Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 138.Sayı (Kasım-Aralık 2017)

44 Enerji ve Çevre / Kasım-Aralık 2017 enerji-dunyasi.com Senaryosunda talep büyümesi sağlam bir şekilde devam edecek ancak bundan sonra, daha yüksek verimlilik ve yakıt değişimi yolcu taşıtlarında petrol kullanımını azaltacağı için ciddi oranda yavaşlayacak (her ne kadar global araç filosunun 2040 yılı itiba- ri ile iki katına çıkıp 2 milyara ulaşması beklense de). Diğer sek- törlerden gelen güçlü itici güç petrol talebinin 2040 yılına kadar günde 105 milyon varil seviyesine doğru artmaya devam etmesini sağlamak için yeterli olacak: petrokimyasal üretim amacıyla pet- rol kullanımı büyümenin arkasındaki en büyük sebeplerden olup bunu kamyonlara (yakıt verimlilik politikaları günümüzde global otomobil satışlarının %50’sini kapsarken, global kamyon satışları- nın sadece %50’sini kapsamaktadır), havacılığa ve deniz taşıma- cılığına yönelik artan tüketim izlemekte. 2020’lerin sonuna doğru ABD sıkı petrol üretiminin artışının sonlanması ve OPEC dışı üretimin bütünüyle geri kalması ile, pi- yasa pazar beklentisini dengeleme anlamında artan şekilde Orta Doğu petrolüne bağımlı olacak. 2040 yılına kadar toplam 670 milyar varillik yeni kaynağın üretilmesine yönelik büyük çaplı bir yatırıma olan ihtiyaç sürmekte olup bunun amacı ağırlıklı olarak talepteki artışı karşılamaktan çok mevcut sahalardaki azalmaları telafi edecek.. İlave politika ve altyapı desteği global elektrikli araç filosunda çok daha hızlı bir büyümeyi tetikliyor ve 2040 yılı itibari ile glo- bal elektrikli araç filosu 900 milyon araca ulaşacak. Önde gelen petrol üretim bölgelerinin azalan hidrokarbon ciroları fırtınasını az hasarla atlatabilecekleri anlamındaki olumlu bir varsayım ile birlikte, bu öngörü 2040 yılına kadar fiyatları varil başına 50 ila 70 dolar arasında tutmak için yeterli. Ancak bu global petrol kullanı- mında temel bir değişimi tetiklemek için yeterli değil. Yolcu araçlarının elektriğe hızlı şekilde dönüşümü olması du- rumunda bile global talepte tepe noktasına ulaşılması diğer sek- törlerde daha güçlü politika aksiyonları gerektirecek. Aksi taktir- de, petrol fiyatlarının daha düşük olduğu bir dünyada, tüketiciler benzinli araçtan elektrikli araca geçme ya da onu daha verimli şekilde kullanma anlamında çok az ekonomik motivasyona sa- hip olacak. Diğer yandan, öngörülen talep artışının güçlü olacağı beklentisi yanında, en azından yakın dönemde, 2017 yılında, ard arda üçüncü yılda da yeni konvansiyonel projelerde düşük yatı- rım olması gelecekteki pazar dengesi anlamında düşündürücü bir gösterge olup 2020’lerde yeni üretimin yetersiz kalması anlamın- da ciddi bir risk arz ediyor. GLOBAL DOĞALGAZ PAZARLARI ANLAMINDA YENI BIR DÜZEN Yeni Politikalar Senaryosunda doğalgaz talebi artmaya de- vam etmekte ve global enerji talebinin dörtte birini teşkil etmek- te. Bu da doğalgazı petrolden sonra global enerji portföyündeki ikinci en büyük yakıt kılıyor. Orta Doğu gibi kaynak zengin böl- gelerde, özellikle petrolün yerini alabildiği durumlarda doğalgaz kullanımımın yaygınlaştırılması kolay olmakta. ABD’de üretimin fazla olması sebebi ile 2040 yılına kadar elektrik üretiminde do- ğalgaz temelli üretim, kömür kullanımını sınırlayan ulusal politika- ların yokluğunda dahi, ciddi bir paya sahip olacak. Ancak doğalgaz talebinde ön görülen büyümenin %80’i, Çin, Hindistan ve Asya’daki diğer ülkeler başta olmak üzere gelişmek- te olan ekonomilerde meydana gelecek. Bu ülkelerde doğalga- zın büyük kısmının ithal edilmesi gerekli (bu sebeple nakliyat maliyetleri yüksektir) ve altyapı yeterli değildir. Bu durum, bu bölgedeki politika öncelikleri için doğalgazın çok uygun olduğu, diğer fosil yakıtlara kıyasla daha düşük karbondioksit ve kirletici emisyonlar ile ısı, enerji ve mobilite sağladığı ve hava kalitesi an- lamındaki yaygın problemleri çözmeye yardımcı olduğu gerçeğini yansıtıyor. 2020’lerin ortası itibarı ile bazı ülkelerde daha ucuz bir yeni enerji üretim şekli olan yenilenebilir enerji doğalgaz temelli elekt- rik üretim tesislerini lider konumdan dengeleyici konuma taşıya- cak. Verimlilik politikaları da doğalgaz kullanımımın sınırlanması anlamında rol oynuyor: doğal gazdan üretilen elektrik 2040 yılına kadar yarıdan fazla artış sergileyecek olmakla birlikte, ilgili do- ğalgaz kullanımı yüksek verimliliğe sahip tesisler sebebi ile sa- dece üçte bir oranında artıyor. Yeni bir doğalgaz düzeni ortaya çıkıyor ve ABD LNG üretimi daha esnek, daha akışkan ve global bir pazara doğru geçişi hızlandırıyor. Günümüz üretim bolluğu ve düşük fiyatları döneminin ötesinde de doğal gazın ekonomik ve güvenli kalmasını sağlamak ona yönelik uzun dönemli beklentiler anlamında kritik önem taşıyor. 2040 yılına kadar, LNG öngörülen uzun mesafe doğalgaz ticaretinin yaklaşık %90’ını teşkil edecek: bir kaç istisna ile, özellikle Rusya ve Çin arasında açılan hat, önde gelen boru hatları LNG’nin opsiyonelliğini ödüllendiren bir dünya- da hayatta kalma savaşı verecek. Diğer yandan doğalgaz üretimi çeşitlilik de kazanıyor: tüm dün- yada doğalgaz sıvılaştırma tesislerinin sayısı 2040 yılına kadar iki katın çıkacak ve artış özellikle, başta ABD ve Avusturalya olmak üzere, Rusya, Katar, Mozambik ve Kanada’dan kaynaklanacak. RAPOR