Ülkemizde ilk bölgesel ısıtma sistemi Cumhuriyetin kuruluÅŸ yıllarında kurulan ÅŸeker fabrikalarında baÅŸladığını dile getiren TÜRKOTED Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Yavuz Aydın bölgesel ısıtma ve kojenerasyon sistemleriyle ilgili dergimize özel açıklamalarda bulundu. Bölgesel ısıtmanın en önemli avantajlarından birinin yakıt harcamasında yüzde 50’ye varan seviyelerde tasarruf saÄŸlaması olduÄŸunu dile getiren Aydın, ülkemizde bölgesel ısıtmanın yaygınlaÅŸtırılması için belediyelerin yetkilendirilmesi ve finansal destek modellerinin oluÅŸturulması gerektiÄŸini söyledi.

KOJENERASYON YURDUMUZDA YETERÄ° KADAR TANINIYOR VE KULLANILIYOR MU?

Kojenerasyon (Yani elektrik ve ısının eÅŸ zamanlı üretimi) yurdumuzda endüstri, saÄŸlık sektörü ve otelcilikte yaygın olarak kullanılmaktadır. Bugün itibariyle bu 3 sektörde toplam 4.000 Megawatt’ın üstünde Kojenerasyon santrali mevcuttur. Bu tercihin temel nedeni enerji üretiminde en yüksek verime Kojenerasyon sistemiyle ulaşılabilmesidir. Bununla beraber, Kojenerasyonun insan odaklı en faydalı kullanım alanı “Bölgesel Isıtma”dır. Yurdumuzda yeteri kadar tanınmayan ve uygulaması çok az olan “Bölgesel Isıtma”, Kuzey Avrupa ülkeleri ve Rusya’da 1950’li yıllardan beri etkin olarak kullanılmakta; orta ve büyük ölçekli yerleÅŸim merkezlerinin toplu ısıtması kojenerasyon santralleri ile saÄŸlanmaktadır. Bu alanda Danimarka lider ülkedir ve bu ülkede bina ve evlerin %70’i bölgesel ısıtma ağıyla desteklenmektedir.

BÖLGESEL ISITMANIN SAÄžLAMIÅž OLDUÄžU AVANTAJLARDAN BAHSEDEBiLiR MiSiNiZ?

Bölgesel ısıtmanın en önemli avantajı toplam yakıt harcamasındaki %50’ye yakın tasarruftur. Bölgesel ısıtmanın en “görünür” avantajı ise yararlanan bireylerin ısınma faturalarındadır. Bölgesel ısıtma, bağımsız ısınma sistemlerine göre %35 ile %45 daha ucuzdur. Yurdumuzda 18 yıldır Esenyurt’taki Esenkent mahallesi konutlarına ve iÅŸ merkezlerine ısı ve sıcak su saÄŸlayan DoÄŸa Enerji Santrali, bölge sakinlerinin ısınma faturasında %40 tasarruf saÄŸlamaktadır. Bir diÄŸer önemli avantaj da atmosfere salınan zararlı emisyonların ciddi oranda azaltılmasıdır. Bağımsız ısınma birimlerinden salınan zararlı emisyonlar merkezi bölgesel ısınma sayesinde %60 azalmaktadır.

TÜRKiYE BÖLGESEL ISITMA KONUSUNDAKi MEVCUT DURUMUYLA iLGiLi BiLGi VEREBiLiR MiSiNiZ? ÜLKEMiZiN BU ALANDAKi POTANSiYELi NE BOYUTTA?

