“Ä°GDAÅž Genel Müdürü Dr. Özmen, “Olası Marmara depremine hazırlıklarımız çerçevesinde halen yürüttüÄŸümüz ‘erken uyarı’ ve ‘erken müdahale sistemleri’ ile deprem anında çok önem arz edecek iletiÅŸim sistemlerimizi geliÅŸtirmeye kararlılıkla devam edeceÄŸiz” dedi.

Ä°GDAÅž Genel Müdürü Dr. Mithat Bülent Özmen, olası büyük Marmara depremi hazırlıkları çerçevesinde, Ä°GDAÅž’ta son birkaç yıldır Türkiye ve dünyadaki son teknolojiyi hızla yaÅŸama geçirdiklerini ve bunu kararlılıkla geliÅŸtirmeye devam edeceklerini belirtti.

Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediyesi (Ä°BB) BaÅŸkanı Sayın Ekrem Ä°mamoÄŸlu tarafından, bugün kamuoyuna açıklanan “Ä°stanbul Deprem Seferberlik Planı” toplantısının konuÅŸmacıları arasında, Ä°GDAÅž Genel Müdürü Dr. Mithat Bülent Özmen de vardı.

Harbiye’deki Ä°stanbul Kongre Merkezi’nde dün gerçekleÅŸtirilen toplantıda, Ä°BB BaÅŸkanı Sayın Ekrem Ä°mamoÄŸlu’ndan sonra, diÄŸer yetkililerle birlikte bilim insanları ve uzmanların hazır bulunduÄŸu davetlilere hitabeden Dr. Özmen, ÅŸunları söyledi:

“Olası bir deprem anında doÄŸal gaz hatlarının önemi aÅŸikar. Ä°GDAÅž olarak beklenen Marmara depremi öncesinde güvenlik amacıyla, son birkaç yıldır pek çok çalışma yürütüyoruz. Ä°stanbul’daki tüm doÄŸal gaz altyapısı, Ä°GDAÅž Uzaktan Gözlem-Kontrol ve Veri Toplama Sistemi (SCADA) merkezinden, 7/24 sürekli olarak izlenmektedir. Böylece ÅŸebekede oluÅŸabilecek tüm düzensizlikler, anında kontrol altına alınmakta ve deprem dahil, acil müdahale gerektiren durumlarda, doÄŸal gaz akışı uzaktan kesilebilmektedir. Ayrıca Ä°GDAÅž, bir ‘Deprem Erken Uyarı’ sistemine sahiptir. BoÄŸaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi’nin Marmara Denizi’nin kıyısında bulunan sensörleri ile TÜBÄ°TAK’la birlikte geliÅŸtirdiÄŸimiz 832 adet Ä°GDAÅž ivme ölçeri, entegre bir ÅŸekilde çalışıyor. Bu sistemle deprem dalgalarının kıyıya ulaÅŸmasından itibaren, depremin belli bir ÅŸiddet eÅŸiÄŸini geçmesi halinde, doÄŸal gaz akışı otomatik olarak 832 ayrı noktadan kesilebilmekte. Böylece deprem sonrası yaÅŸanabilecek doÄŸal gaz kaynaklı yangın benzeri ikincil felaketlerin önüne geçilebilecektir.”

“Fiber Optik Tabanlı Deprem Erken Uyarı Sistemi Projesi”

Mevcut erken uyarı sistemine ek olarak, Kandilli Rasathanesi ile birlikte, “Fiber Optik Tabanlı Deprem Erken Uyarı Sistemi Projesi”ni geliÅŸtirdiklerini kaydeden Dr. Özmen, “Bu projeyle Marmara Denizi tabanında bulunan ve Adalar açıklarından geçen Ambarlı-Pendik arasındaki mevcut fiber optik kabloları, erken uyarı sensörü olarak kullanabileceÄŸiz. Bu çalışma sayesinde olası bir Marmara depreminde, depremin gerçekleÅŸtiÄŸi yere baÄŸlı olarak, 3 saniye ile 30 saniye arasında bir erken uyarı süresi elde edilebilecek” dedi.

