1993 yılından beri enerji sektörünün farklı segmentlerinde faaliyet gösteren ve bugün itibariyle 745 MW’lık elektrik üretim kapasitesine sahip olan Zorlu Enerji, başta yenilenebilir enerjiye olmak üzere yatırımlarını artırarak, kurulu güç kapasitesini yükseltmeyi hedefliyor. Enerji sektörünün önemli oyuncularından biri olan Zorlu Enerji’nin Genel Müdürü Arif Özozan ile görüşerek, özelleştirmeler hakkında görüşlerini aldık. 

 

Zorlu Enerji’nin elektrik üretim, dağıtım ve satış faaliyetleri hakkında bilgi vererek, kurulduğunuz günden bu yana Türkiye enerji sektörüne yaptığınız yatırım tutarlarını aktarabilir misiniz?

1993 yılından bu yana elektrik üretiminin yanı sıra, elektrik, buhar ve doğal gaz satışı, santral kurulumu, enerji tesislerinin işletilmesi ve doğal gaz dağıtımı hizmeti vererek enerjinin her alanında faaliyet gösteriyoruz.

 

Ankara, Yalova, Bursa, Lüleburgaz ve Kayseri’de bulunan 5 doğal gaz santralimizin yanı sıra 7 hidrolik (Tokat, Eskişehir, Kars, Rize, Erzurum, Tunceli, Erzincan), 1 rüzgar (Osmaniye) ve 1 jeotermal (Denizli) santralimiz bulunuyor. Toplam 15 santraldeki 745 MW elektrik üretim kapasitemizle özel sektör elektrik üreticileri arasında %7,1’lik bir paya sahibiz. Yenilenebilir enerji alanında yoğunlaşacak olan yeni yatırımlarımız ve mevcut yatırımlarımızda planladığımız kapasite artırımları ile kurulu gücümüzü, 2015 yılına kadar 2000 MW’a yükseltmeyi hedefliyoruz. 

Bugüne kadar enerji sektörüne yurtiçinde ve yurtdışında toplam 2 milyar dolarlık yatırım yaptık. Önümüzdeki dönemde hayata geçecek yeni yatırımlarımızla birlikte bu rakam da hızla artacak.

 

Zorlu Enerji olarak, elektrik üretim tesislerinin ilk özelleştirme ihalesini 2008 yılında kazandıktan sonra, devralınan işletmelerde ne gibi süreçler yaşandı? Konu hakkında ayrıntılı bilgi verebilir misiniz?  

Büyüme stratejimiz çerçevesinde yenilenebilir enerji yatırımlarımız portföyümüzde ağırlık kazanıyor. Yenilenebilir enerji kurulu gücümüz, toplam kurulu gücümüzün %35’ini oluşturuyor. Bu oranda, özelleştirme ihalesi ile devraldığımız ADÜAŞ hidrolik ve jeotermal santrallerinin önemli bir payı var.

 

2008 yılında devraldığımız bu santrallerde ilk etapta rehabilitasyon çalışmaları gerçekleştirdik. Böylece tüm santrallerimizin kurulu kapasitelerinde üretim yapmasını sağladık. 

 

Rehabilitasyon çalışmalarının ardından değerlendirilebilir potansiyele sahip alanlarda kapasite artırım çalışmaları için araştırmalar yaptık. İlk etapta Kızıldere jeotermal sahasında kapasite artırım çalışmalarına başlama kararı aldık. Bu yeni santral toplam 60 MW kurulu gücü ile Türkiye’nin en büyük jeotermal santrali olacak. Böylece alandaki kurulu gücümüz 75 MW’a çıkacak. Ek yatırımımız için ilk adımı Haziran 2011’de attık. Santralde kullanılacak buhar türbini için açtığımız alım ihalesini sonuçlandırdık. İhaleyi dünyanın önde gelen şirketlerinden olan Japon Sumitomo Corporation ve Fuji Electric işbirliği kazandı. 650 ton/saat jeotermal buhar ile yıllık 470 milyon kilovatsaat elektrik kapasitesine sahip olacak buhar türbinini Fuji Electric Japonya’da üretecek ve  2012 yılının Temmuz ayında teslim edecek. Planımız, yeni yatırımımızı 2013 yılında hayata geçirmek.

