Enerji ve Çevre Dünyası 127. Sayı (Temmuz-Ağustos 2016)

Temmuz-Ağustos 2016 Sayı/lssue 127 Yılda 8 Sayı yayımlanır Fiyatı: 9 TL www.enerjl-dunyasl.com

= • , App Store'dan iNDiRiN - www.teknıkyayıncılık.com

SIEMENS 1--r~•7f,rl.r<-

MHiBIVEY...YIMI.AY... Nlf,_,,,,,,&Publislıef TekrnkSelM<Yayııı«l~•"Ş Y,.YlNDANl;M,,NI/Publislılnt}Com:u....,f Özkı n,.ĞI; YAYlNDANIŞMAKURULUIPulılls/ıflgC<ırı~C<ımmtle<ı !ıaaı ç.lılQOlu(l:Tıı:8),Doç.Oı.Muıtafa Tıtıt (T[);,,.ı,nkE~), Mul>ıımn..ı ıs.,a,ç (\ZAYDAŞ), ,ın,_ Kaf~o.manooıu ~TO-YO), Oı.A•-ıtomı.ıa(TVSl.ı.o), ~=~r:~t:~..=. ... ~~~~.ı.s!.oı. Yr,wA,.ıın (TI}RKOTED),Ul'ukBı<t(l(aradıınlzı-ıc.lnı!), SerdarYıldıı: (Bonııan),Soren Kr,.•~) , MuunerYoırnaooı,ı(BioConoln,01),Yam.ın,.k.ır(YamanE""'İI), lıırahlm ~!.""'J~",7"~~:::... T~tl (ENKO) YÖNETiM/~! Yö-Ku..... ~nılCl>­ Soıu....,YazılfletiMOdilrO I FIJblisJıiııfıDinıdor•Get>,,,.IE-,.­ SülaymanBULAK Y'-Zl~!!!~i!:o,ıı,ı Tal'f!Jn AYDIN ltEKLAMIA.-r""""""'ı R...ıamMüdü:~~/ıf.wıag,,ıRelclamSa1ııT...- 1A~S-~ EbruFAYTONCUUÇA,l't ABONE Ol'.UR HmlETLERI -- .ı.bone,e OkurHizm. Sorurıwsuı~--~- Aıl..,.8AYRAMIM,,MOC4.IJ Fcr--Cofflactt rtlılafflOlelınlk~aytnclUk.com TAMRIMHIZM!TL!RI Grafilıef l Graptıiccı...v,,., s.tıırı,, !KINci lılJHASEBE ıl'IMANS Mulıatoebe/F ...... So,uniukı NlhınHINOioĞI..U YÖNETiM MERKEZi / HffdqıM,_,. e!!~s::~=-y~ıı:,;~~s'.;.. Ka,anfilıı.ı,t.2193'34-~;lfllst.onbul T.ı:(02121271 8SU(pt,•)(0212) S--70ol2'(pt,.ı.J ' •ks: t0212) 2882t 1' www .. nerjklurıyasi.com www.191<rıikyayoncilik.com ~airfoOl.ı,oik)'oy-.a,m BASKI/ F>ıeM Ş..nOfMC -bMc~ılı San. W Tk. Llıl. $1:1 Hanılıllyt!Mah.An-.c.ıı.Mo:IIOKaQıttııuıı/lıunbul .!~(:~!~:.:.~~. Bu<le,gil0mTürlciye'de da(i~-ıod• e..s,nKanunu"nagôfe YartlSiiNIIYayın'd• İÇİNDEKİLER Sunuş aı GüncelYakıtfiyatlarınınKarşılaştırması 4!1111 TEDAŞ Geneli Elektrik Birim Fiyat Güncel Tarifeleri m GUNCEL Küresel Gaz Talep Artışı Yavaşlayacak 2015'de Enerji Tüketimi Yavaşladı "Bizim Enerjiyi Riske Atma lüksümüz Yok" "GazYakanCihazlarProjeMerkeziile 3SO milyon TL Ülkemizde Kalacak" mı m mı m HABERLER 32 ENERJi VERIMLILl<'ll EYODER Başkanlı ğına Mustafa Güngör Seçildi Aydınlatmada Enerji Verimliliği YENiLENEBiLiR ENERJi Greeneco Enerji Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı KamilÖzdağ: "Türkiye'nin Artan Enerji İhtiyacın a Çözüm Olmayı Hedefliyoruz" m Denge Yapı'dan 25 Milyon Euro'luk GES Yatırımı m Rüzgar Türbinlerinde Yenilikçi Yaklaşımlar m 2 ENERJi ve ÇEVRE OÜNYASI Sayı 127 • TEMMUZ/ A<İUSTOS 2016

TEMMUZ-AĞUSTOS 2016 Sayı/ lssue: 127 www. en erj i-d u nyasi. co m ELEKTRiK URETIMI Aksa Jeneratör CEO'su Alper Peker: "Aksa'nın 2:025 Hedefi 1 Milyar DolarH m Endüstriyel Enerji Üretiminde SiemensileFarkVaratln ÇEVRE TEKNOLOJiLERi VE SiSTEMLERi ABÇevreÖdülleri'nin Türkiye Birincileri Belli Oldu FOSiL YAKITLAR ipragaz Dökme Gaz Satış Müdürü Kemal Güveli: 611 mı "LNG Kullanan Tüketici Sayısı Giderek Artacak" fZI NUKLEER ENERJi NükleerEnerjive GüvenHkilişkisi Güneş Enerjisi Santralleri için Siemens Koruma Röleleri Hizmetinizde Mitsubishi Electric Klima'dan Mekan Analizini 3. Boyuta Taşıyan Sensör Sistemi Daikin N KlimaSerisi'niSatışaSundu mı 85 86 86 201 S'de Enerji Tüketimi Yavaşladı Reklam İndeksi 23.DÜNYAENERJl-----29 ABB 15 AlARKO CARRIER .K. ENERJİ KONGRESİ ve FUARl- - -47 ESCON--------,ss EWTB.V 35 FRITERM TERMiK 19 IPRAGAZ LAYHER iSKELE 17 NORDEX 11 NORM TEKNiK A.K.i. PETROL ve DO~ALGAZ FUARI --61 RENK TRANSMISYON----21 SENVIDN------- SIEMENS------- STANDART POMPA-----13 TRIVEN,ı-------- 5 TÜREK2016 - - - - - -,57 VlESSMANN 50-S3 C> Enerji Dünyası Dergisinde yayınlanan yau ve çizmlerin her hakkı mahfuzdur. izin alınmadan , kaynak gösterilerek de olsa iktibas edilemez. Yayınlanan tüm yazıların sorumıuıı.ıgu yazarlarına. ilanların sorumluluiju ilan sahiplerine aittir. C> Aı/ righrs reserved. Na part of ttıis publicıılian mııy be reproduced in any fomı ar by any mBBns. whetfıer as ıı sou,ı;e wir/ı. out the consenr of tfıe publislıers. Theresponsibilityoten pubhshed ıırtidesıındııds belangıothııirııuıhorsandawnıırs ENERJİ ve ÇEVRE DÜNYASI Soyı 127 • TEMMUZIA<İUSTOS 2016 3

ÔzkanA<ilŞ TURKOTED Onursal Başkam ENERKO Enerji Hizmetleri Yönetim Kurulu Başkam azkan.agis@enerka. rom.tr COP-21 Paris Konferansından Sonra Küresel Enerji Piyasaları U l usla ra rası Enerji Ajansı Başkanı Dr. Fatih Birol, 10 • Bütünfosilyakı tlarınfiyatlarıdüşüşte, Haziran 2016'da, Sabancı Üniversitesinin organizasyo- • Temiz enerji teknolojilerinin gelişmesi baş döndünu çerçevesinde Conrad'da çok önemli bir konferans rüyor, verdi. Konferans adeta Global Enerji Dünyasının rönt- • COP-21'de emisyonların azaltılması sorumluluğunu geni şeklindeydi. Çok büyük bir çalışmanın ürünüydü, 180 ülke paylamış (imza koymuş). Bu çok güzel bir gerçekçiydi ve günceldi. Dr. Birol gibi dünya çapında gelişme, ve gurur duyduğumuz bir enerji uzmanıyla Türkiye'nin • Enerji verimliliği ve enerji yoğunluğu hedefleri artık bilgilenmesi için sağladığı bu kıymetl i platform için ülkelerin strateji belgesinde yer almaya başlamış. Sabancı Üniversite'sine, Türkiye Kojenerasyon ve Te- Bu başlı k ları ayn ayrı incelersek: miz Enerji Teknolojileri Derneği adına şükranlarımızı sunuyoruz. Dr. Birol'un bu konferans ı esas ı nda , dünyaene rji kördüğümünün, önce analizini veriyor, yani durum tespiti yapıyor, sonra da, 2040yılına kadar enerji talebinde ve arzında, bunlarabağholarakda,enerjiyatırımlarında hesaplanan gelişme l eri analiz ediyor. Bugündünya enerji piyasalarındayaşanankargaşaçok da karmaşık değildir. Tek nedeni vardır. O da petrol fiyatıdır. Gaz, kömür ve hatta yenilenebilir bazlı enerji kay naklarıfiyatıheppetrolütakipetmekted ir. Bugün dünyamızın maruz kaldığı global enerji sorunlarını dört başlık altında toplayabiliriz. Bütün Fosil Yakıtların Fiyatları Düşüşte Dünyanın GOP ortalamas ı her yı l %3,5 artıyor. Bu artış,dünyanın enerjikaynağıta!ebinikörüklüyor. Artış, gelişmekte olan ülkelerde kömür ve linyitte daha çok. Doğalgazda daha az. Bölgelere göre, 2014-2040 Graflkl .Çe$itlibölgelerdebe k lenenenerjitaleparnşı (2014-2040) 4 ENERJi ve ÇEVRE OÜNYASI Sayı 127 • TEMMUZ/ A<İUSTOS 2016

