliği ve cari açığın iyileştirilmesi bakımından büyük önem taşıdığını ifade eden Sabancı, "Tufanbeyli Santralimizde olduğu gibi, linyit rezervlerimizin ekonomiye kazandırılmasıyla Türkiye'nin doğal gaz ithalat faturasının 6 milyar $ azalacağı öngörülüyor. E.ON ile ortaklığımızdan önce yatırım kararını aldığımız bu projeye, E.ON ile ortaklığımız sonrasında da aynı bakış açısı ve kararlılıkla devam etmekten büyük memnuniyet duyuyorum. E.ON CEO'su Dr.Teyssen'e huzurlarınızda teşekkür ediyorum. Aynı kararlılıkla projeyi desteklediler. Yerli kaynakları üstün teknolojiyle ekonomiye kazandırmak için destek gerekiyor. Linyitimizin kalitesi düşük kalorili. na'ya şimdiye kadar 450 MW Tufanbeyli Santrali'nin yanı sıra, Seyhan ve Ceyhan Nehri üzerindeki toplam yaklaşık 600 MW kurulu gücünde 6 adet Hidroelektrik Santrali gerçekleştirdik. Teraslar Dağıtım ve Satış Şirketleri olmak üzere, Adana'ya 4 milyar doların üzerinde yatırım yaptık. Yatırım yaptığımız bölgelerde, sosyal sorumluluk projeleri ile hep bütünsel baktık. Bölgemizde halen devam eden çok önemli sosyal sorumluluk ve sosyal kalkınma projelerimiz var. Tufanbeyli'de yaklaşık 10 kişiden birine gelir imkanı sağlanıyor. Sağlanan istihdamda çalışanların güvenliği öncelik olarak aldık. İş sağlığı ve güvenliği uygulamaları uluslararası standartlarda tutuldu. Erkekler ile birlikte kadınların da iş gücüne katılımı, meslek kazandırılmasında önemli adımlar atıldı" ifadelerini kullandı. Sabancı Holding'in Enerjisa'daki %50 ortağı, dünyanın en büyük özel elektrik ve doğalgaz şirketlerinden biri olan E.ON'un CEO'su Johannes Teyssen ise çevreye duyarlı, en verimli ve gelişmiş teknolojiyi kullanarak inşa edilen Türkiye'nin en büyük özel sektör linyit santralı hakkında şunları dile getirdi: "Tufanbeyli Santrali, Sabancı Holding ile Enerjisa'daki başarılı ortaklığımızın Dolayısıyla bugün burada açılışını yapacağımız çevre ve Türkiye enerji sektörüne olan inancımızın en önemli dostu ve ileri teknolojili santralleri gerçekleştirebilme- sembolüdür. Tufanbeyli Santrali, yerel kaynakları üremiz için çok yüksek yatırım gerekiyor. Bugünkü piyasa time kazandırarak hem Enerjisa müşterilerinin hem koşullarında bu projelerin mutlaka desteklenmesi de Türkiye'nin elektrik arz güvenliğine katkıda bulungerekiyor. Bu konuda ilgilerden en kısa zamanda yeni maktadır. Bu santralin devreye girişi ile Enerjisa'nın düzenlemeler bekliyoruz. Bu topraklarda doğduk. Bu üretim portföyündeki yerli ve yenilenebilir enerji topraklarda büyüdü Sabancı Topluluğu. Sadece Ada- kaynaklarının payı %65'e ulaşmıştır." 24 ENERJİ ve ÇEVRE DÜNYASI Sayı 126 -MAYIS/ HAZiRAN 2016

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=