 

Bu yeni yatırım ile bölgede seracılık ve termal turizm başta olmak üzere yeni iş alanlarının oluşmasına destek olmak istiyoruz. Uzun vadede hem yöresel istihdamı hem de doğal tarımı desteklemeye öncelik vereceğiz. Bildiğiniz gibi, Kızıldere jeotermal sahası Türkiye’nin en yüksek jeotermal potansiyeline sahip. Saha 243 derece sıcaklığı barındırıyor. Biz de Kızıldere’nin bu özelliğini bölgesel kalkınmaya fayda sağlayacak bir şekilde değerlendireceğiz. Yakın bir gelecekte sadece bu sahada 100 MW üzerinde bir jeotermal kompleksi yapmayı hedefliyoruz. 

 

Elektrik piyasasındaki özelleştirme süreçleri tamamladığında, sizce Türkiye’de bu alanda ne gibi farklılıklar yaşanacak? Enerji sektörünün serbest piyasaya geçiş sürecini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Ülkemizde elektrik ticareti, 2001 yılından bu yana hızlanan enerji piyasalarının liberalleşmesiyle birlikte önem kazanmaya başladı. İlk olarak 2001’de yılda 9 milyon kilovatsaat olarak belirlenen serbest tüketici limiti 2009’da 480 bin, geçen yıl 100 bin, yakın zamanda da 30 bin kilovatsaate düşürüldü. Böylece limitlerin aşağı çekilmesiyle piyasanın yüzde 78’i serbest tüketici konumuna geldi. Bu son gelişme ile birlikte hastaneler, sanayi kuruluşları, yüksek elektrik tüketiminde bulunan evler, siteler de serbest tüketici kategorisine girdi. Bu limit önümüzdeki yıllarda sıfıra kadar inecek ve evlere elektrik satışı da gündeme gelecek. Bu da tüketicinin daha rekabetçi koşullarda elektrik enerjisinden faydalanmasını sağlayacak. 

 

Enerji ticaretinin, önümüzdeki yıllarda, sektörümüzün en hızlı ve stratejik gelişen kollarından biri olacağını düşünüyorum. Türkiye’de son 30 yılın değerlendirmesine baktığımızda yılda ortalama yüzde 5 civarında bir ekonomik büyüme görüyoruz. Aynı dönemde elektrik ihtiyacımızda da yılda ortalama yüzde 7’lik bir artış yaşanmış. Türkiye, dünya ülkeleri arasında, 2000 yılından bu yana elektrik ve doğal gaz talepleri konusunda Çin’den sonra en fazla talep artışına sahip ikinci büyük ekonomi konumunda. Bu kapsamda enerji ticaretinin yaygınlaşması, ülkemizde enerji arz güvenliğinin sağlanması konusunda önemli bir ihtiyacı karşılayacaktır.

 

Enerji maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle sanayicilerin büyük sıkıntı yaşadığını biliyoruz. Konu hakkında neler düşünüyorsunuz? Bu konuda alınması gereken önlemler sizce nelerdir?

Enerji sektörü, özellikle Türkiye’de güçlü büyüme potansiyeline sahip işkollarının başında geliyor. Gerek sektörümüzün global ölçekte stratejik öneminin artması, gerekse Türkiye ekonomisinin son dönemde sergilediği güçlü büyüme, sektörümüzü cazip bir yatırım alanı haline getirdi. Geçen yıl kriz nedeniyle azalan elektrik tüketiminin bu yıl sonunda 210 milyar kilovatsaate, gelecek yıl da 220-225 milyar kilovatsaate ulaşması bekleniyor. Bütün değerlendirmeler, elektrik talebinin hızlı bir şekilde artmaya devam edeceğine işaret ediyor. Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılık oranı bugün yüzde 70’ler seviyesinde. Bu oran talep artışı ile birlikte doğal olarak artmaya devam edecektir. Elektrik fiyatlarının hem yatırımcıyı hem de sanayiciyi memnun edebilmesi için yatırımların hız kazanması gerekiyor.