·1-· . l'IVIIRI TURBINES • Bul\M' Türbin teknolotlılndt 40 ıenenln üzerinde ttcrübt • 55 ülkede ııtıı ve faaliyet • 2500 setin üzerinde kurulum • 11000 lılWe üıtnndt ıntYCUt kurulu güç --ı-· . l'IVIIRI TURBINES Ürün Kapsamı tıyguı.m,ı., • Türbin Tiplert : Kondınıaıyonlu / Arı Buhar ç.kifli I Şettr Kondınsnyonlu / Klıl• Basınçlı I Gıda An Buhar Çekifll Karfı Bntnçlı Çimınto • Türbin buhar glrif baıınçı : 120 bar(a)'• kadar ıüzayn Tıtııtil • Türbin buhar glrif lfClklı0ı: SWC'ı kadar dizayn Blyolıüttı Bazlı Enerji Santnıllerl • Tek~ V-,~ yüksek verimli çok kademeli opıiyonlır ::ı-.; =~I Geri Kıurwrıı • Buhar Turbln Güç ArıltOı : 0-30.000 KWt NorH(onvanılyonel Enerji Kıynaklın Blrleflk 1st vt Enerji Çözümterl Trıvenı Turbıne Ltd 12-A Peenya lndustrıal Area Phase -1 Bangalore 560 058 KA lndıa Tel +91 80 22164000 Fax +918022164100 Emaıl mktg@lmenılurbmes com skumars@lrıvenılurbınes com kerem ıbe1@trendenerıı com tr Websıte www trıvenıturbmes com

yılları arasındaki küresel talep artışı grafiği bize, başta Doğatgazın durumu ne olacak? Çin ve Hindistan olmak üzere bugünkü hızıyla devam Ooğalgaz talep artışında en belirleyici faktör, Ameriedeceğini gösteriyor. ka'daki aşırı büyük arzın ihraç edilebilme potansiyelidir. Amerika'da, $2,5-3,0/MBtu seviyelerinde seyreden 2040 yılına kadarki talep artışında, Çin başı çekiyor. kaya gazını, başta Japonya ve Avrupa gibi tüketici1eKömürün, bugün yerlerde sürünen $40-50/ton'luk re naklederek büyük karlar peşinde olan Amerikalı fiyatıyla, kömürÇin'de en çok tüketilen elektrik kaynağı yatırımcılar, yıllardan beri ellerini ovuştu r uyorlar. Bu olmaya devam edecek. Hindistan'dada kömür tüketimi yatırımcılar bu yıldan (2016) itibaren kaya gazını, LNG hızlanacak. Aşağıdaki Grafik 2'den görüleceği üzere, şeklinde ihraca başlayacaklar ve 2020 yılına kadar Amerika'da ise ucuz kaya gazı rekabeti karşısında lOObcmgazıihraçedebilmekapasitesineulaşacaklar. kömür tüketimi azalacak, Avrupa'da gaz fiyatı henüz Aşağıdaki Grafik 4'den, Avustralya'nın da Amerika'yı beklenen seviyelere inmediği için($ 5-6/ MBtu), kömür takip edeceği anlaşılmaktadır. tüketimi tahminleri bugünkü seviyelerini koruyacak. ı- :~ ~;ı ,- 1 1 Graflk 4. Amecika"da. A'"malya"da" Kaw"da sMlaşoc- _m _, k-• -p_ _ as_ite_H_.,_,ı,_,ı ________ Gratik2.Kömürünbölgeleregöregeçmişvebeklenen talep artışı Kömür talebindeki artışı körükleyen dünya kömür fi. Aşağıdaki Grafik 5, Amerika'nın ihraca hazırlandığı sıvı kaya gazının (LNG), Avrupa için nekadarcazip(ucuz) tiyatlardaolduğunuçoknetbirşekildegöstermektedir. yatları Başta Kyoto olmak uzere Bırleşmış Mılletlerın veSıvıltoplumorgutlerınınkoyduğuyaptırımlardan "~~ ve tepkılerden korkan yatırımcılar, karbon emısyon : lanodao kaçnkça kom"' fiyatlan d"şmeye başlad, ! • Aşağıdakı Grafik 3, Kom ur fiyatlarının son 10 yıllık ~ • seyrınıçokguzel ıfadeetmektedır : "'" "'" "'" - - ~ . . ... _.. çrr, ■-- l>IO .,..._ ,-: r"\.~-------------- ~~o:::,A;::~:;~:,~;,~m,nka'da LNG fiyatlan ___ Petrolvegazfiyatlarındayaşananpıyasagelışmelerı (baskıaşağıyadogru) petrolvedoğalgazsahalarının altyapıyatırımlarınıdafrenlıyor 2015yılındanıtibaren duşen petrol fiyatlarının yatırımları nasıl etkıledığını ! ! ! ! İ l l ı ı j ı l l i İ aşağ,daki Grafik6"dao gö,üyo'"' Gratik3 .Kömürfiyatlarındakison10yıllıkdeğişim Küreselarzfazlasıvetalebin beklenendendahadüşük olması,kömürfiyatlarınıdahadaaşağılaraitenbaskı· sınıdevamettirecektir. 2004 yılından itibaren dünyanın günlük 80 milyon varil talebi ile yaklaşık 100 $/b'lık petrol fiyatları, sürdürülebilir halegelmişti. Bu kadarcazippetrolfiyatları, Amerikankayapetrol ü(shalloi l )yatırımcıların ın işta6 ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI Sayı 127- TEMMUZ/ A<İUSTOS 2016

Senvion yüksek kaliteli Alman rüzgar türbin üreticisi, şimdi Türkiye'de. -/.. 25yılı aşkın_sektör~eneyimirnizSenvion'u JL rüzgareneıj ı sisektiıründeentanmmış is imlerdenbirihalinegetirdi. Bugünekadardünya çap ı ndakurduğumuz6.000denfazlatürb inimiz i n toplamkapa sitesi12gigawattau l aşmışdurumdadır. Üriinportföyürnüz,nominalçık ı şlarıl,Bmegawatt ile6,15 megawatt,roıorçaplarıise82 rnetrei le 152metrearasırıdaolangüvenil i rveuzunvadeli kullanılabilirtürb i n leriiçermektediı. Stnvion TurkeyRüıgarTü rb i nleriTicaretltd . Şti NextlevelişMerkez i Eskişehir Yolu Dumlupınar Bulvarı No:3A·32Söğütözii 06500ÇankayaANKARA www.s,nvion.com l'.::.. Senvion:urkeyR_üzg~rliirbin leri \:ıJ Ticaretlı m ı tedŞ ı rketıEy l ül 2014'tekurulmuştur.Merkez i Ankara'da bu lunmaktad ı rveTtirk iye dıt isat ı t kurulum,serv i svebakımfaaliyetlerinden sorumludur. ıô'L. senvion'unengelişmiş '""© ıeknolojilerclenyararlanan üret imtesisleriAlmanya,Portek izve Kanada'dayera lmahad ı r. ,qop, 3.700kişidenoluşanuzman ekibim ı zheıproıen ı n ihtiyaclarınagöreözelçözümlersunuyor. SENVlON windenergysolutions

