Türkiye genelinde hizmet veren 21 dağıtım ÅŸirketinin çatı örgütü Elektrik Dağıtım Hizmetleri DerneÄŸi (Elder), baÅŸta ülke genelinde yapılan toplam yatırım tutarı, elektrik tüketim ve üretim rakamları olmak üzere trafo, enerji nakil hatları, abone sayısı gibi pek çok veriyi içeren, 2022 yılına ait “Elder Sektör Raporu”nu yayınladı.

Raporun önsözünde enerji sektörünün gerek teknolojik geliÅŸmeler gerekse iklim deÄŸiÅŸikliÄŸine yönelik politikalar sonucunda baÅŸ döndürücü bir dönüÅŸüm sürecinden geçtiÄŸine dikkat çeken Elder Genel Sekreteri Özge Özden, “Enerji sektörü büyük bir deÄŸiÅŸim içinde bir taraftan gündelik sorunlara cevaplar ararken bir taraftan da artık kaçınılmaz hale gelen dönüÅŸüm gereksinimlerine çözümler bulmaya çalışıyor. 2021 yılında Türkiye Cumhuriyeti Devleti olarak Paris Ä°klim AnlaÅŸmasını TBMM’de onayladık ve 2053 yılına kadar net sıfır karbon hedefine ulaÅŸma taahhüdünde bulunduk. Bu hedefe ulaşılmasında en önemli baÅŸarı faktörü çevre dostu yeni teknolojileri üreterek insanımıza ve ekonomimize kazandırmak. Sektör olarak, teknoloji perspektifinde güneÅŸ ve rüzgar santralleri; elektrikli araçlar ve ÅŸarj istasyonları ve son olarak enerji verimliliÄŸi ve depolama sistemleri gibi günümüzün teknolojilerine odaklanırken aynı zamanda yeÅŸil hidrojen, füzyon, karbon yakalama ve depolama gibi geleceÄŸin ancak yakın geleceÄŸin üretim teknolojilerine yönelik de çabalarımızı sürdürüyoruz” deÄŸerlendirmesinde bulundu.

ÅžEBEKE YATIRIMLARI EN BÜYÜK KALEMÄ° OLUÅžTURDU
Sektörün adeta röntgenini çeken Elder’in Sektör Raporu’na göre Türkiye’nin her noktasına uluslararası standartlarda elektrik dağıtım hizmeti sunma hedefi ile çalışmalarına aralıksız devam eden dağıtım ÅŸirketlerinin toplam yatırımı, bir önceki yıla göre yüzde 85,7 artarak 14 milyar 719 milyon TL’den 27 milyar 340 milyon TL’ye ulaÅŸtı. Bu rakamın 21 milyar 940 milyon TL’lik en büyük bir kısmı ise daha güçlü bir enerji altyapısı için “ÅŸebeke yatırımlarına” harcandı. Yıl içinde en fazla yatırımı 2 milyar 605 milyon TL ile Toroslar EDAÅž yaparken onu 2 milyar 307 milyon TL ile BoÄŸaziçi EDAÅž, 2 milyar 304 milyon TL ile de GZD EDAÅž izledi.
Enerji altyapısına yapılan yatırımlar ile ülke genelindeki elektrik dağıtım hattı uzunluÄŸu ve trafo sayısında da artış yaÅŸandı. 2021 yılında 1 milyon 363 bin km düzeyinde olan toplam dağıtım hattı uzunluÄŸu 2022’de 1 milyon 401 bin km’ye ulaÅŸtı. 508 bin 880 olan trafo sayısı da yüzde 8,5’lik artışla 522 bin 311 adete çıktı.

2022 YILINDA ELEKTRÄ°K TÜKETÄ°MÄ° 253,6 TWH
Rapora göre 2022’de “dağıtım ve iletim seviyesinden baÄŸlı abonelerin toplam tüketimi” bir önceki sene ile hemen hemen aynı seviyede kaldı. Toplam tüketim sadece yüzde 0,23’lük bir artışla 253 TWh’den (terevatsaat) 253,6 TWh seviyesine ulaÅŸtı. 2022 yılında toplam tüketimin yüzde 42,73’ü sanayi, yüzde 25,45’i kamu ve özel hizmet sektörü ile diÄŸer, yüzde 24,39’u mesken, yüzde 3,72’si tarımsal faaliyetler, yüzde 2,17’si ise aydınlatma abonelerinden geldi.

