Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 145. Sayı (Ekim 2018)

Enerji ve Çevre / Ekim 2018 29 enerji-dunyasi.com için daha büyük, daha modern bir yapı kurgulandı. Ana ısı kaynağı olan kömürle çalışan enerji üretim santralinde de ciddi bir imalat büyüklüğüne gidildi. Talep büyüyünce belediye altyapı çalışmala- rını, biz de yeni cihazları yetiştirememeye başladık. Sonra iş düzene girdi. Daha planlı gitmemiz gerektiğini fark ettik. Altyapılar şehrin ihtiyacını karşıla- yabilecek şekilde sağlandı. Şu an bazı binalarda cihaz olmasa bile bina girişle- rine altyapı taşınmış birçok alan var. Tabi belediyenin bunun için bir finansman kaynağına ihtiyacı var. Belediyenin kendi tarafında yatırımının geri ödemesi 4-6 yılı buluyor. Dolayısıyla belediyenin de ciddi bir kaynağa ihtiyacı oluyor. Soma’da kömür madenleri olması sebebi ile eski ama çok büyük bir kömür santrali var. Bu santral buhar çevrimi ile elektrik üretimi yapıyor. Bu santral son buhar çevriminde atık ısıyı bir baca ile soğutarak buharın yoğuşmasını sağlı- yordu. Biz buradaki baca atık ısısını alı- yoruz, herhangi bir ek eşanjör grubu da kullanmayıp doğrudan ısı teshin mer- kezine ve buradan da büyük bir pompa grubu ile tüm şehre dağıtıyoruz. Şu an sistemin tasarım sıcaklığı 110 °C gidiş, 50 °C dönüş. Bu tip sistem- lerde delta t’yi ne kadar çok açarsanız, boru çapı imalatlarınızı o kadar küçültür ve pompa debilerini de o kadar düşü- rürsünüz. Bu çok büyük bir işletmesel avantaj sağlar. Bahsettiğimiz Soma örneğinde 600 m3/saat’lik ve 16 barlık 5 tane pompa var. Şu anki pompa verilerine baktığımız zaman her bir motor 400 kW yük çeke- cek kapasitede olup, şu an bu motorlar yaklaşık 200 kW ile çalışıyor, yani bir bu kadar daha alanı ısıtabilecek kapasiteye sahip. Bizim kullandığımız bina altı istas- yonlarımızın çok büyük bir avantajı var, hidronik balanslamayı da yapıyor. Büyük bir bölgesel ısıtma sistemi dediğiniz zaman suyla çalışan büyük bir mekanik tesisat sisteminden bahsediyorsunuz. Bu sistemin hidronik balanslamasını da sağlıyor olmak çok önemli. Bizim bina tarafındaki ve bölgesel ısıtmadaki tec- rübemiz hidronik sistemin kontrolünün sağlanması alanında olduğu için burada çok büyük avantajlarımız var. Bir bina altı istasyonunun içinde ekipmanları tutan cihazın ana konstrük- siyonu, giriş tarafında kontrolü sağlaya- bilecek motorlu ve basınçtan bağımsız çalışabilen vanalar, vana gövdeleri ve motorlar, eşanjör grubu ürün grupları- nın bulunduğu primer grup ekipmanları var. Sekonder tarafta sensör gruplarının, gidiş kolektör gruplarının, pompa grup- larının yer aldığı ikincil devrenin yine aynı konstrüksüyon üzerine oturtulduğu ve bütün bunların, sensör, motor ve kalori- metre gruplarının bağlandığı primer ve sekonder ana kontrolörü var. Bu ana kontrolör şunu sağlıyor; tek bir noktada bütün dışa bakan kompa- nizasyonu, mevsimsel farkları iç oda sıcaklıklarına bağlı olarak, gidiş suyu sıcaklıklarını ve gerekirse geri dönüş suyu sıcaklıklarını ayarlayabilecek bir altyapıda sunuyor. Bu aslında bir kazan ekipmanının, primer ve sekonder devre tarafındaki ekipmanlarının da birlikte kontrol edildiği bir uygulamaya denk. Profesyonel bir kazan uygulamasında ne yapıyorsanız bina altı istasyonunda da bunu yapıyorsunuz. Tek farkı brülör yok, onun yerine ana ısı kaynağımız su. Bizim burada sağladığımız bir avan- taj daha var. Öyle bir yapı düşünün ki dairelerinizde kalorimetreleriniz var. O kalorimetre gruplarını da bina altı istas- yonunda topluyorsunuz. Gerekirse bazı noktalarda oda sıcaklığını alabiliyor- sunuz. Dışarıya koyduğunuz dış hava sıcaklık sensörümüz var. içeride gidiş ve dönüş tarafında çoklu sensör gruplarımız var. Bu bahsettiğim noktaların hepsini tek bir merkezden ana bir bilgisayar sisteminden kontrol edebiliyorsunuz. Aynı zamanda tüketicilerin tüketimmik- tarlarını tek bir bilgisayardan toplayıp, faturalandırıp, kullanıcılara gönderebi- liyorsunuz. Bina altı istasyonlarında kalorimet- relerle birlikte bunların hepsini birbiri ile haberleştiriyoruz, Kullanıcılardan gelen şikâyetleri çözmede, onların ne kadar yük tükettiği, giriş ve dönüş sıcaklıkla- rının ne olduğu gibi verileri sistemden tek noktadan bakarak, çözüm için kul- lanabiliyoruz. Bölgesel ısıtma sistemlerinin kurulu olduğu bölgelerde son kullanıcıya su veya doğalgaz gönderen bir kurum haline geliyorsunuz. Dolayısıyla müş- teri hizmetleri departmanınızın da bu alanda güçlü olması lazım. Kullanıcıların ihtiyaçlarına anlık cevap verebilmeniz, sürekli istasyonları gözlemlemeniz, izle- nen istasyonlarda herhangi bir ihtiyaç varsa oraya ekipleri yönlendirebilmeyi sağlayacak otomasyon altyapısına sahip olmanız lazım ve biz bunların hepsine sahibiz. Otomasyon ve yazılım tarafında firmamızın ciddi bir tecrübesi olduğuna inanıyoruz. Artık bölgesel ısıtma sistemleri; bele- diyeler ve/veya belediyelerin yönlendir- mesi ile kurulmuş özelleştirilmiş şirketler tarafından yönetiliyor. Afyon jeotermal, İzmir jeotermal çok güzel yönetilen, ciddi vergi rekortmeni şirketlerdir. Bu anlamda baktığınız zaman, milli kaynaklarımızı dışa aktarmıyoruz, kendi içimizde kulla- nıyoruz. Ayrıca son kullanıcının cebinden çıkan, bir anlamda dışarıya verilen parayı yeniden kullanıcının cebinde bırakıyoruz ki bunun da ekonomiye katkısını ayrıca düşünmek lazım. Çok ciddi kaynakları olan bir ülke- yiz ama bu kaynakları enerjiye trans- fer etmekte zorlanan bir ülkeyiz. Bu da ciddi bir mühendisliği, doğru planlamayı gerektiriyor. Buna ağırlık verdiğimiz sürece bu endüstri ülkemizde çok hızlı bir şekilde gelişecek ve çevre ülkelere malzeme tedariki yapan bir ülke konu- muna geleceğiz. Q