GüneÅŸ, rüzgar, elektrikli araçlar ve diÄŸer düÅŸük karbonlu teknolojiler geliÅŸtikçe dünya çapında yeni bir enerji ekonomisi ortaya çıkıyor. Ancak COP26'nın en önemli anı yaklaşırken, IEA'nın yeni Dünya Enerji Görünümü, bu temiz enerji ilerlemesinin, küresel emisyonları net sıfıra doÄŸru sürekli düÅŸüÅŸe sokmak için hala çok yavaÅŸ olduÄŸunu açıkça ortaya koyuyor ve açık bir hırs ve eylem sinyaline olan ihtiyacı vurguluyor.

Politika yapıcıların hem iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin hem de deÄŸiÅŸken enerji piyasalarının etkileriyle mücadele ettiÄŸi bir dönemde, Dünya Enerji Görünümü 2021 (WEO-2021) , Glasgow'daki COP26 Ä°klim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Konferansı için bir el kitabı olarak tasarlandı ve bu konferans, temiz enerji geçiÅŸini hızlandırmak adına kritik bir fırsat sunuyor. IEA'nın çevrimiçi olarak ücretsiz sunduÄŸu yeni analiz, günümüzün politika ayarlarının dünyayı hangi yöne doÄŸru götürdüÄŸü konusunda keskin uyarılar veriyor. Aynı zamanda, küresel ısınmayı 1,5 °C ile sınırlama ve iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin en kötü etkilerinden kaçınma ÅŸansı yüksek bir yola doÄŸru nasıl hareket edileceÄŸine dair net bir analiz saÄŸlıyor. IEA'nın yıllık yayını olan WEO-2021, güneÅŸ ve rüzgarın yaygınlaÅŸmasına raÄŸmen, dünyanın kömür tüketiminin bu yıl güçlü bir ÅŸekilde büyüdüÄŸünü ve karbondioksit (CO2) emisyonlarını ikinci en büyük yıllık seviyelerine ittiÄŸini gösteriyor.

Temiz enerji geçiÅŸin sosyal ve ekonomik faydaları çok büyük

IEA Ä°cra Direktörü Fatih Birol, “Dünyanın son derece cesaret verici temiz enerji ivmesi, enerji sistemlerimizdeki fosil yakıtların inatçı yüküne karşı koÅŸuyor. Hükümetlerin, geleceÄŸin temiz ve dayanıklı teknolojilerini hızla büyütmeye kararlı olduklarının açık ve hatasız bir sinyalini vererek COP26'da bunu çözmeleri gerekiyor. Temiz enerji geçiÅŸlerini hızlandırmanın sosyal ve ekonomik faydaları çok büyük ve eylemsizliÄŸin maliyeti çok büyük” dedi.

2050'ye Kadar Net Sıfır Emisyon Senaryosunun yanı sıra, WEO-2021, küresel enerji sektörünün önümüzdeki otuz yıl içinde nasıl geliÅŸebileceÄŸine ve etkilerinin ne olacağına dair fikir edinmek için iki senaryo daha araÅŸtırıyor. Belirtilen Politikalar Senaryo geliÅŸtirme aÅŸamasında olan hükümetler aslında bugüne kadar yürürlüÄŸe koyduÄŸumuz enerji ve iklim önlemlerinin yanı sıra özel politika giriÅŸimlerine dayalı bir yolu temsil eder. Bu senaryoda, 2050 yılına kadar enerji talebindeki net büyümenin neredeyse tamamı düÅŸük emisyon kaynakları tarafından karşılanıyor, ancak bu yıllık emisyonları hala bugünün seviyelerinde bırakıyor. Sonuç olarak, küresel ortalama sıcaklıklar 2100'de sanayi öncesi seviyenin 2,6 °C üzerine çıkarak yükselmesini sürdürüyor.

Açıklanan Taahhütler Senaryosu hükümetler tarafından ÅŸimdiye kadar açıklanan net sıfır emisyon taahhütlerinin zamanında ve eksiksiz olarak uygulanacağı bir yol haritası çiziyor. Bu senaryoda, fosil yakıtlara olan talep 2025'e kadar zirve yapıyor ve küresel CO2 emisyonları 2050'ye kadar %40 düÅŸüyor. Açık farkla en büyük olanı elektrik sektörüyle birlikte tüm sektörlerde düÅŸüÅŸ görülüyor. 2100'deki küresel ortalama sıcaklık artışı yaklaşık 2,1 °C'de tutuluyor.

Petrol tüketimi düÅŸüyor

Bir WEO'da ilk kez, düÅŸüÅŸün zamanlaması ve hızı büyük ölçüde deÄŸiÅŸse de, incelenen tüm senaryolarda petrol talebi nihai düÅŸüÅŸe geçiyor. Bugün açıklanan tüm iklim taahhütleri karşılansaydı, dünya 2050'ye kadar günde 75 milyon varil petrol tüketiyor olacaktı – bugün yaklaşık 100 milyon – ancak bu, 2050'ye Kadar Net Sıfır Emisyonlarda 25 milyona düÅŸüyor. Önümüzdeki beÅŸ yıl içinde tüm senaryolarda doÄŸal gaz talebi artıyor, ancak bundan sonra keskin farklılıklar var.

