IEEE PES Türkiye Åžubesi BaÅŸkanı Prof. Dr. Ozan Erdinç

Dünya nüfusunun artması, kentleÅŸmenin ve bununla birlikte sanayileÅŸmenin hızla geliÅŸmesi gün geçtikçe enerjiye olan talebi arttırırken, paralelinde sera gazı emisyonunu da yükseltmektedir. Ä°statistiksel verilere göre, dünya toplam enerji tüketiminin %27’sinin, sera gazı emisyonunun ise %33’ünün ulaşım sektöründe meydana geldiÄŸi görülmüÅŸtür. Bu baÄŸlamda, ulaşım ağındaki emisyonun azaltılması açısından IEEE Güç ve Enerji TopluluÄŸu (PES) baÅŸta olmak üzere tüm dünyada önemli çalışmalar yapılmaktadır. Fosil yakıt bazlı geleneksel taşıtların yerine, akıllı ÅŸebeke konsepti dâhilinde yeÅŸil enerji kaynaklarıyla da ÅŸarj edilebilen, emisyonu düÅŸük, çevre dostu ve özellikle safi bataryalı elektrikli araçların popülaritesi her geçen gün artıyor.

Elektrikli Araçların Talep Yükü için Çözüm Nedir?

Elektrikli araçların nispeten büyük kapasiteli bataryalarının ÅŸarj edilmesi için güç sistemine entegrasyonu yeni ve büyük bir talep yükünün sisteme eklenmesi anlamına gelmektedir. Bahsi geçen yük talebi kullanıcı tercihlerine oldukça büyük oranda baÄŸlı olduÄŸundan önemli seviyede belirsizlik içermektedir. Burada özellikle elektrikli araçların mobilitesi de belirtilen yük karakteristiÄŸinin belirsizliÄŸini önemli oranda arttırmaktadır. Bu baÄŸlamda, elektrikli araçlar tabanlı talebin güç sistemi içerisinde koordine edilmesi büyük önem arz etmektedir. Koordinesiz elektrikli araç talebinin güç sistemi içerisindeki muhtelif etkilerini ele alan birçok çalışma hâlihazırda mevcuttur ve bu çalışmaların tamamında belirtildiÄŸi üzere etkin bir koordinasyon stratejisinin önemi açık bir ÅŸekilde ortaya konulmuÅŸtur. Bu açıdan, özellikle son zamanlarda toplu elektrikli araç parklanma bölgelerinin rolü üzerine odaklanan birçok akademik ve endüstriyel çalışma mevcuttur. Burada Türkiye de dâhil olmak üzere birçok ülkede toplu taşıma (özellikle de raylı sistemler) duraklarına yakın olarak konumlandırılan büyük çaplı araç parklanma bölgeleri oluÅŸturulması ve böylece bireysel araç kullanım miktarı azaltılarak toplu taşımanın kullanımının yaygınlaÅŸtırılması amaçlanmaktadır. Türkiye’nin en büyük nüfuslu ÅŸehri olan ve ilgili nüfusu Avrupa’da birçok ülkeden bile fazla olan Ä°stanbul’da belirtilen konsept “park et-devam et” adıyla mevcut durumda bazı raylı sistem duraklarına entegre edilmiÅŸ durumdadır. Burada zaman içerisinde elektrikli araç ÅŸarj istasyonlarının tesis edilmesi de planlanmaktadır.

Akıllı Şehirler: Yeşil Ulaşım Zinciri

Raylı sistem örneÄŸinde olduÄŸu gibi elektrikli araçları park edip deniz (örneÄŸin vapur, vb.), farklı kara (metrobüs, otobüs, paylaşımlı araba, vb.) ve hatta hava ulaşımına devam edildiÄŸi uygulamalar bir ulaşımdan diÄŸer bir ulaşıma entegrasyon ile entegre bir ulaşım sistemi konseptini oluÅŸturmaktadır. Söz konusu entegrasyonda elektrikli scooterlar ya da bisikletler gibi mikromobilite yöntemleri de yer alabilmektedir. EÄŸer A noktasından B noktasına ulaÅŸmak isteyen bir kiÅŸinin kullandığı entegre ulaşım ağına dahil olan mikro ya da normal boyutlu kara, hava ya da deniz ulaşım çözümleri konvansiyonel yakıt tabanlı deÄŸilse de bu zincire yeÅŸil ulaşım zinciri adı verilmektedir. 

İkili Ulaşım Entegrasyonu
Bahsi geçen yeÅŸil ulaşım zincirlerinin kurulması akıllı ÅŸehirler ile de doÄŸrudan ilintili olan bir konudur ve AB Ufuk fonları da dâhil olmak üzere büyük fonlar tarafından kuvvetle desteklenmektedir. Kentlerdeki ulaşım zincirinde bir elektrikli ulaşım çözümünün elektrik enerjisi talebinin diÄŸer bir ulaşım çözümünün elektriksel altyapısı ile karşılanması ise burada ulaşımın yanında elektriksel olarak da entegrasyonu beraberinde getirmektedir. Bu yeni bir konsept olarak karşımıza çıkacaktır ve bu duruma ikili ulaşım entegrasyonu (dual transportation integration) adı verilebilir.