Enerji ve Çevre Dünyası 182. Sayı | Doğalgaz Dergisi 239. Sayı(Haziran 2023)

21 DOĞALGAZ VE ENERJİ • Haziran / 2023 ların performans anlamında kullanılamadığı birçok alanda plastik boru avantajlarını bünyesinde barındırarak uygun şekilde kullanılabilmektedir. Uygun üretim parametrelerinde üretilen UHWMPE borular aşırı koşullarda uzun süreli servis verebilme kabiliyetine sahip olmaktadır. Ancak sahip olduğu yüksek yoğunluk sebebiyle üretim prosesi daha hassas olup daha yoğun bir bilgi birikimi gerektirmektedir. n koruma gereksinimi büyük ölçüde azaltılabilir. Sıcaklık performansı -50 °C ila 80 °C arasında iyidir. Bu özellik soğuk bölgede sıvı taşınması için büyük önem taşımaktadır. • Daha uzun servis ömrü. Ultra yüksek moleküler ağırlıklı polietilen boru özellikleri ile çelik borunun özellikleri bir- leştirilerek diğer boru sistemlerine göre daha uzun servis ömrü sağlanmış olur. • Son derece yüksek darbe direnci. Ultra yüksek moleküler ağırlıklı polietilen (UHMW-PE) borunun kendisi çok yük- sek darbe direncine sahiptir. Güçlendirilmiş bir koruyucu tabaka olarak çelik boru, kaplama borusunun kaymasını etkili bir şekilde önler, aynı zamanda darbeye, basınca ve bükülmeye karşı direncini artırır. Mukavemetlidir, daha güçlü bir taşıma kapasitesine sahiptir, sıradan mühendislik plastik borularından daha yüksek su basıncına dayanabilir. Ultra yüksek moleküler ağırlıklı polietilen kompozit boru çarpmaktan korkmaz, kırılmaz. Kötü çalışma ortamlarında yüksek basınçlı nakliye boru hattı olarak kullanımı uygun- dur. 6.2. Kompozit Boru Kullanım Yerleri Uzun mesafe, yüksek basınç, yüksek aşınma direnci, yapışma önleyici vb. taleplerini karşılamak için firmamız DN150 mm ila DN600 mm arası kompozit boru üretmek- tedir [6]. ✔ Madencilik endüstrisi; UHMWPE borular; mineral çamuru, maden atıkları, tortular ve cevher konsantreleri için uzun mesafeli taşıma boru hatları olarak kullanıl- maktadır. Özellikle kömür madenlerinde, kömür tozu / pulverize kömür, kömür suyu bulamaç nakliyesi, maden hava beslemesi, havalandırma ve drenaj sistemleri ve kükürt giderme sisteminde kullanılır. ✔ Termik enerji endüstrisi; Enerji üretim sisteminde çıkan uçucu külün taşımacılığında, soğutma suyu boru hattında, atıklarda ve curuf taşımacılığında yaygın olarak kullanılır. ✔ Petrol çıkarma; kuyulardan çıkan ham petrol ve doğal gazın uzun mesafeli nakliyesinde kullanılır. Ayrıca basınçlı su temini ve gaz tedarik boru hattı olarak ta kullanılır. Tablo 4’te UHWMPE kaplı çelik kompozit boruların üretim ölçüleri bulunmaktadır. 7. SONUÇ UHWMPE, yüksek yoğunluklu polietilen bir ilerisinde olan bu alandaki en nitelikli malzeme olarak ifade edilebil- mektedir. Niteliklerine bağlı olarak UHWMPE’den üretilen borular, malzemenin sahip olduğu bu yüksek niteliklere bağlı olarak bünyesinde yüksek aşınma dayanımı, yüksek kimyasal direngenlik, yüksek tokluk, yüksek sıcaklık dayanımı, düşük sıcaklıklarda kullanılabilirlik ve korozyona uğramaması gibi birçok avantajı barındırmaktadır. Bu bakımdan HDPE boru- MAKALE Tablo 4. Tipik Kompozit Boru Ölçüleri Özellikler (mm) UHMWPE Boru Et Kalınlığı (mm) Çelik Boru Et Kalınlığı (mm) Çalışma Basıncı MPa 200 10.0 6.0 6.0 250 10.0 6.0 5.0 300 10.0 6.0 5.0 350 15.0 6.0 4.0 400 15.0 8.0 4.0 450 15.0 8.0 3.5 500 15.0 8.0 3.0 550 15.0 8.0 3.0 600 15.0 10.0 3.0 650 20.0 10.0 3.0 700 20.0 10.0 3.0 750 20.0 10.0 2.5 800 20.0 10.0 2.5 850 20.0 12.0 3.0 900 20.0 12.0 2.5 1000 25.0 12.0 2.5 1200 25.0 12.0 2.0 8. KAYNAKLAR [1] What Is UHMWPE Material, And What Is It Used For? (petronthermoplast.com) 2] A. A. Lucas, J. D. Ambrósio, H. Otaguro, L. C. Costa, J. A.M. Agnelli, Abrasive wear of HDPE/UHMWPE blends, Wear 270 (2011) 576–583. [3] Ultra-high-molecular-weight polyethylene- Wikipedia [4] UHMWPE Pipe - gfdpipe (gfdplastic.com) [5] UHMWPE Fittings (pe-fittings.com ) [6] Low Energy Consumption UHMWPE Pipe, Life Escape Pipe supplier (buoyandpipe.com )