Bu arada 2022’de serbest üretim ÅŸirketleri, iÅŸletme hakkı devri ve yap-iÅŸlet-devret santrallerinin üretimini kapsayan toplam lisanslı elektrik üretimi bir önceki yıla göre yüzde 2,6 düÅŸerek 320 bin 81 GWh’den (gigawatt saat) 311 bin 779 GWh’ye indi. Lisanssız üretim yüzde 4,3’lük artışla 11 bin 217 GWh’den 12 bin 738 GWh’ye ulaÅŸsa da 2021’de toplam 331 bin 298 GWh olan lisanslı ve lisanssız elektrik üretimi yüzde 2,5 gerileyerek 324 bin 517 GWh’de kaldı.

Lisanslı elektrik üretiminin kaynaklara göre dağılımının da yer aldığı raporda, doÄŸal gaz santrallerinin payındaki gerileme dikkat çekti. 2021 yılında lisanslı elektrik üretiminin yüzde 33,9’u doÄŸal gaz santralleri tarafından karşılanırken 2022’de bu oran yüzde 22,7’ye geriledi. Bu sırada ithal kömürün payı yüzde 17,2’ten yüzde 20,3’e, hidroelektriÄŸin payı yüzde 17,4’ten yüzde 21,5’e, yerli kömürün payı yüzde 15,5’ten yüzde 15,9’a, rüzgarın payı yüzde 9,7’den yüzde 11,2’ye, jeotermalin yüzde 3,4’ten yüzde 3,5 çıktı. Lisanssız elektrik üretiminde ise son yıllarda verilen desteklerle öne çıkan güneÅŸin payı ise yüzde 5 arttı.

ABONE SAYISI 48,6 MÄ°LYONA, ÇALIÅžAN SAYISI 66 BÄ°N 692’YE ULAÅžTI
Elder Sektör Raporu 2022’de bölge bazında kayıp oranları, abone sayısı, istihdam ve Ar-Ge projeleriyle ile ilgili sektör geneline yönelik olarak ÅŸu bilgiler de yer aldı:
• 2021’de 47,3 milyon olan toplam abone sayısı 2022 sonunda 48,6 milyona ulaÅŸtı.
• BoÄŸaziçi EDAÅž 5 milyon 309 bin ile en yüksek abone sayısına sahip olurken onu 4 milyon 523 bin abone ile BaÅŸkent EDAÅž, 4 milyon 308 bin abone ile Toroslar EDAÅž takip etti.
• 21 dağıtım bölgesi içinde gerçekleÅŸen kayıp oranı en düÅŸük ÅŸirket yüzde 4,32 ile AKEDAÅž oldu.
• Abone başına kesinti sıklığında en düÅŸük rakamı 8,6 adet ile AYEDAÅž yakaladı.
• 2022 yılı sonu itibarıyla dağıtım sektöründe çalışan sayısı 66 bin 692’ye ulaÅŸtı.
• 2022 yılında serbest piyasa limiti 1.1 MWh’ye düÅŸerken piyasa açıklık oranı da yüzde 98’i buldu.
• Temmuz 2014 -Temmuz 2022 arasında geliÅŸtirilen Ar-Ge Projesi sayısı 414’ü buldu. Bu projeler içinde en büyük payı yüzde 18,36 (76 adet proje) ile malzeme teknolojisi -ÅŸebeke iÅŸletimi aldı. Onu yüzde 17,87 (74 adet proje) pay ile sistem iÅŸletimine yönelik teknoloji geliÅŸtirilmesi ve hizmet kalitesinin artırılmasına yönelik projeler izledi. Åžebeke iÅŸletim projeleri de yüzde 16,67 (68 adet proje) ile üçüncü sırada yer aldı.