r - ;-7 : 1111111 iıııllll _ _Jı Graflk6.Flyatlarıny;ınnmlaraetkisl hını kabarttı ve 2008'den itibaren Amerika'da petrol üretimi (kaya petrolü dahil) 2 misline çıktı. Böyle olunca, Amerika'nın petrol ithalatında, dramatik düşüşler yaşandı. Amerika'nın petrol ithalatını kısması, dünyada petrol arzı fazlası yarattı. Aialıdaki Gr.ıfik 7 'den görüteceli üzere, dünyanın günlük petrol üretimi 2014 yılında 88 milyon varile 100 ____ -ı 90 .. ., 50 .. " 20 10 ~-~~-~~~~ _J Graflk7.Dünyapetrolüretimi r l Sfb.,-,., ~ 7 1'0 l20 ~ 0,fflO 100 .. : J 20 2010201120122013201420152016 Gnıflk8. Son6yıl dadünyapeırolflyatlarmınseyrl ulaşınca, stoklar arttı ve fiyatlar dü1meye batladı ve bugünkü seviyelerine geldi ($45-48/b). OPEC üyeleri, kendiaralarındaüretiminikısmataahhütleriniyerine getiremeyince, petrol fiyatlarını kontrol etmek mümkün olamadı. Böylece, 2014'te $114/b olan petrol fiyatı 1 haziran 2016'da $50/b'a düştü (Grafik 8). Bütün Bu GeliJmelerle Sonra Dünya Nereye Gidecek? OOrıyamızda 180 Cılkenin üzerinde ittifak ettiii telıı. husus, küresel ısınmanın, yani sera gazlannın (başta coı olmak üzere) azaltılmasıdır. Bu da büyük ölçüde, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması ile, enerji dönüşüm verim l iliAi ninarttırılma sıylaveyatırımları ucuzli)tacak yüksek teknolojilerin kullanılmasıyla mümkündür. Yapılan analizlere ve hesaplara göre, enerji ile ilgili C0 1 emis• yonlarırıın küresel artı~ bugünkü hızıyla devam ederse, toplam 001 emisyonu, 2040 yılında, 36,7 milyar tona yükselecektir. Bo miktar, 2013 yılında atmosfere salımı yapılan 30,8 milyar tondan %16 daha yüksektir. Grafik 9. 2 -cı• kürHel ısınma hedefi iı;in yapmamıı gerekenler Uluslararası Enerji Ajansının 2 "C'likküresel ısınma anaNzlerinegÖf"e, 2040yılma kadar, teknolojıikgelişmelerin sat• ladıAı destekle, enerji verimlilik artı~ıyla ve yenilenebilir enerji kaynaklarının daha geniş yelpazede kullanılmasıyla, C01 emisyonlarının 2040 için hesaplanan 36,7 milyar tonluk miktarından, 17,9 milyar tonluk (yansı kadar) bir azalma satlanabilecektir. Bu gerçekleştirilebilirse, bu başan 180 ülkenin ~kesel anlaşmasının, bilimsel ve telıı.· nolojik geliynelttinin ve yenilenebilir enerji k.aynaklannın en yüksek ölçOde kullanılmasının başarısı olacaktır. Ancak o zaman, çocuklarımızdan ve torunlarımızdan aldığımız borç senedinin, yani biraz daha temiz çevre için bedel ödemiş bir nesil olmanın, keyfini yaşayacağız. Dostça ve Hoşça Kalın. 8 ENERJi ııeÇEVREOÜNYASI Sayı 127- TEMMUZI AGUSTOS2016

- il iPRAGAZ otogaz

Yakıt Fiyatlarının Güncel Karşılaştırma Tabloları için www.enerji,dunyasi.com WWW doaalaaz com tr• WWW•lesisat-com tr adreslerindeki sitelere bakı nı z:. GUNCEL VAKiT FIYATLARININ KARŞILAŞTIRMA TABLOSU [1] (20 Temmuz: 2016 tarlhlnde, KDV HARiÇ) V"'"T .. olM ,tv•rı ::~ ::.= 1~--;-- - ~i ~ --,f-,,""--1 Drn>ALGAZ ....., . .,_.., __ ., . .,. ., ,.~, ... il i..,...,.... ..,...., .........,.,.,.,..,..,., .,,,.,.,,___,..,", ...... _, .. ,,,., ...... ~ ... . 121 •• .,. • .,..,,,.,cm>u<;,;,,o,-lllrimf,... ,t<m ><><l••ı,..,....ijl ..m.., ....,,..,.. ......,....,..,.,,. IJI 0..Mcı.«.,._,,. ıowlı<>J""''' ..IO"l!"'"" '~" ,1ow lı<>J/ü,ı.,,.o.,ı,ı,,ıil .................................... l•I I01A$'~ost.,.S>n _ _ _ , ~ _ fly.....,O,OllTVSM' ol>n ô'IV...,_. ,··qıoı•""""""" .,..,.. .." ,.....,""'" " iSi 1""'6.,.~-"-""'"._LNG....,,,.,_lOlommw201"m..,..,_.,,.,, ...,, ,°""'""-· :~Ji~ ıuıı ..,..,....,..,,.,....,,u.,o.. ıv~ .... ,..,.,._ ,.._,.">,.,"""' '"..........,;,o "''"""' ıoı• ...... ı.....w •.,__ ~,. ....- _,.,_,oı.o, ··~-.. -<10. .. , _...,,.,,,.,._,.,.,1>4·,ı:n,ım;,o,. illi ll'<i .,,._. f/L>,ı il'ıwa:ı"' • ..,.,.~ >O To,nmo, >016 .,....,,. ""'°'' ol>n "''""''"""'" '°""' ...... 0--. lJ'<> """"~"~ - _ , -- ""'"'"""""'.""""""""' ...... ....,., ... , .. ,,.,,._,.., ...... ""'""...,. .. _ ,.,,.. !12l .. . . . ....... , EPD<·nonoı 1tmmoııoı• 1 ~ ~ - ' ° ""'"'"''°'• t.o -•oı.n.O."n' " • ,_, ___ TlO,ı,$"~....,,- °""'"''"_'_""'"1'10<\t__,_,__ ,,,,r., ... .. , .. ,..,,..,..,,,,.,,. • ......,..__,..(tot ........,...., ... ..,,....,1,rn..,, .. •,_•.,_.,., ,.1 _.,. ........ - ... ,,.,<&!<'"'" .. '" . . ....... ....,,.,..,,.,..,, .. ,,,. •• ,""" •• "' ........ ,,..., .. , "'""' "'""' "" . ,...,..,,_ _ _,,., ..,,,..,_, ,_,.., - •r- ,,.,. .. . ....... -................. ,, ..,....., .,,_.,,.,. ...----1-.......... ,.... ,-..,_ - • '"'"'I'"' ,,..., ,. . . o.ı-ı;,tom......., .... ;,;,,ı,ıo.ı-ı-- • ..... - · - , .. , ...... ..... ,. ...... ... ,.,,~-... , ,_ ,..,._,._,..___,__JO...~-- ( , ..DDolon .. ..... >Oto"'"'"',Ot•·bo•"'" ..,_._,..,,,.....,...., ,.,.,..,, oı.o,ı.ouı"ı .. o o,,ı.,,,..ı,ı,ıu,ı-o'•"' 1 Q ENERJi ve ÇEVRE OÜNYASI Sayı 127 • TEMMUZ/ A<İUSTOS 2016

BiRLiKTE AYNI YOLDA Nordex ve Acciona Windpower birleşmesiyle, rüzgar ene endüstrisinin en büyük global türbin üreticilerinden biri do§ Aynı vizyonu paylaşıyoruz: enerji maliyetlerini d ü şürü rken , en iyi ve en güvenilir müşteri hizmetini sunabilm.. Çünkü biz rüzgara - ve size daha yakınız.

