İstanbul’da enerji editörleri ile bir araya gelen Hidroelektrik Santralleri Sanayi İş İnsanları Derneği (HESİAD) Yönetim Kurulu Üyeleri, enerji üretiminde ve arz güvenliğinde büyük rolü olan hidroelektrik sektörünün, ilk sekiz aylık kuraklık koşulları nedeniyle ‘alarm verici’ bir durumla karşı karşıya olduğunu belirtti. Türkiye son yılların en ağır kuraklık felaketi ile mücadele ediyor.

Kuraklıkla mücadele ülke kaynaklarının sürdürülebilirliğinin sağlanması adına ‘bütünleşik bir eylem planı’ ile yapılmalı diyen HESİAD Başkanı Elvan Tuğsuz Güven, HES'lerin milli servet statüsünde olduğunu hatırlattı. HESİAD Başkanı, sektör olarak içme suyu, tarımda kullanım, enerji üretimi ve ilgili diğer tüm alanlardaki paydaşların su kaynaklarına adil erişimini ve kullanımını sağlayacak şekilde ölçüm, planlama, uygulama ve denetim yapacak bir ‘Su Bakanlığı’ kurulmasını önerdiklerini de kaydetti.

Halen yaklaşık 120 bin MW seviyesinde bulunan ulusal enerji kurulu gücünün yüzde 27’sini temsil eden ve 2025’in ilk yarısında enerji üretiminin yüzde 20’sini tek başına karşılayan hidroelektrik santraller alarm veriyor!

İstanbul’da bir grup enerji editörü ile bir araya gelen Hidroelektrik Santralleri Sanayi İş İnsanları Derneği HESİAD Yönetim Kurulu Üyeleri, sektörün ‘kritik bir eşikte’ olduğunu belirterek yalnızca bu eşiğin aşılması için değil Türkiye’nin kuraklık felaketiyle mücadele etmesi için de HES’lerin de odağında bulunduğu bir ‘bütünleşik eylem planı’ yapılması çağrısını tekrarladı. Toplantıya HESİAD Başkanı Elvan Tuğsuz Güven’in yanı sıra HESİAD Yeni Yatırımlardan Sorumlu Başkan Yardımcısı Ziya Erdem (Sanko Enerji), HESİAD Tedarik Ekosisteminden Sorumlu Başkan Yardımcısı Ayşen Özbaş (Andritz), Yönetim Kurulu Üyelerinden Turgay Akgün (Andritz), Yavuz Selim Kılınç (Gülsan Holding) ve HESİAD Genel Sekreteri Hüseyin Yücebaş katıldı.

Toplantıda bir dizi öneriyi dile getiren HESİAD Yönetimi, bu önerileri de içeren bütünleşik bir eylem planının oluşturulup uygulanmaması durumunda HES’lerin, lisanslarının sona ermeleriyle birlikte ‘hayalet tesislere’ dönüşebileceği uyarısında bulundu. Toplantıda dile getirilen öneriler arasında öne çıkanlar ise şöyle:
• Etkin bir havza su planlaması yapılması,
• İçme suyu, tarımda kullanım, enerji üretimi ve ilgili diğer tüm alanlardaki paydaşların su kaynaklarına adil erişimini ve kullanımını sağlayacak şekilde ölçüm, planlama, uygulama ve denetim yapacak bir ‘Su Bakanlığı’ kurulması
• Teknik altyapısı tamamlanmış ve halen kullanıma hazır bulunan ancak kuraklık nedeniyle eksik üretim yapan HES’lere bütünleşik üretim yapacak hibrit santrallerin önünün hızla açılması
• ‘Su bataryası’ olarak tabir edilen pompaj depolamalı HES’lerin bir an evvel hayata geçirilmesi,
• Ağır kuraklık sebebiyle finansal sürdürülebilirlik riski yaşayan HES’lere süreci atlatmalarına yardımcı olacak şekilde destek mekanizmalarının devreye alınması.


HESİAD Başkanı Elvan Tuğsuz Güven, etkileri tüm alanlarda hissedilen ağır kuraklık durumu nedeniyle üretimde zorlanan HES’ler için, sektörün acilen ‘sistem kullanım bedellerinin üretim üzerinden alınması ve hibrit tesis kurulumları ile alakalı sınırlamaların kaldırılması yönünde düzenleme’ beklentisi içinde olduğunu bir kez daha hatırlatarak böyle bir düzenlemenin finansal yükümlülüklerinde zorlanan HES’lerin dayanıklılığını ve sürdürülebilirliğini artıracağını ve çok zor bir dönemin atlatılmasında ‘can suyu’ olacağını kaydetti.