 

Türkiye’de elektriğin ucuza üretilip ucuza sunulması lazım. Ancak mevcut durumda elektrik fiyatları artmak zorunda. Bu fiyat reel ve sürdürülebilir değil. Fiyatı ucuzlatmak için bir an önce tüm yenilenebilir enerji kaynaklarını devreye almamız gerekiyor. Orta ve uzun vadede yatırımları sürdürülebilir kılmak istiyorsak, reel elektrik fiyatlarını desteklemeliyiz.

 

Zorlu Enerji Grubu olarak yakın dönem hedef ve projelerinizi bizlerle paylaşabilir misiniz? Enerji sektöründe hedeflediğiniz pazar payı nedir? 

Biliyorsunuz, ülkemizin en büyük rüzgar santrali olan 135 MW kurulu güçteki Gökçedağ Rüzgar Santrali’ni, 2010 yılında tam kapasite faaliyete geçirdik. Osmaniye’de bu santralin yanı sıra Sarıtepe ve Demirciler’de, sırasıyla 50 MW ve 60 MW’lık iki rüzgar santrali lisansına daha sahibiz. Bu santrallerin de devreye girmesi ile rüzgar kapasitemizi toplam 245 MW’a taşımayı planlıyoruz.

 

Jeotermalde ise Kızıldere’nin yanı sıra Manisa Alaşehir sahamızda çalışmalarımız hız kazandı. Sahada fizibilite çalışmalarının tamamlanmasının ardından, 2012 yılında 30 MW kurulu güce sahip olacak jeotermal santralinin inşasına başlayacağız.

Batı Anadolu’nun en büyük grabenlerden biri olan Gediz Grabeni üzerinde yer alan Alaşehir Jeotermal Sahası, Türkiye’nin önemli potansiyele sahip jeotermal sahalarından biri. Sahada ilk açtığımız kuyuda yüksek sıcaklıkta üretken bir jeotermal kaynağa ulaştık. 10 MW jeotermal güce sahip kuyu bölgede elektrik üretimine uygun olarak keşfedilen ilk ticari kuyu olma özelliğini taşıyor. 

 

Alaşehir’de mevcut kaynağın en verimli şekilde elektrik enerjisine dönüştürülebilmesi için gerekli fizibilite çalışmalarına hız vereceğiz.

 

Yurt dışında da yatırım çalışmalarımız devam ediyor. Moskova’da her biri 340 MW kurulu güçte iki doğal gaz santrali projemiz bulunuyor. Tereshkovo’nun 170 MW kapasiteli ilk fazının inşasını tamamladık. 2011 yılının son aylarında devreye almayı hedefliyoruz. İkinci santral projemiz Kojukhovo’nun 170 MW’lık ilk faz çalışmaları ise Tereshkovo’nun hayata geçmesine paralel olarak hız kazanacak.  

 

Pakistan’ın güneyindeki Thatta şehrinin Jhimpir bölgesinde yapımını sürdürdüğümüz 50 MW kapasiteye sahip olacak rüzgar santralinin finansman sürecinde ise son aşamadayız. İsrail’de ise dört doğal gaz projemiz var. Ashkelon bölgesinde yapımı planlanan 800 MW kapasiteli Dorad Doğal Gaz Çevrim Santrali’nin proje finansmanı 2010 yılında sonlandı. Ülkedeki 250 MW kurulu güce sahip olacak Ashdod, Ramat ve Solad projelerinin değerlendirme süreci ise devam ediyor.