Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 167. Sayı (Temmuz-Ağustos 2021)

16 Enerji ve Çevre / Temmuz-Ağustos 2021 enerji-dunyasi.com KONUK YAZAR DİLEK AŞAN Taksim Danışmanlık Hizmetleri Kurucu Genel Müdürü / Global Raporlama Uzmanı SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK YOLCULUĞUNDA YENİLENEBİLİR ENERJİ KULLANIMI fosil kökenli enerji kaynaklarını kulla- nabileceğini fark etmiştir. Fosil yakıtlar Sanayi Devrimi ile beraber insanlığı gelişim sürecinde çok faklı bir noktaya getirmiştir. Fakat bu kaynakların verim- liliğini, dahası sürdürülebilirliğini tartış- maya başlamamız çok uzun sürmedi. Sadece birkaç yüzyıl sonra bu kaynak- ların fütursuzca kullanımından kaynaklı çok büyük küresel sorunlarla karşılaştık. Bu da bizi daha temiz, güvenli ve en önemlisi de sürdürülebilir enerji kay- naklarını aramaya yöneltti. Fosil kaynakların yüksek karbon ayak izi artık tahammül edilecek sevi- yede değil. Küresel ısınma, iklim deği- şikliği ve bunların sonucunda silsile halinde meydana gelen yeni problemler, insanoğlunun geleceğini tehdit etmeye başladı. Bu nedenle enerji ihtiyacımızın karbon emisyonu düşük, çevre dostu kaynaklardan karşılamak artık bir lüks değil, çok önemli bir ihtiyaç haline geldi. Teknolojinin gelişmesiyle beraber fosil enerji kaynaklarına alternatif olarak S on yıllarda giderek daha sık duymaya başladığımız sürdü- rülebilirlik kavramı, yenilenebilir enerji tanımına farklı bir boyut getirdi. Sürdürülebilir enerji ve yenilenebilir enerji ifadeleri kimi zaman birbirinin yerine kullanılsa da aralarında bazı farklar bulunuyor. Zira, bir enerji kay- nağının yenilenebilir olması onu bazı durumlarda sürdürülebilir yapmayabilir. Örneğin güneş ve rüzgarı sonsuz enerji kaynağı olarak kabul edebilir ve yenile- nebilir olarak değerlendirebiliriz. Fakat güneş tarlaları için tarım arazilerinin yok edilmesi, rüzgar türbinlerinin kuş ölüm- lerine sebebiyet vermesi gibi durum- lar sürdürülebilirlikle pek bağdaşmaz. Bu nedenle, enerjide sürdürülebilirliği doğru anlamamız gerekiyor. Enerji insanoğlunun varoluşundan itibaren en önemli ihtiyacı olmuştur. Yüz binlerce yıl boyunca bu ihtiyacı kas gücüyle karşılamaya çalışmıştır. 18. yüzyıla gelindiğinde ise milyonlarca yıl- dır toprak altında kullanılmayı bekleyen düşünülen ve yenilenebilir olarak kabul edilen rüzgar, güneş, jeotermal, hidrolik, biyokütle ve dalga gibi kaynakları çok etkin şekilde kullanmaya başladık. Özel- likle gelişmiş ülkelerde bu enerjilerin kullanımı oldukça yaygın. Teknolojinin her geçen gün gelişmesiyle beraber bu kaynaklardan enerji üretmek de daha ucuz hale geliyor. Yani elimizde çok önemli bir maliyet avantajı da var artık. Peki bu kaynakların sürdürülebilir olup olmadığı ya da ne kadar sürdürülebilir olduklarını sorguladık mı hiç? Sürdürülebilir Enerji Ne Demek? Sürdürülebilir enerjiyi resmi bir tanım içerisine sokmak pek mümkün değil fakat bir enerji kaynağına sürdü- rülebilir diyebilmek için bazı özelliklere sahip olması gerekiyor. Şöyle ki: • Sürdürülebilir enerjinin kaynağı son- suz, yani kendini sürekli yeniliyor olmalı. • Sürdürülebilir enerjinin üretiminde, aktarımında ve son tüketiminde kul- lanılan sistemlerin verimliliği yüksek olmalı. • Sürdürülebilir enerji uzun vadede kullanılabiliyor olmalı. Yani kayna- ğın sonsuz olması yetmez; çevre- sel, sosyal ve ekonomik anlamda uygulanabilir olmalı. Yenilenebilir enerjinin büyük ölçüde sürdürü- lebilir olarak kabul edilmesinin en önemli nedeni bu. Çevreci, ucuz ve