1 Aralık 2014’de Türkiye’ye gelen Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin, yaptığı bu ziyarette AB'nin çıkardığı engeller nedeniyle Karadeniz üzerinden Bulgaristan'a ulaÅŸacak Güney Akım Projesi’ni iptal ettiklerini duyurdu ve bunun yerine Karadeniz'den Türkiye'ye yeni bir boru hattı inÅŸa etmeyi önerdi. YaÅŸanan bu geliÅŸme üzerine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, “Bu Türkiye’nin problemi deÄŸil, AB’nin problemidir. Bu tür geliÅŸmeler Türkiye’nin Batı ile iliÅŸkisini aksatmaz. Çünkü biz birini tercih ettiÄŸimizde diÄŸerinden vazgeçen bir ülke deÄŸiliz” dedi. Türkiye’nin, Güney Akım’la ilgili Trakya’da geliÅŸtirilebileceÄŸi bir proje olup olmadığı ile ilgilendiÄŸini belirten Yıldız, “Türkiye’nin ortağı olduÄŸu proje TANAP’ tır. Güney Akım’ın ortağı deÄŸiliz” açıklamasında bulundu. Projenin iptalinden sonra birçok ülkede var olan dengeler deÄŸiÅŸti.

AB'den 'Güney Akım Projesi' Açıklaması

AB Dış Ä°liÅŸkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Mogherini, Türkiye ile Rusya arasında yapılan anlaÅŸmaya yönelik açıklama yaptı.

Federica Mogherini, Türkiye'nin Güney Akım Projesi'ne bir alternatif olarak Rusya'nın Yunanistan'a doÄŸalgaz ihraç edebilmesine yönelik atılan adımla ilgili olarak yaptığı deÄŸerlendirmede "Brüksel' de elbette ki toplantılar yapıldı. Åžu aÅŸamada bu konuda önemli bir koordinasyon yürütülüyor. Özellikle Türkiye'nin rolü olarak bunu kısaca tartıştık. Gündeme dahil edildi. Güney koridoru ile ilgili yapılacak olan iÅŸbirliÄŸi, enerji kaynaklarının çeÅŸitlendirilmesi Avrupa için son derece önemli. Türkiye için de çok önemli. GörüÅŸmelerimizin maddelerinden biri bu olacak. Yapılacak olan toplantıların gündeminde olacak" dedi.

AB Bakanı ve BaÅŸmüzakereci Volkan Bozkır ve DışiÅŸleri Bakanı Mevlüt ÇavuÅŸoÄŸlu, AB Dış Ä°liÅŸkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, KomÅŸuluk Politikası ve GeniÅŸleme Müzakerelerinden Sorumlu AB Komiseri Johannes Hahn ve Ä°nsani Yardım ve Kriz Yönetiminden Sorumlu AB Komiseri Hristos Stilianidis ile Devlet Konukevi'nde görüÅŸtü. GörüÅŸmenin ardından ortak basın açıklaması yapıldı.

DışiÅŸleri Bakanı Mevlüt ÇavuÅŸoÄŸlu, "Gümrük BirliÄŸi'nin düzgün iÅŸlemesinden sorumlu taraflardan birisiyiz. Amerika-Avrupa BirliÄŸi arasındaki transatlantik ticari ve yatırım ortaklığı anlaÅŸmasına Türkiye'nin de eklenmesi talebimizi bir kez daha burada vurgulamış olduk" dedi.

Güney Akım Ülkeleri Rusya'nın Ä°ptal Kararının Ardından Alternatif Arayışına BaÅŸladı

Rusya'nın Ukrayna'yı devreden çıkarıp AB'ye doÄŸrudan gaz taşıyacak Güney Akım Projesi'ni iptal edeceÄŸini açıklamasını deÄŸerlendirmek için Brüksel'de toplanan bölge ülkelerinin enerji bakanları, AB Komisyonu'ndan durumu netliÄŸe kavuÅŸturmasını talep etti.

Macaristan'ın temsil edilmediÄŸi toplantıya katılan Avusturya, Bulgaristan, Yunanistan, Romanya, Ä°talya, Slovenya ve Hırvatistan Enerji Bakanları’nın ortak açıklamasında, "AB Orta ve GüneydoÄŸu Avrupa gaz piyasalarının entegrasyonuna ve gaz tedarikçilerinin, kaynaklarının ve rotalarının çeÅŸitlendirilmesine güçlü bir ÅŸekilde baÄŸlı kalmalıdır" denildi.

