HESİAD tarafından bu yıl ilk kez düzenlenen ‘Hidroelektrik ile Sürdürülebilir Gelecek Çalıştayı’, 3 Aralık 2025 Çarşamba günü Ankara’da Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nde gerçekleştirildi.

Tüm gün süren çalıştayın açılış konuşmaları Enerji İşleri Genel Müdürü Ahmet Özkaya, EPDK Elektrik Piyasası Dairesi Başkanı Deniz Daştan, DSİ Genel Müdür Yardımcısı Cengiz Han Kılıçaslan, HESİAD Başkanı Elvan Tuğsuz Güven ve Andritz Hydro Türkiye Büyük HES Bölüm Başkanı Turgay Akgün tarafından yapıldı. International Hydropower Association (IHA) CEO’su Eddie Rich de bir video mesajıyla açılışta yer aldı.

Sektörün yoğun ilgi gösterdiği çalıştayda kamu ve özel sektör yöneticilerinin kuraklık, HES’lerin sürdürülebilir bir gelecek inşasında oynayabileceği rol, hidroelektrik sektörünün gelişimi ve güçlendirilmesi için öneriler ve bu yönde atılması planlanan adımlara yönelik mesajları dikkatle takip edildi.

Güven: “HES’ler enerji ithalatı faturasında 4,12 milyar dolar tasarruf sağladı”
Çalıştayın ilk açılış konuşmasını yapan ve 32 bin 290 MW kurulu güce sahip sektörün yenilenebilir kaynaklar içinde yüzde 39’luk bir yeri bulunduğunu söyleyen HESİAD Başkanı Elvan Tuğsuz Güven, 2025 yılında HES’lerin hidroelektrik üretimi sayesinde enerji ithalatı faturasında 4,12 milyar dolarlık bir tasarruf sağladığını vurguladı. Sektörün 2035’e kadar her yıl en az 1.000 MW kurulu gücü devreye alma kabiliyetini hatırlatan Güven, şunları söyledi: Sektörümüzün gücünün ve dayanıklılığının artırılması için ivedilikle çözülmesi gereken kritik başlıklar var. Afet seviyesine ulaşan kuraklık nedeniyle HES’ler için bahar dönemine özel taban fiyat uygulanması, sistem kullanım bedellerinde MV sabit bedellerin üretim üzerinden alınması, orman izin bedelleri ve su kullanım katkı bedellerinde gelire orantılı olacak şekilde düzenleme yapılması ve HES’lerle bütünleşik GES ve uygun sahalarda RES ilavelerinin hızlandırılması bunlardan bazıları. Cumhurbaşkanlığı himayesinde kurulan ve son derece olumlu karşıladığımız Su Komisyonu’na sektör olarak biz de aktif katkı vermek isteriz. Ayrıca Sayın Bakanımızın memnuniyetle takip ettiğimiz pompaj depolamalı HES’lere ilişkin açıklamalarına istinaden, kamu tarafında bir ‘zaman planı’ yayınlanması ve sektör olarak bu alanda daha hızlı ilerlenmesi adına nasıl destek sunabileceğimizin netleştirilmesi de beklentilerimiz arasında.

Kapasite açıklamalarında HES’lere öncelik vurgusu
Elektrifikasyon ve dijitalleşmedeki artış nedeniyle Türkiye’nin enerji talebinin de artıyor olduğunu belirten Enerji İşleri Genel Müdürü Ahmet Özkaya, sistemi ayakta tutabilmek için baz yük santrallerini güçlendirmeleri gerektiğine vurgu yaptı. Ahmet Özkaya, “İnşallah önümüzde ilk açılacak kapasitelerde HES’leri de öncelikleyecek bir kurguyu hayata geçirmeyi düşünüyoruz” mesajı verdi. Pompaj depolamalı HES’lerin ‘yapılabilir’ olduğunu da vurgulayan Özkaya, bu alanda yeni metotlara baktıklarını da sözlerine ekledi.

Daştan: “Pompaj Depolamalı HES’lere Muhakkak İhtiyacımız Var”
Konuşmasında dünya genelinde yenilenebilir enerji yatırımları trendindeki yükselişe dikkat çeken EPDK Elektrik Piyasası Dairesi Başkanı Deniz Daştan da kuraklığın 2025 yılına damgasını vurduğunu kaydetti. Pompaj depolamalı HES’lere mutlaka ihtiyaç duyan Türkiye’de baraj yüzeylerinin 40 bin MW pompaj depolamalı HES potansiyeline sahip olduğunu belirten Daştan, şunları söyledi: Nükleer santrali olan ülkelere baktığımızda hepsinde PHES var çünkü gece tüketimi çok önemli. PHES’ler hayata geçene kadar bu görevi depolamalı üretim tesislerinin bataryalarının göreceğini düşünüyoruz. Ancak tam PHES alternatifi olmadığını da biliyoruz. PHES’e dönüşümlerde YEKDEM durumu ve lisans süreleri ne olacak, bunların belirlenmesi gerekiyor.