Yakıt Fiyatlarının Güncel Karşılaştırma Tabloları i,;in www r□ erii-dıı□Y9'<i rnm WWW d099l99& çom ft wwy, fMiS9t som fr adreslerindeki sitelere bakını :z • ............... •= 21,142 21,oo.ı 37,399 Görevli Tedarik Şirketinden rı E,-ji Alaın Tükaticiler özel Tedarikçiden ş.h~Ailel..-i ff Mu h.aripMolu! <hzile r '::ı"!~ydınlatrrııı AktirEnerji Ene<ji Çift Terimli r·ı 26,1052 25,9679 1 42,3620 11 4,1430 15,3431 Sanayi 30,1935 30,0507 47,4958 17,4477 26,9818 26,8514 42,7862 15,3404 15,3431 28,1611 26,6371 26,4998 42,~ 14,6749 15,3431 Sanayi 32,3264 32,1837 49,6289 19,5800 15,3431 32,0770 31,9342 49,3792 19,3312 28,5648 28,4344 44,3693 16,9'234 15,3431 30,0199 29,6895 29,5522 45,9463 11,nn 15,3431 Sanayi 34,1440 34,0013 51,4466 21,3979 15,3431 33,8508 33,7060 51,1531 21,1050 16,1846 30,0557 20,0074 35,4751 8,8338 15,3431 31,7705 Ş.hit Aiı.lo,I "" Mı.rharipMolulGaziı.r Enerji 1 4,9635 15,3431 7,4240 6,2398 15,3431 7,3067 5,4954 15,3431 9,5377 15,3431 9,3075 7,SZ27 15,3431 8,5478 15,3431 11 ,3552 15,3431 11 ,0813 8,2521 9,3137 15,3431 Üreticiler için u,.ı;ç;ı.riçaı 83,1914 166,3827 0,5601 15,3431 Al,;ak ııwııım . ., l yaslndan DııQltür.ılc!ı.t 0,760 Meslcen"" 11<:.a<e!h_,e t<m\ f 'J' a t ın<tıı %$1:>eled!r- •e<glsl, ,_,ayı bffnf,yatıcda ise'41 belediye ,,.,,glsl ile tom;ın:;ielo %18 IIDV HARİÇTİR (") l(oyusıyah rerıktekı fr,ıatlara<1aı1 ıtım be001 ,,ı,, ene rjlfonu('!.1), TRTpav, (%2) pıbiyasa lyukumlulll ,Jeı DAHILDIR. {'")Or1ııGe<ılirnffçillı,rmi......,loJl9rwnı.a.-,"'"'_ ,.,.-,ı,,~ .-..,.....,-... 1-ıuı.a.~ 0rtırı;,enam-sır.ıontıııgı ı t>'t1.,l1e<veriJ vOn(n:)OzaU'ıkJolaıra k çrft terıffli tanıe"' n,ı, r.nyeraımırldad ır Çoi< ;:amanlı ıanıe Uygı.iamaoırdıı Gor-.;tO;z 06-17, Puant 17-ZI, Gece 22-06 ...tlo<iarKtd~ ERYeoma<lokapa,.itelOrıl"....,.IObl<ıJlan te ı laraort,ıg,e<ilimoeviyeoin<l!n bo,Qlı (>"e<>:;ile,,ÇW,t,o,liıle'""'foları gOç g;ı,; q,mve da!)hm -e=eı,ma<lo g:ı,;, 11\)Ça.,m -ed&Qıtım t:,eoei olarıok Uygulanır 12 ENERJi ve ÇEVRE OÜNYASI Sayı 127- TEMMUZ/ A<İUSTOS 2016 15,3431

Fabrika, site, a lı şveri ş merkezi, hastane binası ... Projeniz ne olursa olsun. Standart Pompa'nın UL448 ve FM1319-1311 sertfflkalı yangın pompaları sizi hem yangına hem de yüksek sigorta maliyetlerine karşı korusun, içiniz rahat olsun. @ LISTED <§> APPROVED

Küresel Gaz Talep Artışı Yavaşlayacak Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, IICEC Uluslararası Enerji Forumu'nda gerçekleştirdiği sunumda, dünyadaki enerji görünümü ve geleceğe yönelik tahminlerini paylaşarak, küresel anlamda gaz talep artışında yavaşlama yaşanacağını belirtti. Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi tarahndan düzenlenen, "IICEC Uluslararası Enerji Forumu 10 Haziran tarihinde İstanbul'da gerçekleştirildi. "Paris İklim Zirvesi (COP21): Enerji Sektörüne Yansımalar" konulu foruma uluslararası alanda çok sayıda yetkili katıldı. Forumun açılışında konuşma yapan Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, Global enerji sistemininçokbüyükzorluklarveçokbüyükfırsatlarla karşıkarşıyaolduğunuifadeetti.Enerjisektörünündinamik bir yapıda olduğunu dile getiren Sabancı; "Enerji sektörü ortamında geçen seneki COP21 Paris toplantısı enkritikgelişmeolarakkarşımızaçıkmaktadır.Global enerj iarzvetalebenintemel unsuruParis 'teortayaçık· mıştır"şeklindekonuştu. Paris'teyapılananlaşmanın globa1enerjisektörüaçsındançokönemlibirmihenk taşıolduğunuifadeedenSabancı, "Bütün dünya artık bir araya geldi. Hep beraber Paris anlaşmasındaki global hedeflere ulaşılmaya çalışılıyor. Enerji üretim ve kullanımıglobalseragazının3/2'sinioluşturmakta. Bu nedenle enerji sektörünün dönüştürülmesi iklimdeğişikliğiaçısındantemeldir"açık1amalarındabulundu . Güler Sabancı Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı !aşmaların ortaya çıktığını dile getiren Sabancı, global yenilenebilir enerji üretim kapasitesinde 8.3'1ük bir büyümeninmeydanageldiğinedikkatçekti.Oünyadaki bütünbüyükoyuncularınartıktemizenerjipazarlarına yöneldiklerine dikkat çeken Sabancı, Japonya'da elektrikli şarj istasyonlarının sayısı benzin istasyonlarının sayısını aşmış durumda olduğuna dikkat çekti. Enerji sektörünün giderek sürdürülebilir bir geleceğe doğru adım athğını dile getiren Sabancı , "Paris anlaşması enerji sektörünün dönüşümünü hızlandıracaktır. Özellikle temiz teknolojilere ve enerji ve r imlilığine yapılan yatırımlar artacaktır. Ancak özellikle emis- "Paris anlaşması enerji sektörünün dönüşümünü yanları azaltımı konusunda adımların atılması bütün hızlandıracak" paydaşların daha çok katı lımını gerektirmektedir. Bir U l uslararası Enerji Ajansı'nın en son verilerine göre, arada çalışabiliriz, çalışmalıyız. Ancak bu sayede daha üye ülkelerde karbon emisyonu açsından ciddi farklı · az emisyon oluşmasını sağlayabiliriz. Ekonomik kalkın14 ENERJi ve ÇEVRE OÜNYASI Sayı 127- TEMMUZ/ A<İUSTOS 2016

- ~- ~ l~JiJ.I ABB Elektrik Sanayi A.Ş. Tel : {O) 216528 2200 Faks : {O) 216365 29 45 E-mall:sales.solar@tr.abb.com Büyük ölçekli santrallerden mikro invertörlere kadar, üretti\)imiz her ürün 40 yıllık tecrübeye ve inovasyona dayanmaktadır. Piyasaya sundu\';ıumuz ilk üründen bu yana, sahip oldu\)umuz teknoloji bugünün standartlarını belirle mi ş ve yapılan çalışmaların hep bir ad ım ötesinde olmuştur. Bununla beraber ABB, Power üne ürün portföyünü de bünyesine katarak gelece(ıin teknolojisi için büyük bir adım atmıştır. Teknolojinizi geıece(ıe, veriminizi üst düzeye nasıl ıaşıyaca(ıınızı keşfetmek için, ABB'yi arayın ı z. www.abb.eom.tr/solar Powe, and pmducti,;ty Jl,1 1 1 1 1 1 1 1 fora better world'" r