Güney Akım enerji bakanları, bölgede boru hatları baÄŸlantılı sıvılaÅŸtırılmış doÄŸalgaz (LNG) terminalleri oluÅŸturulması, Türkiye üzerinden geçen Güney Gaz Koridoru' na baÄŸlantı kurulması, DoÄŸu Akdeniz ve Karadeniz'de gaz yataklarının geliÅŸtirilmesi ve bölge ülkelerinin boru hatlarının birbirine baÄŸlanması çaÄŸrısında bulundu.

Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin, Türkiye ziyaretinde, AB'nin çıkardığı engeller nedeniyle Karadeniz üzerinden Bulgaristan'a ulaÅŸacak Güney Akım projesini iptal ettiklerini duyurmuÅŸ ve bunun yerine Karadeniz'den Türkiye'ye yeni bir boru hattı inÅŸa etmeyi önermiÅŸti.

Güney Akım Projesi’nin Ä°ptali En Çok Türkiye’ye Yarayacak

Türkiye ile Rusya arasında beÅŸincisi düzenlenen Yüksek Düzeyli Ä°ÅŸbirliÄŸi Konseyi enerji konusunda çok önemli anlaÅŸmalara sahne oldu. Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin Güney Akım Projesi’nin rafa kaldırıldığını, Mavi Akım Projesi’ne Türkiye ile birlikte ağırlık verileceÄŸini açıkladı. Güney Akım Projesi ile Rusya Ukrayna’ya alternatif bir boru hattı oluÅŸturmayı hedefliyordu. Bu amaçla Ä°talyan petrol devi ENI ile Rus Gazprom proje için 2007’de kolları sıvadı.

3600 kilometre uzunluÄŸa sahip boru hattı Rusya gazını Karadeniz’in altından geçirip Bulgaristan üzerinden Sırbistan, Hırvatistan, Slovenya ve Macaristan’a ulaÅŸtıracaktı.

Gazprom projenin 23 milyar Euro’ya mal olacağını öngörüyordu. Fakat daha sonra bu miktar 32 milyar Euro’ya yükseltildi. Boru hattından yılda 63 milyar metreküp Rus doÄŸalgazı Avrupa’ya taşınacaktı. Bu miktar Avrupa’nın Ukrayna’dan satın aldığı Rus doÄŸalgazına denkti.

Projenin iptali ise gaz ihtiyacının üçte birini Rusya’dan karşılayan Avrupa BirliÄŸi’nin enerji kaynaklarını bir an önce çeÅŸitlendirmesi gerektiÄŸini gösterdi:

Federica Mogherini (Avrupa DışiÅŸleri ve Güvenlik TeÅŸkilatı Yüksek Temsilcisi): “Dün Rusya tarafından alınan ve açıklanan karar bize tedarik yollarını acilen çeÅŸitlendirmemizi göstermekle kalmıyor. Aynı zamanda Avrupa BirliÄŸi için enerji kaynaklarının da çeÅŸitlendirilmesi gerektiÄŸini iÅŸaret ediyor” dedi.

Moskova’nın Güney Akım Projesi’ni durdurmasındaki baÅŸ etkense Bulgaristan oldu. Avrupa BirliÄŸi üyesi ülke Brüksel’in istekleri doÄŸrultusunda boru hattının sınırlarından geçmesini reddetti. BirliÄŸin yaptırımları Rusya’nın önüne bu konuda da çıkmış oldu.

Vananın Maliyeti 2,5 Milyar Euro

Ukrayna krizi yüzünden Rusya'ya yaptırım uygulayan Avrupa köÅŸeye sıkıştı. AB ülkelerini transit geçiÅŸ gelirleriyle ihya edecek Güney Akım'ın iptalinin faturası ağır olacak. Rus gazının Türkiye-Yunanistan sınırından Avrupa'ya satılmasıyla Avrupa 2,5 milyar Euro zarara uÄŸrayacak. Özel sektör de dahil edildiÄŸinde zarar 2,82 milyar Euro’ ya çıkıyor.