“Bu konudaki sorunlara cevap verecek bütünleşik bir planlamaya ihtiyacımız her geçen gün artıyor. Elbette öncelikle içme ve sulama suyu ihtiyaçlarımız karşılanmalı. Ancak enerji ihtiyacımızın devam ettiğini de hesaba katarak kaynak yönetimi yapmamız gerek” diyen HESİAD Başkanı Güven şunları söyledi: “Ana üretim kaynağı ‘su’ olan bir sektör olarak bizim temel gözlem ve önerilerimiz belli: Havzalarda her açıdan etkin ve akıllıca su yönetimi planlaması yapılması, trafo ve iletim hatları açısından gerekli tüm altyapıya zaten sahip olan HES’lerimizde hibrit santral uygulamalarının önünün daha hızla açılması, sınırlamaların kaldırılması, pompaj depolamalı HES’lerin ülkemizde hızlıca devreye alınması gibi bütünleşik bir yaklaşımı devreye alabilirsek iklim kriziyle mücadelede çok daha etkin bir noktaya gelebiliriz. Ayrıca beşte bire düşen üretim rakamları nedeniyle finansal yükümlülüklerini yerine getirmekte zorlanan ve sürdürülebilirliği riske giren HES’ler için sektörün ‘sistem kullanım bedellerinin düzenlenmesi ve hibritlere gerekli izinlerin 6 ay içerisinde verilmesi’ ile ilgili artık bekleyemeyecek kadar acil bir beklentisi var. Bu beklentilere kulak verilmesi ve buna uygun adımlar atılması ülke kaynakları meselesidir. HES’lerin üzerindeki yükü azaltmalıyız, aksi takdirde bu milyarlarca dolarlık yatırımlar 49 yıllık lisans sürelerinin bitiminde ekonomik olarak sürdürülebilirlikleri kalmayacağı için kullanılamaz hale gelecekler ve maalesef hayalet hidroelektrik tesislerle karşı karşıya kalacağız.””

“IHA üyeliği sorun çözme kabiliyetlerimizi güçlendirecek”

HESİAD’ın Ağustos 2025 itibarıyla hidroelektrik sektörünün küresel olarak en güçlü sivil toplum kuruluşu olan Uluslararası Hidroelektrik Derneği’nin (International Hydropower Association - IHA) üyesi olduğunu da hatırlatan Elvan Tuğsuz Güven, bir yandan bu sorunlarla mücadele ederken bir yandan da dernek olarak çözüm geliştirme kabiliyetlerini artırmak için IHA’ya üye olduklarını belirtti. “Yaşadığımız tüm sıkıntılara rağmen bu sektör Türkiye enerji sektörü kurulu gücünün 4’te 1’inden fazlasını tek başına temsil ediyor. Avrupa ve dünyada sahip olduğumuz konumu korumak durumundayız. Çözüm önerilerimiz biraz da bu yönüyle aciliyet taşıyor” diyen HESİAD Başkanı Güven bu konuyla ilgili olarak şunları kaydetti: IHA gibi uluslararası organizasyonlarda aktif bir üyelik stratejisi izleyerek farklı projeler geliştirmeyi ve Türkiye hidroelektrik sektörünü uluslararası arenada daha etkin bir şekilde temsil etmeyi hedefliyoruz. Ayrıca verimlilikte çok başarılı sonuçlar sağlıyor olmasına rağmen ne yazık ki henüz ülkemizde örneğini göremediğimiz pompaj depolamalı HES’leri ülkemizde de kurabilmek için IHA’nın bu alandaki deneyimlerinden sonuna kadar faydalanmayı planlıyoruz. Bu üyelik, ülkemizin IHA’nın küresel olarak en etkin üyelerinden biri olmasını sağlayacak ve uluslararası hidroelektrik organizasyonlarının ülkemize taşınması konusunda da elimizi güçlendirecek. Bu konudaki ilerlemeleri düzenli olarak kamuoyu ile paylaşmayı planlıyoruz.”