Enerji ve Çevre Dünyası 31. Sayı (Ocak-Şubat 2005) / Energy & Cogeneration World - Enerji & Kojenerasyon Dünyası

Dünya'da halen Arjantin'de 1, Çin'de 6, Güney Kore'de 2, Hindistan'da 8, İran'da 2, Rusya'da 2, Tayvan'da 2, Ukrayna da 4 nükleer santral kurulma aşamasındadır: Yapılmakta olan bu santralların toplam kapasiteleri 27 000 Mw'tır. Aşağıda Tablo 6.9 Ülkelere ve Bölgelere göre nükleer kapasite ilaveleri (GW)ni göstermektedir. Tablo 6.9. Nuclear Planı Capacity Additions by Region, 2003-2030 (Gw) Figııre 6, 9 : Niikleer Tesis Kapasite Eklemeleri, bölgelere göre (2003-2030) (Git? OECD Avrupa Çin Rusya Kore Japonya Hindi slan Di ğer Asya Oı. OECD Kzey Amerika Diğer Geçi ş Ekonom i leri Latin Amerika Ortadoğu J O 5 10 15 20 25 30 35 •O •S GW Rusya'da nükleer kapasite giderek artmaktadır. Halen de toplam kapasitesi 1875 Mw olan 2 reaktör inşa halindedir. Ancak eski teknolojiyle yapılmış ve halen işlemede olan reaktörün 2030 yılına kadar, bir plan çerçevesinde işletme dışı bırakılacağı açıklanmıştır. Bulgaristan ve Litvanya 2008 yılına kadar nükleer santralları durduracaklarını Avrupa birliğine taahüt etmişlerdir. Bütün bu gelişmeleri özetlersek: • Bugün 359. 000MW olan Dünya Nükleer kapasite toplamı, 2030 yılına kadar işletmeleri durdurulması planlananları çıktıktan sonra, 376. 000MW'a ulaşacaktır. Yani gelecek 25 yıl içinde nükleer santrallarda, özellikle reaktör ve atık giderme teknolojileri gelişecek ve yeni santral inşaatları sürecektir. Öyle anlaşılıyor ki, ekonomik ömrünü doldurmuş ve güvenilirliğini yitirmiş eski reaktörler, yüksek teknolojilere göre design edilmiş yeni reaktörlerle değiştirilecektir. Sadece OECD ülkelerinde, şu anda çalışmakta olan nükleer reaktörlerden dörtte üçünün 2030 yılına kadar yeni reaktörlerle değiştirilmesi planlanmıştır. • Çin, Hindistan, Japonya ve Güney Kore nükleer santral kapasitelerini daha da arttıracaklardır. • Amerika'da nükleer santral kurulmasını yasaklayan kanun veya kararname yoktur. Yatırımcılar, esasen serbest olan elektrik piyasasında, kömür, doğal gaz santralı kurabildikleri gibi nükleer santral da kurabilirler. Ancak Bağımsız Elektrik Üreticileri (IPP), giderek hassaslaşan çevre koruma bilincine karşı, yeni santral yatırımlarında nükleer santral'ı düşünmeğe başladılar. Bu karar üzerinde, 20 yıldan beri oldukça ucuz seyreden kömür ve doğal gaz fiyatlarının sağladığı fizibilite avantajı da etkili olmuştur. Amerika'da mevcut nükleer ünitelerin 2030'da bile işletmede olması planlanmıştır. Zira, yüzlerce nükleer ünite bugünün teknolojisine göre yenilenmiş (up-grade), bunların hem güvenilirlikleri hem de kapasiteleri arttırılmıştır. Amerika'nın Kyoto protokoluna imza koyması durumunda ortaya çıkacak olan CO 2 taahütleri, kömür santralları yapımını sınırlayacak veya yapım maliyetlerini arttıracaktır. Bu durumda mevcut nükleer santrallara yenilerinin eklenmesi politikaları gündeme gelebilecektir. 