Bu iÅŸten en fazla zarar görecek ÅŸirketlerin başında ise Ä°talyan ÅŸirket Eni geliyor. Eni'nin Güney Akım'ın iptal edilmesi nedeniyle zararının 2 milyar Euro’ yu bulabileceÄŸi belirtiliyor. Güney Akım projesinin iptaliyle Alman Europipe firması da 500 milyon Euro’luk bir anlaÅŸmadan mahrum kalacak. Çünkü, Güney Akım gerçekleÅŸseydi ilk etapta boruların  %50'sini Alman firması tedarik edecekti. Japon Marubeni-Itochu ve Sumitomo da boru hattının geri kalan %40'lık bölümünü saÄŸlayacaktı. Proje iptaliyle Japon ÅŸirketler de 320 milyon Euro’luk kontrattan oldu. Avusturyalı petrol ve doÄŸalgaz firması OMV de Güney Akım'ın iptalinden etkilenen ÅŸirketler arasında. Bulgaristan da 500 milyon Dolarlık iÅŸ ve 2 bin 500 kiÅŸilik istihdam kaybıyla karşı karşıya.

Rus ÅŸirket Gazprom ise Güney Akım'ın yerine geçecek olan yeni boru hattı için ÅŸirket kuracağını açıkladı. St. Petersburg'da kurulacak ÅŸirketin ismi ise "Gazprom Russkaya" olacak.

Türkiye'yi ziyaret eden AB Dış Ä°liÅŸkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini de dünkü görüÅŸmelerinde Rus gazının Avrupa'ya sevkini gündeme getirdi.

Rusya Federasyonu BaÅŸkanı Vladimir Putin'in Bulgaristan üzerinden DoÄŸu Avrupa'ya doÄŸalgaz taşımayı amaçlayan Güney Akım projesinden vazgeçip Türkiye üzerinden alternatif bir boru hattı döÅŸeneceÄŸini açıklaması, Rus basınında da tartışma yarattı. Rus uzmanların bir kısmı projenin olası yüksek bedeline vurgu yapıp, "Bu iÅŸ Rusya'ya pahalıya mal olabilir" diyor.

Moscow Times'ın analizinde yeni boru hattı konusunda "hevesli" görünen Gazprom Genel Müdürü Aleksey Miller'in yanılmış olabileceÄŸi belirtildi. Analizde görüÅŸleri yansıtılan ABD merkezli DoÄŸu Avrupa Gaz Analizi BaÅŸkanı Mikhail Korchemkin, projeleri arasında Çin'e dev bir boru hattı da bulunan "Gazprom, yeni bir boru hattını finanse edecek durumda deÄŸil" görüÅŸünü dile getirdi.

Miller: Güney Akım’ın Ä°ptal Kararı Putin-ErdoÄŸan GörüÅŸmesinde Alındı

Rus devlet televizyonu Rossiya-1'e geliÅŸmelerle ilgili deÄŸerlendirmede bulunan Miller, "Türkiye, Rusya'nın ne önerdiÄŸi ve pozisyonunun farkında. Onlar bunu biliyor. Bizim tutumumuz Türk tarafına aktarıldı. Bu tür geliÅŸmeler görüÅŸmeler sırasında tesadüfen ortaya çıkmaz. Ancak anlaÅŸma kesinlikle iki lider arasındaki karardır." dedi.

Güney Akım'la ilgili Bulgaristan izin vermeden Karadeniz'in altından doÄŸalgaz boru hattı döÅŸenmesi ile ilgili çalışmaların baÅŸlamasının imkansız olduÄŸunu hatırlatan Miller, "Bulgaristan'ın ekonomik sahasından geçecek. Ä°nÅŸaat için izin vermeden nasıl yapabiliriz? Burada izin yok. Ä°nÅŸaat için izin olmadığını not etmemiz gerekiyor. Buradaki faaliyet tamamen Bulgaristan tarafı ile ilgili olmalı. SorumluluÄŸu Avrupa Komisyonu'na yüklememek gerekiyor…" ifadelerini kullandı.

Avrupa BirliÄŸi'nin kabul ettiÄŸi Üçüncü Enerji Paketi'nin boru hatlarının operasyonu ile ilgili olduÄŸunu belirten Miller, "Boru hatlarının inÅŸası bu uygulama içinde yer almıyor..." hatırlatmasında bulundu. Miller, Avrupa BirliÄŸi ve Avrupa Komisyonu'nun doÄŸalgaz vanasını Türkiye'ye hediye ettiÄŸini söyledi. Miller'e göre Bulgaristan kaybetti.