Ülkemizde ilk bölgesel ısıtma Cumhuriyetin kuruluÅŸ yıllarında büyük önder Atatürk döneminde kurulan ÅŸeker fabrikalarında baÅŸlatılmıştır. Turhal, Alpullu ve EskiÅŸehir ÅŸeker fabrikaları, atık ısının bir bölümüyle lojman ve yönetim binalarını ısıtıp sıcak su saÄŸlarken bir bölümüyle de elektrik üretmiÅŸtir. Bugün itibariyle maalesef ülkemizde birkaç örneÄŸin dışında bu çok verimli sistem kullanılmamaktadır. Örnekler ÅŸunlardır: Ä°zmir Balçova’daki jeotermal su kaynakları bölgede yaklaşık 33.000 konut eÅŸdeÄŸeri yapıyı ısıtmaktadır. Ä°stanbul Esenyurt’taki 180 MW kurulu güce sahip DoÄŸa Enerji Santrali, projenin baÅŸlangıcında bölgesel ısıtma amaçlı dizayn edilmiÅŸ ve yakın çevresindeki 10.000 daire eÅŸdeÄŸeri konut, okul ve iÅŸ merkezlerine çok verimli ve ucuz ısıtma ve sıcak su saÄŸlamaktadır. Soma Kömür Santralindeki buhar türbinlerinden biri bölgesel ısıtmaya destek verecek ÅŸekilde modifiye edilmiÅŸtir. Soma Bölgesel Isıtma Sistemleri, Soma Elektrik’ten aldığı ısı ile 297 bina ve 1436 bağımsız konutun ısı ihtiyacını gidermektedir.

BÖLGESEL ISITMA KONUSUNDA EN BAÅžARILI ÜLKELER HANGiLERi VE BU ÜLKELER NASIL BiR SiSTEM KURMUÅž?

Kuzey Avrupa ülkeleri özellikle Almanya, Hollanda, Danimarka ve Britanya bölgesel ısıtmayı 50 yıldan daha fazla bir süredir etkin ve verimli ÅŸekilde kullanmaktadır. Bu ülkelerde en doÄŸru modelin Belediyeler liderliÄŸinde kurulan ve tüm paydaÅŸların desteklediÄŸi yapılar olduÄŸu kanıtlanmıştır. Ülkemizde öncelikle Isı Satışına yönelik bir mevzuatın tesis edilmesi gereklidir. Bu mevzuat endüstriyel alandaki boÅŸlukları dolduracaktır. Ancak, insan odaklı bir bölgesel ısıtma sisteminde Belediyeler nasıl su, kanalizasyon vb. hizmetleri her bir haneye saÄŸlıyorsa, ısının da benzer bir sosyal hizmet olarak saÄŸlanması için mevzuat ve sistem oluÅŸturulmalıdır.

YEÄ°NLENEBÄ°LÄ°R ENERJÄ° KAYNAKLARI Ä°LE KOJENERASYON SÄ°STEMLERÄ°NÄ°N HANGÄ° ALANLARDA ENTEGRE EDÄ°LEBÄ°LMESÄ° MÜMKÜN?

Kuzey Avrupa ülkeleri bölgesel ısıtma ihtiyaçlarını saÄŸlayan enerji santrallerinde yoÄŸun ÅŸekilde yenilenebilir yakıtlarla çalışan Kojenerasyon sistemleri kullanılmaktadır. Bu santraller yenilenebilir yakıtlarla hem elektrik hem de ısı ve sıcak su üreterek toplumun kullanımına sunmaktadır. Bu yenilenebilir yakıtların başında ormansal ve tarımsal atıklar ve kentlerin katı ve sıvı atıkları gelmektedir.

YURDUMUZDA VERIMLI VE DIÅžA BAÄžIMLILIÄžI AZALTACAK BÖLGESEL ISITMA SÄ°STEMLERÄ°NÄ°N YAYGINLAÅžMASI Ä°ÇÄ°N NELER YAPILMALI?

Yurdumuzdaki mevcut termik santrallerin bölgesel ısıtma amacıyla kullanılabilirliÄŸi incelenmeli ve uygun olanları seçilerek pilot projelerle (SOMA Santrali örneÄŸinde olduÄŸu gibi) uygulamaya dönüÅŸtürülmeli. Yeni yapılacak termik santraller için bölgesel ısıtma analizi yapılarak toplumsal yarar amacı ön plana alınmalı. Yeni yapılaÅŸma bölgelerinde altyapılar bölgesel ısıtmaya yönelik olarak düzenlenmeli. Bölgesel ısıtma sistemlerinin kurulması ve hanelere ulaÅŸtırılması için Belediyeler yetkilendirilmeli ve finansal destek modelleri oluÅŸturulmalı. Bölgesel ısıtmada yerli ve yenilenebilir yakıtların kullanılması ayrıca teÅŸvik edilmelidir.