Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 143. Sayı (Temmuz-Ağustos 2018)

Enerji ve Çevre / Temmuz-Ağustos 2018 29 enerji-dunyasi.com yönünden propan ve bütan gazların- dan farklıdır. Metan gazı miktarı uzun bekleme sürelerinde yüksektir. Bekleme süresi kısaltılırsa metan içeriği %50’nin altına düşer, bu durumda biyogaz uzun süreli yanmaz. Propan bütan vb gazlar oda sıcaklığında, düşük basınçlar da sıvılaştırılabilirken biyogazın sıvılaştırıl- ması çok yüksek basınç ve düşük sıcaklık gerektirdiğinden ekonomik olarak çok masraflıdır. Bu nedenle tüplere doldu- rulmamakta ve ancak üretildiği yerde kullanılabilmekte veya taşınması boru- larla yapılabilmektedir. Biyogaz kolayca bozulmayan sabit bir yapıya sahiptir. Metan gazı değeri beslenme materyal- lerine bağlıdır. 5. BİYOGAZIN AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI Hayvansal ve bitkisel organik atık/ artık maddeler, çoğunlukla ya doğrudan doğruya yakılmakta veya tarım toprak- larına gübre olarak verilmektedir. Bu tür atıkların özellikle yakılarak ısı üretiminde kullanılması daha yaygın görülmektedir. Bu şekilde istenilen özellikte ısı üreti- lemediği gibi, ısı üretiminden sonra atıkların gübre olarak kullanılması da mümkün olmamaktadır. Biyogaz tek- nolojisi ise organik kökenli atık/artık maddelerden hem enerji edesine hem de atıkların toprağa kazandırılmasına imkân vermektedir. • Ucuz-çevre dostu enerji ve gübre kaynağıdır. • Atık geri kazanımı sağlar. • Biyogaz üretimi sonucunda hayvan gübresinin kokusu hissedilmeyecek ölçüde yok olmaktadır. • Hayvan gübrelerinden kaynaklanan insan sağlığını ve yeraltı sularını teh- dit eden hastalık etmenlerinin büyük oranda etkinliğinin kaybolmasını sağlamaktadır. • Biyogaz üretiminden sonra atıklar yok olmamakta üstelik çok daha değerli bir organik gübre haline dönüşmektedir. • Biyogaz temiz ve ısı değeri yüksek bir enerji kaynağıdır. • Biyogaz üretiminden sonra atıklar yok olmamakta üstelik çok daha değerli bir gübre haline dönüşmek- tedir. • Biyogaz üretimi sonucu hayvan gübresinde bulunabilecek yabancı ot tohumları çimlenme özelliğini kaybetmektedir [9 ve 13]. 6. BULGULAR VE TARTIŞMALAR 6.1. Türkiye Elektrik Üretimi Türkiye Elektrik Üretimi üretimdeki paylarına göre sırasıyla doğalgaz, hid- roelektrik, taş kömürü ve linyit, ithal kömür, rüzgâr, motorin ve fuel-oil gibi sıvı yakıtlar jeotermal, biyogaz ve güneş enerjisi ile yapılmaktadır. Grafik 1. Kaynaklara göre günlük elektrik üretimi oranları Açıklama Miktar % Doğalgaz 91449924 33.57 Hidrolik 65967468 24.22 İthal Kömür 45535097 16.72 Taş Kömürü ve Linyit 41225087 15.13 Rüzgar 14400168 5.29 Jeotermal 4081862 1.50 Diğer Termik 2918301 1.07 Biyogaz 1891802 0.69 İthalat 4948040 1.82 Grafik 2. Türkiye’de son bir yılda üretilen elektrik enerji miktarının kaynaklara oranla dağılımı Şekil 1. Türkiye’de biyogaz tesislerinin harita üzerindeki gösterimi 224 Yılmaz, A., Ünvar, S., Koca, T. ve Koçer, A. Technological Applied Sciences (NWSATAS), 2A0129, 2017; 12(4):218-232. Açıklama Miktar % Doğalgaz 91449924 33.57 Hidrolik 65967468 24.22 İthal Kömür 45535097 16.72 Taş Kömürü �ve Linyit 41225087 15.13 Rüzgar 14400168 5.29 Jeotermal 4081862 1.50 Diğer Termik 29183�1 1.07 Biyogaz 1891802 0.69 İthalat 4948040 1.82 Bir Yılda Üretilen Elektrik Enerji Miktarının Kaynakalara oranla Dağılımı Doğalgaz