Özel Dosya ■ Değerlendirme Enerji Stratejileri Gözden Geçirilmeli Türkiye'de yaşanan enerji problemlerinin çözümünün yeni bakış açıları ve yeni fikirlere ihtiyaç duyurmakta olduğu tüm kesimlerde ifade edilmektedir. Dünya Enerji Konseyi Türk l\ılilli Komitesi Başkanı Süreyya Yücel Özden ile 2008 yılında Türkiye ve dünyada enerji konusunda yaşanan gelişmeleri konuştuk. Özden, ''Türkiye'nin ithal enerji kaynaklar111a %75 oranındaki bağımlılığının azaltılabilmesi, ulus.lararası ilişkiler, ekonomi ve istihdam açısından büyük önem taşımaktadır"diyor. Dünyada 2008 ytlında enerji sektöründe yaşanan gelişmeleri kısaca değerlendirebilir misiniz? 2007 yılının ikinci yarısından itibaren göstergeleri olumsuzlaşan Dünya Enerji Pazarı, 2008 yılının son çeyreğinden itibaren bir kriz ortamına girmeye başladı. 2008 Ocak ayında ABD'de ham petrolün varili 100 dolara alıcı buldu. Giderek artan petrol fiyatları, Mart 2008 a 1�nda varili 104 dolar, Temmuz 2008'de 147 dolar'a çıkarak, doğalgaz ve kömür fiyatlarının da artmasına neden oldu. Temmuz somınclan itibaren AB'de ve ABD'cle ekonomideki yavaşlamanın hissedilir bir seviyeye inmesinden sonra, ham petrol fiyatları düşme eğilimine girerek, Eylül 2008'de 95 dolar oldu, Aı-alık 2008'de ise 38 doların altına indi. Enerji gelişmelerinin anahtarını teşkil eden, petroldeki bu istikrarsız durumun ana nedenlerinden biri olarak, ABD ve AB'de başlayan finansal krizin enerji sektörüne kaçınılmaz yansıması gösterilebilir. Enerjide arz güvenirliği darboğazını yaşayan AB ve diğer büyük ekonomiler için olduğu kadar, özellikle gelişmekte olan ülkeleri de içine alan finansal kriz, enerji yatırımlarında ertelemelere neden olacak ve uzun vadeli hedefler daha mi.itevazi değerler içinde kalacaktır. Bir taraftan sanayi üretimi azalırken enerji talepleri de anlacak ve enerji alanındaki gelişmeler yavaşlayacaktır. Büyük bir sorunlar yumağı halindeki dünyanın enerji problemlerinin çözümden giderek uzaklaştığımız ve problemlerin artarak gelecek yıllara devir edildiğini gözlemle50 ENERJi DÜNYASI 0CAK- ŞUBAT2009 mekteyiz. Bu gelişmeler, Dünyada refah ve barışa ulaşılınasında enerji problemlerinin olumsuz etkisinin daha belirgin görüleceği bir geleceğe doğru yol aldığımız.ı göstermektedir. Ülkemiz enerji sektörü açısından 2008 yılını değerlendirir misiniz? Dünyadaki ekonomik gelişmeler paralelinde Türkiye'de de ekonomik gelişmeler etl<ilennıiştir. Buna bağlı olarak, 2007 yılında ve 2008 ı�nın ilk yarısında, enerji tüketiminde artışlar yaşanmıştır. 2006 yılmda 99,6 milyon TEP olan enerji ti.iketiınimiz, 2007 yılmda %8 artışla, 107,6 nıilyon TEP'e ulaşmıştır. Bu artış Dünya ülkeleri arasında kayda değer bir artıştır. Son beş yılda Ti.irkiye'nin birincil enerji tiiketiıni %35 oranında arm11ştır. 2006 yılında 176,2 milyar k\'v'h olan elektrik tiiketimi 2007 yılında %7,8 artışla 191,6 milyar kWh u]aşm.ıştır. Son beş yılda Türkiye'ni.ı1 elektrik enerjisi tüketimi artışı %43'dür. Bu artış da dünya ülkeleri arasmda en yüksek artışlardan biridir. 2008 )�11l.11 ilk yarısında arrışlar gösteren elektrik enerjisi talebi, il<inci yarıdan itibaren artış l11zını azaltmış ve Ekim ayında, geçen yı.la göre, %-2, Kasım ayında %-5 ve Aralık ayında %-5,5 oranında düşmüştiir. 2008 yılı başmda 203 milyar kWh olacağı tahnıin edilen elektrik üretimi 198 milyar kWh'de kalın.ıştır. 2009 yılını.ı1 ilk aylarında ela devam edeceği tal1mi.ı1 edilen bu gelişmeleriı1, Türkiye ekonoınisi üzerinde olumsuz etkilerinin olacağı düşünülınektediı·. Bu olumsuzlukların, elektrik enerjisi talebinde arrışı frenleyeceği ve yatırımsızlıktan dolayı 2010 yılında ortaya çıkması beklenen elektrik enerjisi krizini birkaç yıl erteleyeceği tahmi.ıı edilmektedir. 2008 )�mda enerji konusunda kayda değer olaylar aşağıda belirtildiği şekilde sıralanabilir: 2008 yılırnn başlangıcı, elektrik tarifelerine yapılan %19,5'lık zamla hatırlanacaktır. Esasında OECD ortalama elektrik fiyarının üzerinde elektrik fiyatlarına Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Başkanı Süreyya Yücel Özden salıip Türkiye'ııin, bu yeni fiyat artışı tartışma konusu olmuştur. Türkiye'de 2008 yılının 2. çeyreğinde sanayide elektrik satış fiyarı 12,6 cent/kWh olarak gerçekleşıniştit. Ayrn dönemde, sanayide elektrik satış fiyatı, ABD'de 6.6 cent/ kWh, Kore'cle 5.9 cent/kWh, isviçre'de 9,7 cent/kWh olmuştur Bu durum, sanayiciler arasında, Türkiye'ııin endüstriyel i.ireti.ı1ıinin uluslararası pazarda rekabetçi olmayacağı değerlendirmesiniı1 yapılınasına neden olmuş ve bu pahalı fiyatların gözden geçirilmesi istennıiştit. 2008 yılının başlangıcında İran'dan sağlanan doğalgazda basınç düşüklüğünden dolayı sıkıntılar yaşaım11ştır, İran'claki iklin1 koşullarından kaynaklandığı ifade edilen ve İran'm iç pazarında tiketilen doğalgazın çok yüksek değerlerde olınası, gelecekte İran'ın gi.iveııilir bir doğalgaz tedarikçisi olup olmayacağı sorgulamasını doğurmuştur. 2008 1�lında 198 milyar kWh ulaşan elektrik tiiketimi.ııin 2009 ı�nda 204 nıilyar kWh'a, aynı şekilde 2008 )®nda 110 mi.iyon TEP'e ulaştığı tahmi.ıı edilen genel enerji ti.iketimi.ııin, 2009 yılında 112 milyon TEP'e ulaşması beklenmektedir. Hem elektrik, hem de genel enerji tiiketimi.ııde tal11nin edilen bu di.işi.ik artış, yavaşlayan ekonomik gelişmeııin bir sonucu olarak görülınelidir. 2007 ı�lında enerji tiiketi.ıniıniziı1 ancak %25,5'i yerli üretim imkanları ile karşılanmıştır. Enerji mlebiıniziı1 yerli iınl,a.ıılarla karşılanma orarn %25'in 2008 ve 2009 yılında da ayrn seviyede kalacağı tahnıin edilmektedir. ■
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=