mayıartırabilirizveenerjiyeerişimidahamodernhale getirebiliriz"açıklamalarındabulundu. "Enerji verimliği iklim değişikliği açısından temeldir" Enerji verimliliği konusunda kat edilecek birçok yol olduğunu belirten Sabancı; "Enerji verimliliği iklim değişikliği açısından temeldir. Enerji verimliliği aynı zamanda sürdürülebilir kalkınma açısından da temeldir. Uluslararası Enerji Ajansı'nın bilgilerine göre emisyonlarınZOSOyılınakadarazaltılmasıylaküresel Fatih Birol ısı artışı 2 dereceden daha az olabilir. Enerji verimliliğini Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı arttırmamız için yeni çözümler üretmemiz gerekiyor. gösterecek, Avrupa'da ise yüzde 15 civarında düşüş Enerjiarztalepzincirinibuaçıdanelealmamızgere- yaşanacak. kiyor"şeklindekonuştu. Sunumunda geçtiğimiz yıl şebekeye bağlanan yeni Par is anlaşmasının Türkiye için de önemli bir gelişme santrallerinin yüzde 90 seviyesinde yenilenebilir enerji olduğunun altını çizen Sabancı, "Türkiye öncelikle santrallerinden oluştuğunu ifade eden Birol, doğalgaz, iklim değişikliğiyle ilgili kolektif çalışmalara katkıda nükleer ve kömürün ise yüzde lO'luk bir paya sahip bulunacağını belirtmiştir. Aynı zamanda Paris anlaş- durumda olduğunu dile getirdi. masında taahhütlerde bulunmuş ve emisyonlarda azalma olacağını duyurmuştur. 2030yılına kadar böy- Enerji talep artışı Asya'da olacak le bir hedefi tutturma taahhüdünde bulunulmuştur. Gelişmiş ülkelerde enerji talebinde yavaşlama hatta Rüzgar ve güneş enerjisindeki kapasitenin de 2030 azalma olduğunu ifade eden, Birol büyümenin kaynayılına kadar çok ciddi bir biçimde artması hedeflen- ğının yükselmekte olan ülkelerde olduğunu vurguladı. mektedir. Aynı zamanda Türkiye'nin hidroelektrik Çin'in global enerji talebinin ciddi itici güçlerinden potansiyelinden tamamen yararlanması ve enerji birisi olduğunu dile getiren Birol, Hindistan'da global üretim çeşitliliğine nükleer enerjinin de katılması, enerjipazarınınkalbineyerleşmekteolduğununaltını Türkiye'nin temel hedeflerinden biridir" ifadelerini çizdi. 250 milyondan fazla kişinin hala Hindistan'da kullandı. Elektrik iletim ve dağıtımındaki kayıpların enerjiye ulaşamadığına dikkat çeken Birol, "Enerji azaltılmasına da değinen Sabancı, bu durumun Türki- talebindeki artışa bakıldığında herkesin gözü Asya'da ye'nin enerji dengesi açısından çok önemli olduğuna olmalı. Özelikle Hindistan ve Çin'e bakmamız gerekivurgu yaptı. yor" şeklinde konuştu. Güler Sabancı'nın ardından Uluslararası Enerji Ajansı Petrol yatırımları düşüyor Başkan, Fatih Birol "Paris COP-21 İklim Zirvesi Ardın- Petrol yatırımlarında 2015 ve 2016 yılında ciddi bir dan Dünya Enerji ve İklim Görünümü" isimli bir sunum düşüş yaşandığını ifade eden Birol; "Petrol tarihinde gerçekleştirildi.Sunumdayeralanverileregöredünya hiçbirzamanyatırımların2yılüstüstedüşüşyaşadığını enerji tüketimi, 2040 yılına kadar Asya'da üçte bir artış görmedik. Nadiren bir yıl düşüş olsa dahi bir sonraki yıl 16 ENERJi ve ÇEVRE OÜNYASI Sayı 127- TEMMUZ/ A<İUSTOS 2016

layheı l skeleSıstemlerıSan veTtc ltd Şh No2034959TepeorenTuıla/lstanb Layher. ~ Daha Fazla Olanak. İskele Sistemi

artışgörüfüyor.2017yılındadazayıf bir yatırım ortamı görülebilir. Yeni yatırımların yapılmaması önümüzdeki yıllarda petrol piyasalarının bir riskalmasıanlamınagelebilir. Acilen petrol ihtiyacının olduğu dönemde Küresel gaz talep artışının yavaşlaması petrolarzıyetersizolabilirllşeklinde _ğ 300 konuştu. Kömür fiyatları hızla düşecek Kömürün;doğalgazın,yenilenebilir ■ Gaı talebindekidegi}im c Yü,dedeQi}imi enerji kaynaklarının ve nükleer :::================================~ enerjinin alternatifi olduğundan do layıönemtibiryakıtolduğunu ifad eden Birol, kömür piyasalarınd değişim yaşandığını belirterek bun ş~ şek. i.ld~-.'.'.'.kla~.', ."~in.tek başın.]I kı.lresel komur tı.lketiminin yarısın Küresel LNG ihracatı artıyor temsıl edıyor. Çın'de yaşananla herkesı etkılıyor. Çın hükümetinıj :~:i:ls~r~:k~:a::k~:iı;::~:~:rc~::~]:C===========•=""='=======: etmesi nedeniyle kömürde bir düşüş görülüyor.Hindistan'dakömürtüke· timi hızla artıyor. Önemli bir kömür tüketicisi olan ABD'de ise kömür tüketimi hızla azalıyor. Çünkü kaya gazıkömürünyerinialdı.Busayede ABD'deki emisyonlar büyük ölçüde düştü. Dünya geleninde kömürün hızlı büyümeyeceğini düşünüyoruz. Bu nedenle de kömür fiyatlarının hızlı düşüş göstereceğini düşünü· Avrupa Gaz Piyasasına büyük rekabet geliyor yoruz.ll ~---------------~ ucuzkömürveyenilenebilirenerjikaynaklarıarasında Küresel gaz talebi yavaşlayacak sıkışmış vaziyette olduğunu dile getiren Birol, NYenileGeçtiğimi 5 -6 yıllık süreçte doğalgazın hızla büyüdü· nebilir enerji kaynakları birçok ülkede destekleniyor. ğünü ifade eden Birol, bu büyümenin yavaşlayacağı Dola yısıyla doğalgazın ucuz kömür ve yenilenebilir yönünde beklentilerinin olduğunun dile getirdi. Gazın kaynaklarla rekabet etmesi gerekiyor. Son 5 sene 18 ENERJi ve ÇEVRE OÜNYASI Sayı 127 • TEMMUZ/ A<İUSTOS 2016

Yenilenen web sitemizde aradıgınız bilgiye çok daha kolay ulaşabilir, mobil uyumlu özelliQiyle tablet ve tele fonla rı nızda nrahatça görüntü leye bi Iirsin iz. Friterm'i daha yakından tanımak, ürün ve hizmetlerimiz konusunda detaylı bilgi almak için web sitemizi ziyaret edin. www.friterm.com Frı1ermvesek1örleılg ı l ı sorıgelışmelerısosyalmedyadandatakıpedebılırsınız façebook.com/fıiterm * FillTEilM" twitter.com/friterm linkedin.com/company/friterm ~9' Fil,TEilM AKADEMi" ~:,)<::'.'

içerisinde kömürdeki artış ABD'den kaynaklandı. Gaz Birol konuşmasını şu şekilde sürdürdü, ~Paris'te çok kömürün yerini aldı ve ABD'deki bu ikame neredeyse önemli bir toplantı yapıldı. Paris'ten çıkan sonuç tamamen tükendi. AB'nin gaz talebinde toparlanma küresel ısınma oranının 2 derece ve altında olması olmasına rağmen 2021 yılına kadar AB'deki gaz tüke- yönünde. Ülkeler belli bir sürede salınım l arını belli timinin 2007 yılının dahi altında olmasını bekliyoruz" miktarda azaltacaklar. Fakat bütün ülkelerin yapmak açıkl amalarında bulundu. istediklerine ve programlara baktığımızda küresel sıcaklığın yaklaşık, 2.7derecearttığını görüyoruz. Bu~ LNG'deki büyüme Avusturalya ve ABD Kaynaklı rada iki soru var; ya hükümetlerin hedefleri ortak heLNG piyasasının büyüyeceğini beklediklerini ifade defin altında, ya da hükümetlersadece belli bir hedef eden Birol, bu büyümenin ABD ve Avustralya olmak koyuyorlar. Hedef koymak başka bir durum, hedefe üzere iki ülkeden kaynaklanacağını belirtti. Yeni LNG ulaşmak başka bir durum. Dolayısıyla Uluslararası girişinin yüzde 90'ının bu iki ülkeden kaynaklanaca- EnerjiAjansıolarakbizdenpiyasadayaşananlarıtakip ğını dile getiren Birol, "Bu gaz ithal eden ülkeler için etmemiz vebu hedeflere ulaşmak için neler yapılması son derece iyi bir haber. Gaz talebi azalıyor ve çok gerektiği konusunda öneriler sunmamız istendi. Bu miktarda LNG piyasaya girecek. Bunun sonucunda hedeflere ulaşmak için farlı seçenekler var. Her ülke boru hattı ile gaz ihraç eden ülkeler açısından kötü farklı seçenekleri kullanarak bu hedeflere ulaşabilir. birhaber.Boruhattıileihracatgerçekleştirenülkeler İki tanesi var ki bütün ülkeler için geçerli. Birincisi yıllar boyunca kaya gazı devriminin bu şekilde etkileri enerji verimliliği, ikincisi yenilenebilir enerji kaynakolacağını reddettiler. Bu dönem artık geride kaldı. larını kullanmak. Tabii ki nükleer enerji karbonsuz Kaya gazı çok önemli etkiler yaratıyor. Çok miktarda bir kaynak olarak faydalı olabilir. Yine kömürden gaza kaya gazı kaynaklı LNG'nin piyasaya girmesi AB'li tüke- geçiş de faydalı olabilir." tici1er i çinharikabirhaber.Türkiye'ninbutarihifı r satı mutlaka kullanması gerekiyor. Bunu yapabilmek için önemli olan konunun Paris Anlaşması'nın enerji LNG alt yapınızın olması gerekiyor. AB komisyonu bu sektöründe uygulanabiliyor olması olduğunu dile konuda son derece önemli adımlar gerçekleştiriyor" getiren Birol, "Hükümetlerin bu hedeflere ulaşaifadelerini kullandı. cağına inanıyoruz. Fakat burada bizim bakış açımız biraz karamsar. Özellikle karbon tutumu ve depoYenilenebilir enerji kaynakla rının maliyeti düş- lama açısında. Mevcut kömür santrallerinin büyük meye başladı bir çoğunluğu ne yazık ki verimli değil. Son derece Yenilene bilir enerji kaynakları konusunda da değer- ilkelveyetersizşartlarasahip. Buiyibirhaberdeğil" lendirmelerde bulunana Birol, " Bu kaynaklar iklim açıklamalarında bulundu. ve çevre açısında sorun yaratmıyorlar. Ülkenin kendi enerji kaynaklarını kullanmasını mümkün kılıyor. Ancak Elektrikli otomobil satışının yüzde 70 oranında art~ buradaki sorun bu kaynakların pahalı olması. Yenilebilir tığını ifade eden Birol, ~u an tüm dünyada 1 milyon enerji kaynaklarının maliyeti yavaş yavaş düşmeye elektrikli taşıtın yollarda olduğunu dile getirdi. başlad( şeklinde konuştu. Rüzgar enerjisi yatırım maliyetlerinin son 7 yıl içerisinde 3/1 oranında azaldığının Birol, "Bu rakam belki insanlara çok gelebilir fakat, altını çizen Birol, güneş enerjisinde ise maliyetin yüzde dünya üzerindeki tüm otomobillerin binde biri kadar" 80oranındaazaldığınıdi1egetirdi. şeklinde konuştu. 20 ENERJi ve ÇEVRE OÜNYASI Sayı 127- TEMMUZ/ A<İUSTOS 2016