Hidrolik İthal Kömür Taş Kömürü ve Linyit Rüzgar Grafik 2. Türkiye‟de son bir yılda üretilen elektrik enerji miktarının kaynaklara oranla dağılımı [14] (Graphic 2. The amount of electrical energy produced in Turkey last year in proportion to the distribution of resources) 6.2. Türkiye'de Bulunan Biyogaz, Biyokütle, Atık Isı ve Pirolitik Yağ Enerji Santralleri (Biogas, Biomass, Waste Heat and Pyrolitic Oil Power Plants in Turkey) Türkiye'de bulunan 73 adet biyogaz, biyokütle, atık ısı ve pirolitik yağ enerji santrali bulunmaktadır. Bu santrallerin toplam kurulu gücü yaklaşık 395.0MW'dır. Şekil 1. Türkiye‟de biyogaz tesislerinin harita üzerindeki gösterimi [11] (Figure 1. The representation on th map of biogas plants in Turkey) Tablo 6. Türkiye'de bulunan biyogaz, biyokütle, atık ısı ve pirolitik yağ enerji santralleri profili [14] (Table 6. In Turkey, biogas, biomass, waste heat power plants, oil and pyrolytic Profile) Aktif Santral Sayısı 73 Kurulu Güç 385MWe Kurulu Güce Oranı %0,50 Yıllık Elektrik Üretimi 1.839GWh Üretimin Tüketime Oranı %0.73 Şebeke Bağlantısı 73 var, 0 yok Türkiye'de bulunan biyogaz, biyokütle, atık ısı ve pirolitik yağ enerji santrallerini aşağıdaki Tablo 7‟de daha detaylı olarak inceleyebiliriz. Yılmaz, A., Ünvar, S., Koca, T. ve Koçer, A. Technological Applied Sciences (NWSATAS), 2A0129, 2017; 12(4):218-232. 5. BİYOGAZIN AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI (BIOGRAPHY ADVANTAGES AND DISADVANTAGES) Hayvansal ve itkisel organik atık/ rtık maddeler, çoğunlukla y doğ udan doğruya yakılmakta veya tarım topraklarına gübre olara verilmektedir. Bu tür atıkların özellikle yakılarak ısı üretimind kullanılması daha yaygın görülmektedir. Bu şekilde istenilen özellikt ısı üretilemediği gibi, ısı üretiminden sonra atıkların gübre olara kullanılması da mümkün olmamaktadır. Biyogaz teknolojisi ise organi kökenli atık/artık maddelerden hem enerji edesine hem de atıkları top ağa k zandırılmasına imkân vermektedir.  Ucuz-çevre dostu enerji ve gübre kaynağıdır.  Atık geri kaza ımı sağlar.  Biyogaz üretimi sonucunda hayvan gübresinin kokusu hissedilmeyecek ölçüde yok olmaktadır.  Hayvan gübr lerinden kaynaklanan ins n sağlığını ve yeraltı sularını tehdit ede hastalık etmenlerinin b yük oranda etkinliğinin kaybolmasını sağlamaktad  Biyogaz üretiminden sonra atıklar yok olmamakta üstelik çok daha değerli bir organik gübre haline dönüşmektedir.  Biyogaz temiz ve ısı değeri yüksek bir enerji kaynağıdır.  Biyogaz üretiminden sonra atıklar yok olmamakta üstelik çok daha değerli bir gübre haline dönüşmektedir.  Biyogaz üretimi sonucu hayvan gübresinde bulunabilecek yabancı ot tohumları çimlenme özelliğini kaybetmektedir [9 ve 13]. 6. BULGULAR VE TARTIŞMALAR (FINDINGS AND DISCUSSIONS) 6.1. Türkiye Elektrik Üretimi (Turkish Electricity Generation) Türkiye Elektrik Üretimi üretimdeki paylarına göre sırasıyla doğalgaz, h droele trik, taş kömürü v l yit, ithal kömür, rüzgâr, motorin ve fuel-oil gibi sıvı yakıtlar jeotermal, biyogaz ve güneş enerjisi ile yapılmaktadır. 37,84% 20,88% 17,76% 16,76% 3,10 1,79% 1,71% 0,79% 0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00% Kaynaklara Göre Günlük Elektrik Üretimi Grafik 1. Kaynaklara göre günlük elektrik üretimi oranları [14] (Graphic 1. According to sources, the production rates of daily electricity)