Batı Hattı'ndan gelen 18 milyar metreküp doÄŸalgazın Bulgaristan üzerinden Türkiye ve Makedonya'ya verildiÄŸi bilgisini aktaran Miller, "Bulgaristan kaybetti… Bu ülke için durum kolay deÄŸil. Kaçırılan gelirden çok doÄŸrudan kayıp var. Bulgaristan'a 3 milyar avro yatırım yapılmayacak. 6 bin istihdam imkanı olmayacak. Åžimdi tüm bu kapasite yeni hatla birlikte Türkiye üzerinden yapılacak.." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Türkiye'nin yeni fırsatı Avrupa ile diyalogunda da yararlanabileceÄŸini belirten Miller, "Biz de doÄŸalgaz alanında Türkiye gibi yeni stratejik ortak kazandık. Türkiye doÄŸalgaz piyasasında çok dinamik geliÅŸen ülke. 2014 sonuçlarına göre doÄŸalgaz alımı açısından Türkiye üçüncü sıradan ikinci sıraya yükseldi. Türkiye doÄŸalgazda transit ülke olacak. Türkiye üzerinde 50 milyar metreküpün üzerinde Rus doÄŸalgazı transit geçecek. Bu da kuÅŸkusuz Türkiye'nin bölgede jeopolitik statüsünün artırılması anlamına geliyor. Türkiye Kuzey Avrupa'daki Almanya gibi, dağıtım merkezine dönüÅŸüyor." dedi.

Güney Akım doÄŸalgaz boru hattı projesinin iptalinin ardından Avrupalı müÅŸterilerin doÄŸalgazı Türk sınırından alacaklarını belirten Miller, "Bizim Avrupa piyasası ile iliÅŸki stratejimiz deÄŸiÅŸiyor. Güney Akım doÄŸalgaz boru hattı projesinin iptali konusu bizim pazardaki operasyon tarzımızın yeni bir baÅŸlangıcı olacak. Biz eskiden Avrupa piyasasında tüketiciye doÄŸalgazı arz etmeyi planlıyorduk…" dedi.

Zorla aÅŸk olmadığını ifade eden Miller, "EÄŸer müÅŸterimiz evinde almak istemiyorsa, üzerini giyip pazara gitmesi gerekiyor. EÄŸer hava soÄŸuksa daha kalın bir ÅŸeyler giymeli. Onlar bir kısım paketler alabilir. Üçüncü Enerji Paketi gibi. Ä°çinin boÅŸ olmamasına dikkat edilmeli. Bizim açımızdan teslim noktası artık Türkiye-Yunanistan sınırındaki maÄŸaza…" ifadelerini kullandı.

Miller, Üçüncü Enerji Paketi'nin Gazprom'un Güney Akım yerine Karadeniz'in altından geçecek ve Türkiye üzerinden Yunanistan sınırına ulaÅŸacak yeni güzergahı engellemediÄŸini söyledi.

Güney Akım projesinin iptali ile ilgili kararlarının son karar olduÄŸunu, konunun kendileri açısından tamamıyla kapandığını ifade eden Miller, "Projenin durdurulması yönünde Avrupa BirliÄŸi'nin dikte ettiÄŸi siyasi tutum etkili oldu. Bu onların tercihi. Avrupa Parlamentosu 17 Nisan'da Güney Akım'ın yasaklanması yönünde karar aldı. Haziran ayında Avrupa Komisyonu Bulgaristan'a mektup gönderdi. Muhtemelen bu talep Güney Akım'ın inÅŸası ve Rusya ile birlikte projeye dahil olmayı yasaklıyordu…" bilgisini verdi.

Projenin son altı aylık dönemde tamamen kuÅŸatıldığını ifade eden Miller, topun Rusya'da olduÄŸunu ifade etmenin, sadece vebali baÅŸkalarına atma giriÅŸimi olduÄŸunu belirtti.

Bu süreçte zaman ve para kaybettiklerini, ancak bir kısım tecrübe ve bilgi sahibi olduklarını belirten Gazprom BaÅŸkanı, "Biz ÅŸimdi Avrupa bürokrasisini çok iyi bildiÄŸimizi söyleyebiliriz. Kim benzer bir durumun bir ay, iki ay ya da yarım yıl sonra olmayacağını garanti edebilir.." eleÅŸtirisi getirdi.