RENK Transmisyon Sanayi A.Ş. Q T on,m,.yon S..noy AŞ Güç aktarımında yenilikçi çözümler... RENK ürünleri işletmenize süreklilik, verimlilik ve mükemmellik katar. KayrnolıYotı:ıldor -- -- lnnovative Power Transmission RENK Transmisyon Sanayi A.Ş. Yeşilköy Mah. Atatürk Cad. No: 12/1, EGS Business Park B-1 Blok, Kat 14, No. 441, 34149 B a kırköy/ lstanbul Tel: +90 212 465 70 94 - 95 • Fax: +90 212 465 60 93 E-Mail: info@renktr.com • www.renktransmisyon.com.tr

201 S'de Enerji Tüketimi Yavaşladı 2015 yılının enerji verilerini ortaya koyan 65. BP Dünya Enerji İstatistikleri Raporu, global enerji tüketiminin yavaşlaması ve enerji kaynakları arasında daha düşük karbonlu yakıtların kullanımının yaygınlaşmasıyla, global düzeyde hem talep hem de enerji arzında görülen dikkat çekici uzun dönemli trendlerin öne çıktığı bir yılı geride bıraktığımızı gösteriyor. Rapora göre dünyanın enerjisinin % 1'ini kullanan Türkiye'de 2015 yılında doğalgaz ve kömür tüketimi azalırken, petrol ve yenilenebilir enerji tüketimi artış gösterdi. BP Dünya Enerji İstatistikleri Raporu, 1952 yılındaki paralel olarak ülkenin enerji tüketimindeki zayıflayan ilk baskısından bu yana enerji ile ilgili konularda tar- büyümeyi yansıtıyor. tışma, görüşme ve karar verme süreçleri için gerekli bilgiyisağlamakamacıylazamanındaveobjektifveriler Arz tarafında ise, teknolojik ilerlemeler piyasadaki sağlıyor. Yıllık veriler, sektörün pazardaki salınım ve yakıt yelpazesini genişletirken aynı zamanda bu yeldalgalanmaları daha iyi yorumlayabilmesine yardımcı pazenin bulunabilirliğini de artırdı. ABD'deki kaya olurken tarihi veriler ise enerji piyasalarının gittiği gazıdevrim i ,büyükmiktarda petrol ve gaz kaynağını yönün görülebilmesi için önemli bir ba ğlam sağlıyor. kullanıma açarken, teknolojideki hızlı kazanımlar ise yenilenebilir enerjideki güçlü büyümeyi destekledi. BP Dünya Enerji İstatistikleri Raporu'nun geçtiğimiz Doğal gaz ve petrol, 2015'te de sağlam büyüme kaygünlerde yay ı nlanan ve 2015 yılının enerji verilerini dederken global kömür talebinde ise kayıtlardaki en ortaya koyan 65. baskısının lansmanında konuşan BP büyük düşüş görüldü. Group CEO'su Bob Dudley raporla ilgili olarak "Raporumuzun bu baskısının net şekilde ortaya koyduğu gibi, Tüm fosil enerji türlerinin fiyatlarında geçen yıl meyenerji dünyası bir defa daha köklü değişim yaşanan bir dana gelen düşüş enerji piyasalarında bi r takım ayarladönemden geçiyor. Ancak, bu sektörümüz açısından malan da beraberinde getirirken, bu durum başta 1999 yeni bir durum sayılmaz . Geride kalan 65 yıl içinde, rapor global enerji manzarasında sürekli bir değişim yaşand ığ ını gözler önüne serdi. Sektör olarak bizim görevimiz de yakın dönemde dayanıklılığımızı sağlamakiçingerekl i adımlarıatarkengeleceğinenerjiihti ­ yaçla rı nıkarşılamaküzereyatı rım larımızısürdü r mek" diye konuştu. BP Dünya Enerji İstatistikleri Raporu, 2015 yıl ın daki global primer enerji talebinin sadece %1 ile 10 yıllık ortalamasındandahayavaşbüyüdüğünügözlerönüne seriyor. Bu, global ekonomideki zayıflığı ve Çin'in sanayi merkezliden hizmet merkezli bir ekonomiye geçişine 22 ENERJi ve ÇEVRE OÜNYASI Sayı 127- TEMMUZ/ A<İUSTOS 2016

yılından bu yana ilk defa pazar payını arttıran petrol Çin'deki enerji tüketimi 2015'te %1,S artarak nereolmak üzere, yakıt çeşitliliğinde kaymaya yol açtı. deyse 20 yılın en düşük büyümesini kaydetti. Buna rağmen, Çin enerjide dünyanın en büyük büyüme Global enerji talebindeki yavaş büyüme ile birlikte, pazarı olarak ardı ardına on beşinci yılını geride bıraktı. enerji tüketiminde kömürden uzakl aşılması, karbon 2015 yılında, tüm fosil yakıtların fiyatları düştü. Ham salımlarında yaklaşıkçeyrekyüzyıldırenyavaş büyü- petrolfiyatları,dolarcinsindentarihinenbüyükyı llık meye yol açtı (2009finansal krizinin hemen ertesinde düşüşünü ve 1986 yılından bu yana da en büyük yüzmeydana gelen yavaşlama hariç). delik azaltmayı kaydetti. Primer enerji kaynaklarının Enerji Dünyasındaki Gelişmeler Global primer enerji tüketimi 201S'te sadece %1 büyütüketimi, Türkiye'de 2015'de %7 arttı. Buna göre Türkiye, dünyanın enerjisinin %l'ini tüketiyor. me kaydetti. Bu artış son 10 yılın ortalama yıllık %1,9 Petrol tüketiminde artış yaşandı büyüme hızının çok altında kaldı. Petrol, global enerji Vadeli Brent petrolünün ortalama varil fiyatı 2014'teki tüketiminin %32,9'u ile dünyanın en büyük yakıtı ola- düzeyinin 46,56 ABD Doları altına inerek 2015'te 52,39 rak yerini korurken 1999 yılından bu yana ilk defa pazar ABD Doları ile 2004'ten bu yana en düşük yıllık ortalapayını arttırdı. Kömür ise, pazar payı itibariyle (%29,2) masına geriledi. Global petrol tüketimi, %1,9 ile yakın en büyük ikinci yakıt olmayı sürdürmesine rağmen tarihiortalamasının(+%1)neredeyse2katıartarakgünde 2015'te global pazar payı azalan tek yakıt oldu. Doğal 1,9 milyon varile yükselirken 2014'te görülen günde 1,1 gazın primer enerji tüketimindeki pazar payı %23,8 milyonvarillikartışındadikkatçek.icişek.ildeüzerineçıktı. oldu. Enerji tüketimindeki büyüme, Avrupa ve Avrasya dışındaki tüm bölgelerde lOyıllık ortalamanın altında Büyüme, ABD (+%1,6 veya günde 290.000 varil) ve kaldı. Her ne kadar yükselen ekonomiler global enerji Avrupa Birliği'ndeki (+%1,5veya günde 200.000varil) tüketimindeki büyümede başı çekmeyi sürdürmüşlerse yıllık tarihi ortalamaların çok üzerinde gerçekleşirken de, 201S'te bu ülkelerde yaşanan büyüme (%1,6) yine Japonya petrol tüketiminde en büyük düşüşü (-%3,9 lOyıllık ortalamanın altında kaldı. veya günde -160.000 varil) yaşadı. OECD ülkeleri ENERJİ ve ÇEVRE DÜNYASI Soyı 127- TEMMUZIA<İUSTOS 2016 23