GeliÅŸtirilen sistemin yapay zekâ ve akıllı öÄŸrenme sürecinin 2024 sonuna kadar tamamlanmasını öngördüklerini ifade eden Dr. Özmen, sözlerini ÅŸöyle sürdürdü: “Ayrıca, Marmara’nın batısında yer alan fiber optik kabloların da sisteme dahil edilmesiyle erken uyarı süresinin artması planlanmakta. DiÄŸer yandan dağıtım hatlarında; dünya standartlarına uygun yüksek mukavemetli çelik borular ile hafif, bükülebilir, yer hareketlerine karşı esnek, 6 kata kadar uzayabilen polietilen borular kullanıyoruz. Nitekim geçmiÅŸ deprem tecrübeleri bize, polietilen doÄŸalgaz hatlarının neredeyse hiç hasar almadığını gösterdi.”

“Robot Göz” çelik borularda hasar tarayacak

Genel Müdür Dr. Özmen, bunların yanısıra TÜBÄ°TAK ile birlikte yürüttükleri ve “Robot Göz” adını verdikleri “Boru Ä°çi Denetleme Robotu” projesinin, 2024 yılında tamamlanmasının planlandığını bildirdi.

Dr. Özmen, “Bu sayede Ä°GDAÅž çelik hat ÅŸebekesi robotlarla taranabilecek, çelik boruların röntgeni çekilebilecek. Olası deprem öncesi veya sonrasında hangi borularda hasar olduÄŸu, olabileceÄŸi ve nerelere müdahale edilmesi gerektiÄŸi tespit edilebilecek” diye konuÅŸtu.

“Ä°GDAÅž Deprem Risk Azaltım Sistemi” ile hızla hasar haritası

Yine yakın geçmiÅŸte, Ä°stanbul Avrupa yakasını besleyen Esenyurt bölgesindeki ana doÄŸalgaz basınç düÅŸürme ve ölçüm istasyonlarımızın, BOTAÅž yedek hattına baÄŸlanmasına yönelik çok önemli bir projeyi de baÅŸlattıklarını vurgulayan Dr. Özmen, konuÅŸmasına ÅŸöyle devam etti: "Böylece mevcut hatta bir hasar olması durumunda, arz güvenliÄŸinin yedek hattan saÄŸlanması amaçlanmıştır. Yine Kandilli Rasathanesi ile birlikte geliÅŸtirdiÄŸimiz ‘Ä°GDAÅž Deprem Risk Azaltım Sistemi’ ile depremin gerçekleÅŸmesinden itibaren 15 dakika içerisinde Ä°stanbul hasar haritalarını üretebilmekte ve acil müdahale ekiplerine ulaÅŸtırabilmekteyiz.

DiÄŸer taraftan bir afet anında en büyük sorunların başında internet eriÅŸim problemi geliyor. Yakın tarihte iç kaynaklarımızı kullanarak çevrimdışı mobil CBS uygulamasını hayata geçirdik. Bu sayede internetin olmadığı durumlarda da altyapı sistemine hızlı ve güvenli bir ÅŸekilde ulaÅŸabiliyoruz ve gerekli müdahaleleri hızla yapabiliyoruz. Yine afet sonrası kesintisiz iletiÅŸimi saÄŸlamak amacıyla, mevcut analog telsiz sistemimizi tümüyle yeniledik ve sayısal telsiz sistemine geçtik. Böylece Ä°stanbul genelinde üst seviyede telsizle iletiÅŸim kurma yeteneÄŸi kazandık. Ä°GDAÅž olarak olası Marmara depremine yönelik erken uyarı, erken müdahale ve iletiÅŸim sistemlerimizi geliÅŸtirmeye aynı kararlılıkla devam edeceÄŸiz.”