Hibrit konusuna da değinen Daştan, 5 bin 100 MW’lık hibrit kapasitesinin 905 MW’ının HES’lere verildiğini, bunun 210 MW’ının hayata geçtiğini kalan kısmının da devreye alınması beklediklerini ifade etti. Daştan, yüzer GES konusunda EPDK olarak 150 MW civarında kapasite tahsis ettiklerini ve halen bu konuda hazırlanan yönetmeliğin Resmi Gazete’de yayınlanmasını beklediklerini belirtti. HES yatırımcılarına ‘toplayıcılık’ faaliyetlerinde yer almaları önerisinde bulunan Deniz Daştan, atıl olarak elde tutulan ve işletmeye alınmayan HES kapasitelerine de dikkat çekerek bunların bir an önce hayata geçirilmesini beklediklerini de sözlerine ekledi.

Kılıçaslan’dan ‘Su ve enerjinin stratejik öneminin arttığı’ vurgusu
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nde gerçekleştirilen çalıştayın açılışında söz alan DSİ Genel Müdür Yardımcısı Cengiz Han Kılıçaslan ise, su ve enerjinin stratejik önemini vurguladığı konuşmasında iklim değişikliği, su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi ihtiyacı ve artan enerji talebinin getirdiği zorluklara dikkat çekti. Türkiye'nin 180 milyar kilovat saatlik (kWh) hidroelektrik enerji potansiyelinin 160 milyar kWh'lik kısmının planlanmış, projelendirilmiş ve işletmeye alınmış olduğunu aktaran Kılıçaslan, kurulu güç artışına rağmen son yıllarda artan kuraklık nedeniyle üretim seviyelerinin hedeflerin altında kaldığını belirtti. Kuraklığın ‘afet’ olarak nitelendirilmesi gerektiğini söyleyen DSİ Genel Müdür Yardımcısı Kılıçaslan, DSİ olarak havza bazlı işletme modellemeleri üzerinde çalıştıklarını ve pompaj depolamalı HES’lerle ilgili olarak da bu projelerin sadece teknik değil, çevresel, sosyal ve ekonomik yapılabilirliğinin de değerlendirilmesi gerektiğini kaydetti.

Pompaj depolamalı HES kurulumları dünya genelinde konvansiyonel HES’leri geçecek
Hidroelektriğin halen yenilenebilir enerji kaynakları içinde en büyük yere sahip olduğunu vurgulayan International Hydropower Association (IHA) CEO’su Eddie Rich, özellikle pompaj depolamalı HES’lerin son dönemde öne çıkmaya başladığına ve yakın dönemde bu alanda kurulacak hidrolik gücün konvansiyonel hidrolik güçten daha fazla olacağına dikkat çekti. Bunun ana nedeninin artan güneş ve rüzgardan kaynaklı enerji fazlasını depolama ihtiyacının dünya tarafından kabul edilmesi olduğunu belirten Rich, Türkiye’nin konvansiyonel hidrolikte çok güçlü bir konumda olduğunu hatırlatarak birkaç yıl içinde artan güneş ve rüzgar üretimin yönetimi için şebeke ve depolama yönetimini geliştirmesi gerektiğini vurguladı. “Pompa depolama, fazla rüzgar ve güneş enerjisini depolamanın kanıtlanmış kitlesel ölçekteki metodudur” diyen Rich, PHES’lerin iklim dayanıklılığını ve direncini artırmada önemli bir rol üstleneceğini ifade etti.

Akgün: “Pompaj depolamalı HES’ler açısından Türkiye çok şanslı”
Andritz Hydro Türkiye Büyük HES Bölüm Başkanı Turgay Akgün de “Hidroelektrik santraller ve pompaj depolamalı HES’ler enerji dönüşümünün merkezinde yer alıyor. Bataryalar tek başına elektrik depolamada yeterli olmayacaktır, dolayısıyla mutlaka pompaj depolamalı HES’lere ihtiyaç var. Pompaj depolamalı HES’ler açısından ülkemiz çok şanslı, dağlık bir coğrafyadayız, mevcut barajları da altyapı olarak kullanabiliriz” şeklinde konuştu.

“4 Ana Oturum, 14 Akademik ve Sektörel Sunum”
Artan kuraklık koşullarında HES’lerin hangi açılardan iyileştirici rol oynayabileceğinin ve hidroelektriğin, sürdürülebilir bir geleceğe katkılarının ele alındığı çalıştayda 4 ana oturum ve 14 ayrı akademik ve sektörel sunum gerçekleştirildi. ‘Enerji Arz Güvenliği ve Kuraklıkta HES’lerin Rolü’, ‘Hibrit Enerji Sistemleri: GES-RES+HES Modeli Nasıl Gelişir?’, ‘Pompaj Depolamalı HES’ler ve Enerji Dönüşümündeki Yeri’ ve ‘Hidroelektrik Santrallerde İşletme, Yerlileştirme, Türbin Tasarımı ve Rehabilitasyon’ başlıklı oturumlar kadar çalıştay sunumları da yoğun bir ilgi ile izlendi.