Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 143. Sayı (Temmuz-Ağustos 2018)

Enerji ve Çevre / Temmuz-Ağustos 2018 23 enerji-dunyasi.com Bunların yanı sıra yağlı tohumlu bitkiler ve atık bitkisel yağ- lar transesterifikasyon yöntemiyle biyodizele çevrilir. Biyodizel motorinle her oranda harmanlanabilen veya motorin yerine kullanılabilen bir yakıttır. Şekerli ve nişastalı bitkiler veya artıklar da fermantasyon yoluyla biyoetanole çevrilir. Biyoetanol %96 saflıkta gıda veya sanayi alkolü olarak, %99,5 saflıkta ulaştırma yakıtı olarak kullanılmaktadır. Biyoetanol mevcut araçlarda genellikle %15’e kadar oranda doğrudan benzinle harmanlana- bilen, fleksi motorlarda %85 oranında benzinle harmanlanan bir biyoyakıttır. Brezilyada’ki araçların¾’ü fleksi motorlu, biyoetanol kullanan araçlardır. Ayrıca uygun biyorafinerilerle biyokütleden pek çok kimya- sal ürün elde edilmesi mümkündür. Petrolden üretilen her şey biyokütle kaynaklarından biyo ürünler/biyokimyasallar olarak elde edilebilir. DÜNYADA NELER OLUYOR? 2016 yılında dünya nihai enerji tüketimi içerisinde biyokütle- nin payı %12,8 olarak gerçekleşmiştir.. Bunun % 7,8’i geleneksel yöntemlerle (genellikle doğrudan yakılarak) tüketilen biyokütle olmakla birlikte %0,4’ü elektrik üretiminde, %0,8’i ullaştırma sek- töründe, %2,2’si sanayide modern ısıtma proseslerinde, %1,4’ü binalarda modern ısıtma sistemlerinde kullanılmıştır (Şekil 1). Yenilenebilir kaynaklardan elde edilen ısının %90’ı biyokütle- den karşılanmaktadır. Sanayi ve binalarda tüketilen ısının %10’u biyokütle kaynaklıdır. Son yıllarda sanayide biyoısı kullanımı yay- gınlaşsa da 2016 yılında küresel biyoısı gelişimi yavaş olmuştur. Bununla birlikte AB’nde ve Asya’da sektör %6 oranında büyüme kaydetmiştir. Asya’daki en büyük biyoısı üreticisi ülke Kore’dir. Biyokütleden elde edilen elektrik, 2000 yılından 2016 yılına kadar yaklaşık %6 artarak dünyada kurulu kapasitesi 112 GW’a (504 TWh) ulaşmıştır. Biyokütleden elektrik üretimi daha çok OECD ülkelerinde yoğunlaşmıştır. Bununla birlikte Amerika 68 TWh üretimle dünya genelinde biyokütle kaynaklı en büyük elektrik üreticisi olmayı sürdürürken bunu 54 TWH üretimle Çin, 52 TWh’le Almanya, 51 TWh’le Brezilya, 38 TWh’le Japonya ve her biri 30’ar TWH üretim yapan Hindistan ve İngiltere izlemek- tedir. Japonya kömür santrallarında kömürle birlikte yakmak için (co-firing) odun pelleti ithal etmektedir. Kurulu biyokütle elektrik kapasitesi 4 GW’tır. Benzer şekilde Kore’de de co-firing tesisleri bulunmaktadır. Kore’de kömür tüketimini azaltmak için biyokütle kullanımı %44 oranında artırılmıştır. Çin ve Brezilya özellikle tarımsal atıklardan elektrik üretiminde hızla gelişen ülkelerdir. UEA tahminlerine göre 2020 yılında biyokütleden elektrik üretiminin yaklaşık 125 GW’a (590 TWh) erişileceği tahmin edilmektedir. Çin, Tayland gibi Asya ülkelerindeki artan üretimin yanı sıra AB 2020 hedefleri doğrultusundaki Ulusal Yenilenebilir Enerji EylemPlanları bu hedefin gerçekleşeceğinin kanıtı olarak düşünülmektedir. Dünyada 50 milyona yakın biyogaz tesisi bulunmaktadır. Bunun yaklaşık 43 milyonu Çin’de, 4,5 milyonu Hindistan’dadır. Ancak bu tesisler ilkel tesisler olup genellikle ısıtma ve pişirme amaçlı kullanılmaktadır. Diğer yandan ısı ve elektriğin birlikte üretildiği, organik gübrenin yan ürün olarak kazanıldığı modern tesisler en fazla Almanya’da bulunmaktadır. 2017 yılında 9346 biyogaz tesisinin bulunduğu Almanya’da 4497 MW’lık kurulu kapasite vardır. Almanya’da 46 bin kişinin istihdam edildiği biyogaz sektöründe 2017 yılında 9,4milyar dolarlık katma değer yaratılmış, 19,9 milyon ton CO2 tasarruf edilmiş ve 9,4 milyon evin elektriği biyogaz ile sağlanmıştır. Amerika’da tarımsal atık- lara dayalı 265 biyogaz tesisinden yılda yaklaşık 1 milyar kWh elektrik üretilmektedir. Avrupa Birliğinde yenilenebilir elektrik, çöp gazı ve biyoyakıt direktifleri vardır. Ayrıca emisyon ticareti ve tarım politikaları da sektöre hizmet etmektedir. 2016 yılında dünyada karayolu ulaştırma yakıtlarının %4’ünü sıvı biyoyakıtlar oluşturmuştur. Başta ABD ve AB ülkeleri olmak üzere sıvı biyoyakıtların (biyoetanol ve biyodizel) akaryakıtla harmanlanma zorunluluğu vardır. 2020 yılında toplamulaştırma yakıtları içinde sıvı biyoyakıtların payının %4,5 olması beklen- mektedir. Ulaşımda biyogaz kullanımı ABD’de sürdürülebilir olarak artmış, AB’nde kullanım paylarında artış kaydedilmiştir. Diğer bölgelerde biyogazın entegre edildiği altyapılar kurulsa da dağıtım kısıtlı kalmıştır. Küresel biyoetanol üretimi stabil kalmakla birlikte üretimde öncü olan ABD ve Brezilya’nın yanı sıra Çin ve Hindistanda’ki üretim artışları dikkat çekicidir. Ayrıca Güney Afrika ve Nijerya sektördeki yeni oyuncular olarak kaydedilmiştir. Küresel biyodi- zel üretimi 2015 yılındaki düşüşten sonra Endonezya ve Arjan- tin’deki sektörün hızlı yükselişleriyle yeniden toparlanmıştır. Geleneksel yöntemlerle tüketilen biyokütle haricinde modern yöntemlerle biyokütleden elde edilen ve 2013 yılında 13,3 EJ olan biyoısı üretiminin UEA tahminlerine göre 15,7 EJ’e ulaşması beklenmektedir. Şekil 1: Dünyada Nihai Sektörlerde Toplam Enerji Tüketimi İçerisinde Biyokütlenin Payı Kaynak: REN21