DİLEK AŞAN

Taksim Danışmanlık Hizmetleri Kurucu Genel Müdürü Global Raporlama Uzmanı

Karbon sızıntısı (ya da kaçağı), katı iklim politikaları uygulayan bir ülkenin-işletmelerin, üretimini iklim konusunda daha gevşek emisyon kısıtlamaları olan başka ülkelere kaydırması sonucunda ortaya çıkan yüksek karbon emisyonlarını ifade ediyor. Bunu yapan ülkeler kendi yerel emisyonlarını ciddi oranda azaltırken küresel emisyonların artmasına neden olabilir. Günümüzde yüksek nüfuslu ve teknoloji anlamında gelişmiş ülkeler, özellikle enerji yoğun endüstriyel faaliyetlerini az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelere aktararak karbon kaçaklarını artırabilmektedir.

Küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda 1990’lardan itibaren başlatılan küresel mücadele içerisinde karbon sızıntılarının tespit edilmesi, ölçülmesi, raporlanması ve azaltılması konuları büyük öneme sahiptir. Bu konuda Avrupa Birliği’nin emisyon ticaret sistemi (ETS) sürdürülebilir çözüm taahhütleri sunarken küresel ölçekte de birtakım düzenlemeler getirilmektedir. Bunların bazıları pratikte hayata geçirilirken bazılarının da uzun vadede uygulanması hedeflenmektedir. Karbon kaçaklarına en bariz örneği ABD ve AB gibi gelişmiş toplumları verebiliriz. Bu bölgelerdeki karbon emisyonları uzun yıllar dır düşme eğiliminde; ancak Çin ve Hindistan gibi son yıllarda gelişmekte olan ülkelerde karbon emisyonları hızla artmaktadır. Bu ülkelerdeki sera gazı emisyonlarındaki artış ağırlıklı olarak yerel büyümeden, nüfusun ve haliyle tüketimin artmasından kaynaklanmaktadır. Fakat zengin ülkelerdeki şirketlerin maliyetleri azaltmak ve emisyonlarla ilgili düzenlemelerden kaçınmak için yabancı ülkelerde fabrikalar kurduğu ve böylece küresel sera gazı emisyonlarının artmasına ve çevresel kirliliği tetiklemesine neden olduğunu söyleyebiliriz.

Karbonun fiyatlandırılması ve emisyon vergilerinin getirilmesi buna bir nebze çözüm olabilirken iklim değişikliğinin önlenmesi veya etkilerinin azaltılması için daha uzun vadeli ve sürdürülebilir çözümler gerekmektedir.

Yazının devamı için tıklayın