dışında, net petrol ithalatçısı ülkeler de ciddi artışlar varil), Birleşik Krallık ve Kanada (günde +110.000'er kaydettiler: Talepteki en büyük artış bir defa daha varil) gibi ülkelerdeki üretim artışlarının etkisi Meksika Çin'den (+%6.3 veya günde 770,000 varil) gelirken Hin- (günde -200.000varil), Yemen (günde -100.000varil) ve distan (+%8.1 veya günde 310.000varil) ise Japonya'yı diğer ülkelerdeki düşüşler ile kısmen telafi edildi. Petrol geçerek dünyanın en büyük üçüncü petrol tüketicisi tüketimi20 1 5'deTürkiye'de%12,5arttı.Türkiye,global konumuna geldi. Ancak bu büyümenin etkisinin, petrol petrol tüketiminde %0,9'Iuk bir paya sahip. üreticilerindekizayıfbüyiimeiletelafied ilmesindenötü- Global Ooğalgaz, Primer Enerji Tüketiminin rii, OECD dışı ülkelerin tamamındaki petrol talebi yakın %23,S'ini Oluşturuyor dönemdekitarihiortalamasınınattındakaldı(+%2,6veya Dünyadaki doğal gaz tüketimi, %1,7'1ik büyüme ile günde 1,4 milyon varil). Global petrol üretimi, ardı ardına 2014'te görülen çok zayıf büyümenin (+%0,6) ardından ikinci yılında da tüketimden daha hızlı artarak günde 2,8 ciddi bir ivme yaklamışsa da, halen %2,3 olan 10 yıllık milyon varil veya %3,2 yükseliş ile 2004 yılından bu yana ortalamanın altında seyretti. Büyüme, OECD dışındaki en güçlü büyümesini kaydetti. Irak (günde +750.000 ülkelerde ortalamanın altında kalırken (+%1,9, global varil)veSuudiArabistan'da (günde+S10.000varil) rekor tüketimin %S3,S'ini oluşturuyor), OECD ülkelerinde düzeylere ulaşan üretim, OPEC üretimini de günde 1,6 ortalamanın üzerinde seyretti (+%1,5). mityonvarilyükselişile günde38,2milyonvarileçıkartarak2012'deu!aşılanöncekirekorugeçti. Yükselenekonomilerarasında,tüketimdeenyüksek artışı kaydeden ülkeler İran (+%6,2) ve Çin (+%4,7) OPEC dışındaki üretim geçen yılın rekor büyümesinin olurken, Çin'deki büyüme, ülkenin %15,ldüzeyindeki ardından yavaşladıysa da, yinede 1,3 milyon varillik artış 10 yıllık ortalamasına göre zayıf oldu. Rusya (-%5) en gösterdi. ABD (günde+1 milyon varil) dünyanın en yük- büyük kademeli düşüşü kaydederken bu ülkeyi Ukraysek yıllık büyümesini gerçekleştirerek dünyanın en bü· na(·%21,8)takipetti. yükpetrolüreticisiolmayısürdürdü.Diğeryerlerdeise, Brezilya (günde+180.000varil), Rusya (günde+140.000 OECD ülkeleri arasında, ABD (+%3) en yüksek büyümeyi sağlarken ABD'deki tüketim (+%4,6) 2014'teki ciddi düşüşün ardından toparlandı. Global doğal gaz üretimi %2,2 ile tüketimden daha hızlı şekilde artsa da, %2,4 düzeyinde duran 10 yıllık ortalamasının altında kaldı. Büyüme, Kuzey Amerika, Afrika ve Asya Pasifik'te ortalamanın üzerindeydi. ABD (+5,4) en büyük büyümeyi kaydederken İran (+%5,7) ve Norveç'te (+%7,7) ciddi artışlar yaşandı. Avrupa Birtiii'ndeki üretimde keskin düşüş yaşanırken (-%8), Hollanda (·22.8%) dünyadaki en büyük düşüşü kaydetti. Rusya (-%1,5) ve Yemen'de (·%71,5) de ciddi hacim 24 ENERJi ve ÇEVRE OÜNYASI Sayı 127- TEMMUZ/ A<İUSTOS 2016

bazlı düşüşler kaydedildi. Türkiye'de 2015 yılında do- Nükleer ve hidroelektrik ğalgaz tüketimi %2,4 azaldı. Türkiye, global doğalgaz Nükleer enerji, global primer enerji tüketiminin tüketiminde %1,3'Iük bir paya sahip. %4,4'ünü oluşturdu. Global nükleer enerji üretimi %1,3 büyürken net artışın tümü Çin'den (+%28,9) kayGlobal doğalgaı ticareti 201S'te toparlanarak nakladı. Çin, Güney Kore'yi geçip dünyanın en büyük %3,3 arttı dördüncü nükleer enerji tedarikçisi konumuna gelirken Global LNGticaretide %1,8 arttı. ihracattaki büyümede Avrupa Birli ği'nin üretimi (-%2,2)ise 1992 yılından bu başı Avustralya (+%25,3) ve Papua Yeni Gine (+%104,8) yana en düşük seviyesine indi. çekerek Yemen'den (-%77,2) yapılan sevkiyatlardaki Global hidroelektrik üretimi %1 ile ortalamanın altında düşüşü telafietti.Avrupa'nın(+%15,9)netlNGithalatı büyüdü. Hidroelektrik üretimi, global primer enerji ve Qrtadoğu'nun yükselen ithalatı (+%93,8) kısmen tüketiminin %6,B'ni oluşturdu .Çin, hidroelektrik üreGüney Kore (-%10,4) ve Japonya'nın (-%4) net ithala- timinde en yüksek büyümeyi (+%5) sağlayarak açık tındakidüşüşl eriletel afi edil d i. Ul us l a raras ıdoğalgaz ara fark ile dünyanın en büyük hidroelektrik üreticisi ticareti, global tüketimin%30,l'ini o l uşturu rken boru olarak konumunu korudu. hatlarının global gaz ticaretindeki payı ise %67,5'e çıktı. Yenilenebilir enerji (rüzgar, güneş ve biyoyakıt Kömür dahil) Global kömür tüketimi 2015 yılında %1,8 düşerek Elektrik üretiminde yenilenebilir enerji 2015 yılında %2,l'lik ortalama yıllık büyümesinin oldukça altında da artışını sürdürerek on y,1 önceki %0,B'lik düzeyingerçekleşti ve veri setimizdeki en büyük yüzdesel (ve den global enerji tüketiminin %2,8'ine u l aştı.Elektrik hacimsel) düşüşü kaydetti. Kömürün global primer üretiminde kullanı l an yenilenebilir enerji %15,2 büenerji tüketimindeki payı %29,2'ye düşerek 2005 yüme ile, kabaca global elektrik üretimindeki artışın yılından bu yana en küçük payına geriledi. Kömür tamamına eşit bir yükselme sağladı. Yenilenebilir tüketimindeki net düşüşün ardında tamamen ABD enerjinin global elektrik üretimindeki payı da on yıl (-%12,7, dünyadaki en büyük hacimsel düşüş) ve önceki%2,0düzeyinden%6,7'yeulaştı.Globalolarak, Çin (-%1,5) bulunurken, Hindistan (+%4,8) ve Endo- rüzgar enerjisi (+%17,4) en büyük yenilenebilir enerji nezya'da (+%15) daha mütevazı artışlar kaydedildi. kaynağı(yenilenebilirenerjiüretiminin %52,2'si )olurGlobal kömür üretimi %4 düşerken en büyük düşüşler ken, Almanya (+%53,4) en büyük büyümeyi kaydetti. ABD (-%10,4), Endonezya (-%14,4) ve Çin'de (-%2) Güneş enerjisi üretimi, Çin'in hem Almanya hem de görüldü. Kömürde ise, Türkiye dünya kömür rezervle- ABD'yi geride bırakarak dünyanın en büyük güneş rinin %1'ine sahip. Ancak Türkiye'de kömür tüketimi enerjisi üreticisi konumuna gelmesi ile %32,6 arttı. 2015'de %4,7 oranında azaldı. Yenilenebilir enerji tüketimilürkiye'de2015'de%34,4 artış göstererek, dünyanın toplam yenilenebilir enerji tüketiminin%1'ioldu. Karbon s alım l arı Enerji tüketiminden kaynaklanan C0 1 salımları 2015 yılında sadece%0,1 oranında arttı. 2009'daki durgunluk dışında, bu 1992 yılından bu yana kaydedilen en düşük büyüme oranı oldu. Düşüş, enerji tüketimindeki büyümenin yavaşlamasının yanı sıra yakıt karışımındaki değişimden de kaynaklandı. Bölgesel olarak, salım lardaki büyüme Avrupa ve Avrasya d ı şındaki her bölgede ortalamanın altında gerçekleşti. ENERJİ ve ÇEVRE DÜNYASI Sayı 121- TEMMUZ/ AGUSTOS 2016 25