3.2 - Nükleer Enerjinin Maliyeti Nükleer santrallar pahalı yatırımlardır. Bunların kuruluş masrafları, MAKALE / ARTICLE seçilen reaktör tipine göre değişmektedir, kurulu güç fiyatı 2500 - 4000$ arasındadır. 1 KW kurulu gücün doğal gaz kombine çevrim santralında yaklaşık 500-600 $, kömür veya linyit santralında 1400-1600 $ olduğunu düşünürsek, nükleer santralın ilk yatırım masraflarının çok yüksek ve kuruluş sürelerinin çok uzun ( 6-8 yıl.) olduğu gerçeği ile karşılaşırız. Aşağıda, Figure 6.3'te Uluslararası Enerji Ajansının (İEA) hazırlamış olduğu, çeşitli tipte santralların, elektrik üretim maliyetlerine ait indicatif rakamlar, karşılaştırmalı bir şekilde verilmektedir. Tablo 6.3 : Yeni Enerji SaıııraJ/eriıı Ort(I Dönemli Üretim Maliyeı!eri Göstergeleri 50�----------- --, •s •O 35 .c 30 � 25 � 2 15 0 10 5 O• Gaz(Komtwıe g��urtn> ■Yatırım l(Omu, N,j,k)oe, • lşteımeve Bakım Yakıl Grafikte gösterilen elektrik üretim maliyetlerine baktığımızda, 1 kwh elektriğin üretim maliyeti 4,6 cents'le en yüksek nükleer enerji santralındadır. Bu üretim maliyetinin yaklaşık 2,5 centini , yüksek yatırım maliyeti dolayısıyla amortisman payı (faiz dahil), 1 .7 cent'ini işletme ve bakım masrafları, 0,4 centini de nükleer yakıt oluşturmaktadır. Son yıllarda nükleer enerji maliyetlerinde önemli düşüşler meydana geldi. Bunun sebeplerinden biri, kapasite faktörlerinde meydana gelen artışlardır. Örneğin, Amerika'da ortalama kapasite faktörü 1982'de % 56,3 iken 2000'de % 89.1 'e yükselmiştir. Yine aynı ülkede yakıt yükleme aralıkları son 25 yılda 12 aydan 18 aya yükselirken, 1980'de ortalama 100 gün olan yakıt yükleme süresi bu yıl 80 güne düşmüştür. Aynı durum diğer gelişmiş ülkeler için de söz konusudur. Yatırım maliyetlerinde, o ülkede cari faiz oranları çok büyük rol oynamaktadır. Fransa örneği bizim için çok önemlidir. Fransız yapımı bir PWR için kwh başına yatırım maliyeti, yukarıda IAE'nin vermiş olduğu 2,5 cents rakamının çok altında 1 ,63 cente kadar düşmektedir.Bu yatırım ucuzluğu performansı, büyük ölçüde aynı tip reaktörlerin çok tekrarlanmasından ve deneyimden kaynaklanmaktadır. Yüksek teknolojiyi kullandıkça, ileriki yıllarda yatırım maliyetlerinin düşeceğine inanıyorum. 3.4- Nükleer Enerjinin Geleceği • 2004 -2030 ylları arasında Dünya'nın elektrik talebi iki misline çıkacaktır. Bu talep artışını karşılamak için Dünya'da, 4 800 000 MW'lık (4800 GW) yeni elektrik üretim tesisleri yatırımı yapılacaktır. • Kurulacak yeni tesislerde doğal gaz ve yenilenebilir santralların payı daha da büyüyecektir. • Nükleer santralların gerek sayıları gerekse kapasiteleri artacak ancak, doğal gaz ve yenilenebilir santral kapasitelerindeki artışlar daha büyük olacağı için dünya'da bugün % 16 olan, elektrik üretiminde nükleer enerji payının, 2030 yılında % 9'a gerilemesi beklenmektedir. Ancak burada çok önemli bir konunun altını çizmek istiyorum. "Kojenerasyon: Yüksek Verim, Temiz Çevre, Enerjide Yeniden Yapılanma" ♦ ENERJİ & KOJENERASYON DÜNYASI I 51

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=