Onlarca yıllık büyümenin ardından, Açıklanan Taahhütler Senaryosu'nda kömür enerjisine yönelik beklentiler yokuÅŸ aÅŸağı gidiyor – bu düÅŸüÅŸ, Çin'in yakın zamanda yurtdışında kömür santralleri inÅŸa etme desteÄŸini sona erdirdiÄŸini açıklamasıyla daha da hızlanabilir. Bu hamle, 2050 yılına kadar kümülatif CO2 emisyonlarında yaklaşık 20 milyar ton tasarruf saÄŸlayacak planlanmış projelerin iptal edilmesiyle sonuçlanabilir . Bu, Avrupa BirliÄŸi'nin 2050 yılına kadar net sıfıra ulaÅŸan toplam emisyon tasarrufuna benzer bir miktar.

Daha iddialı taahhütlere ihtiyaç var

Açıklanmış Taahhütler Senaryosu ile 2050'ye Kadar Net Sıfır Emisyon Senaryosu'ndaki sonuçlar arasındaki farklar, dünyanın yüzyılın ortasına kadar net sıfıra ulaÅŸması için daha iddialı taahhütlere duyulan ihtiyacın altını çiziyor.

Ek harcamaların yaklaşık %70 finansın kıt olduÄŸu ülkelerde yapılmalı

Dr Birol, “Bugünün iklim taahhütleri, dünyayı 2050 yılına kadar net sıfıra doÄŸru yola koymak için gerekli olan emisyon azaltımlarının 2030 yılına kadar yalnızca %20'sini saÄŸlayacak. Bu yola ulaÅŸmak, temiz enerji projelerine ve altyapısına önümüzdeki on yılda üç kattan fazla yatırım yapılmasını gerektiriyor. Bu ek harcamaların yaklaşık %70'inin finansmanın kıt olduÄŸu ve sermayenin geliÅŸmiÅŸ ekonomilere göre yedi kata kadar daha pahalı olduÄŸu yükselen ve geliÅŸmekte olan ekonomilerde gerçekleÅŸmesi gerekiyor” dedi.

Yetersiz yatırım geleceÄŸe iliÅŸkin belirsizliÄŸe katkıda bulunuyor. Petrol ve doÄŸal gaz harcamaları, 2014-15 ve yine 2020'deki fiyat düÅŸüÅŸleri nedeniyle baskı altına alındı. Sonuç olarak, durgun ve hatta düÅŸen bir talep dünyasına yöneliktir. Aynı zamanda, temiz enerji geçiÅŸlerine yapılan harcamalar, gelecekteki ihtiyaçların sürdürülebilir bir ÅŸekilde karşılanması için gerekli olanın çok altında.

Temiz enerji yatırımları hızlı bir ÅŸekilde gereçkleÅŸmeli

Dr Birol, “Küresel enerji piyasaları için daha fazla türbülans riski var. Gelecekteki enerji ihtiyaçlarını karşılamak için yeterince yatırım yapmıyoruz ve belirsizlikler önümüzdeki deÄŸiÅŸken bir döneme zemin hazırlıyor. Bu uyumsuzluÄŸu ele almanın yolu açıktır – tüm teknolojilerde ve tüm pazarlarda temiz enerji yatırımında büyük bir artış olması. Ancak bunun hızlı bir ÅŸekilde gerçekleÅŸmesi gerekiyor.”

Rapor, 2050 yılına kadar net sıfıra ulaÅŸmak için yapılan ekstra yatırımın göründüÄŸünden daha az külfetli olduÄŸunu vurguluyor. Gerekli emisyon azaltımlarının %40'ından fazlası, verimliliÄŸi artırmak, gaz kaçağını sınırlamak veya ÅŸu anda en rekabetçi elektrik üretim teknolojileri oldukları yerlere rüzgar veya güneÅŸ enerjisi kurmak gibi kendilerini amorti eden önlemlerden gelecektir.

Büyük ekonomik fırsatlar

Bu yatırımlar aynı zamanda büyük ekonomik fırsatlar da yaratıyor. Net sıfırın baÅŸarılı bir ÅŸekilde izlenmesi, 2050 yılına kadar rüzgar türbinleri, güneÅŸ panelleri, lityum iyon piller, elektrolizörler ve yakıt hücreleri için mevcut petrol piyasasıyla karşılaÅŸtırılabilir boyutta yılda 1 trilyon ABD dolarının üzerinde bir pazar yaratacak. Çok daha elektrikli bir enerji sisteminde bile, yakıt tedarikçileri için düÅŸük karbonlu gazlar üretmeleri ve dağıtmaları için büyük fırsatlar var. Sadece Açıklanan Taahhütler Senaryosunda, 2030 yılına kadar temiz enerji ve ilgili sektörlerde ek 13 milyon iÅŸçi istihdam edilecekken, 2050 yılına kadar Net Sıfır Emisyonda bu sayı iki katına çıkacak.