Bakan Albayrak: "Bizim Enerjiyi Riske Atma Lüksümüz Yok" Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Al bayrak; TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonunda yaptığı konuşmada, "Bizim enerjiyi riske atma lüksümüz yok" dedi. Bakan Albayrak, Enerji arz güvenliği kapsamında yeni ye'nin yenilenebilir enerji ekipmanı noktasında yatırım teklifleTürkiye'nindepolamakapasitesininartırılması, üssüne dönüştürülmesi ve maliyet avan tajının önü ithalatta depolama yükümlülüğü oranlarının yüzde açı l acak, ihracat ve istihdam alanları oluşturulacak" lO'dan yüzde 20'ye çıkarılması, LNG'den FSRU'ya kadar ifadelerini ku ll and ı . farklı depolamaların kullanılması ile ilgili düzenlemeleri hayata geçirmeyi amaçladı klarını ifade ederek, "Bizim, Bakan Albayrak, dünyanın kömürden vazgeçmediğinin enerjiyi riske atma lüksümüz yok. Vatandaşım ız ı olu- altını bir kez daha çizerek, "Yerli kömürden elektrik şabilecek doğa! veya gayri doğal problemlerle üzme, üretiminde hedef 57 milyon kWh. Özel sektör desteği sıkıntıda bırakma lüksümüz yok" dedi. ile yerli kömürden elektrik üretim tesisi kurulması için Özell eştirmeidaresiBaşkanlığı'nınyapacağıbirimfiyat Yenilenebilir enerjide de ihale modeli ile yerli üretim esas alınarak ihale edilmesine dayanan yeni yatırım zorunluluğu getirileceğini ifade eden Albayrak, "Türki- modeli oluştu ruldu. Tesiste üretilecek enerjinin birim ye, sadece iç pazar değil güneş ve rüzgar kapasitesiyle fiyattan satın alınması öngörülüyor" diye konuştu. bölge ülkeler için de potansiyeli yüksek bir ülke. Türki- Bakan Albayrak konuşmasında şu mesajları verdi Soldan sağa; Enerj iveTabiiKav naklarBakanlığ ıM ü steşan fatihDönm eı,Enerj i veTabiiKaynaklarBaka n ı B e rat A l b ayra k, EOPKBaşkanı Mu stafaYılmaı . 26 ENERJi ve ÇEVRE OÜNYASI Sayı 127 • TEMMUZ/ A<İUSTOS 2016

amııııı Değişik lik 2023 hedefleri için Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nın yapacağı birim fiyat "Son 10 yıl içerisinde yaklaşık 39.800 MW olan yanşması usulüyleihaleyapılmasıyönteminedayanan kurulu gücümüz neredeyse %100 artarak 74.000 yeni bir yatırım modeli oluştu rulmuştur. Bu modelde, MW'ı geçmiştir. 2005 yılında 160 Milyar kWh olan tesisteüretilecekenerjininTETAŞveyaEÜAŞtarafından tüketimimiz 2015 yılı itibariyle 264 milyar kWh 'e ihale sonucu ortaya çıkan birim fiyattan satın alınması u l aşmıştır. Yine son 10 yıl içerisinde, yenilenebtfir öngörülmektedir.~ kaynaklarımıza ait 70 MW olan (hidrolik hariç) ku~ rulu gücümüz 2016 yılı ilk çeyrek itibariyle 5.870 Yenilenebilirde yerli üretim ve fiyat yarışması MW seviyesine ulaşmıştı r. Cumhuriyetimizin 100. "Yenilenebilir kaynaklarımızın bu ülkenin geleceği yılı olan 2023 yılı hedeflerimiz kapsamında bu için ne kadar önemli olduğunun bilincindeyiz ve büyüklüklerin yaklaşık 2 katına çıkması hedeflen· hızla geliştirilmesi için gerekli adımları atmak zomektedir. Türkiye'deki elektrik piyasasındaki hızlı rundayız. Bahse konu teklif ile var olan yenilenebilir değişim gereği, mevcut 6446 sayılı Kanun'da da kapasitenin piyasa şartlarında daha etkin çalışması değişiklik yapma ihtiyacı doğmuştur. Bu kapsamda, sağlanırken, yeni yapılacak olan tesisler için Yenihazırlanan teklif yatırım süreçlerinin hızlandırılması lenebilir Enerji Kaynak Alanları oluşturulmuştur. ve önemli ölçüde uygulamada yaşanan sorunların Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları kapsamında yagiderilmesini amaçlamaktadır." pıfacak yatırımlarda, hem yenilenebilir kapasitenin artırılması hem de bu alanlarda kurulacak tesislerde Yerli ve yenilenebilir modelleri kullanılacak ekipmanın azami ölçüde yerli üretimi- "Söz konusu teklif, ağı rlıklı olarak yerli ve yenilenebilir nin sağlanması amaçlanmıştır. Yenilenebilir Enerji kaynakların elektrik üretimindeki payını artırmak için Kaynak Alanları modelinde yenilenebilir kapsamına bu kaynakların piyasaya daha hızlı ve etkin girişini giren yeni yatırımların finansmanı için gerekli birim sağlayacak yeni yatırım modelleri öngörmektedir. Bu fiyat, Bakanlık tarafından belirlenecek tavan fiyat kapsamda yerli kömürden elektrik üretim yatırımları üzerinden eksiltme sureti ile yapılacak yarışma ile desteklenecek ve çok daha kısa sürede bu yatırım- ortaya çıkacaktır. Bu model ile yatırımların cazibesi ların gerçekleştirilmesi sağlanacaktır. Aynı zamanda artırılırken fiyat yarıştırması ile marjinal maliyetler yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimi ve bu te· yakalanmış olacak ve tüketiciye daha ucuz enerji sislerdekullanılanteknolojininyurtiçindeüretilmesini sağlanacaktır.H sağlayacak yeni düzenlemeler getirilm i şti r. TBMM tarafından onaylanan 10 uncu Kalkınma Planı'nda yer Nükleerde sorunların çözümü alan «öncelikli Dönüşüm ProgramlarıHnda 2018 yılı "Ayrıca nükleer santrallerin kurulmasında , elektrik itibariyle yerli kömürden elektrik üretim miktarının tesislerinin proje onay ve kabul süreçlerinde, maden yaklaşık 57 milyar kWh olması hususu Bakanlığımıza sahalarının değerlendirilmesinde, elektrik piyasasında hedef olarak veril miştir." lisanslamada, ve elektrik piyasası tarifelerinin uygulanmasında ka~ılaşılan !.Orunların çözümü amaçlanmıştır." Yerli kömürde birim fiyat yarışması "Kanun teklifi ile yerli kömüre dayalı elektrik üretim Depolamada yüzde 20 şartı tesisi kur ul ması ve varlıkları n daha hızlı ve etkin kul- "Söz konusu teklif ile 4646 sayılı Doğalgaz Piyasası lanımının özel sektör marifetiyle sağlanması amacıyla Kanunu'nda da değişiklik öngörülmüştür. 2002 yılı ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI Soy, 117- TEMMUZ/ AGUSTOS 1016 27

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=