Dr. Müh. Mehmet Gülbaş

1. BÖLÜM
Makalenin ve Türkiye’de enerji üretiminin altyapısını oluşturan temel veri tabanı bilgileri ve konu ile ilgili Türkiye’deki 2025 yılı yasal altyapı, yönetmelikler ve koşulların durumu. Türkiye’de 2025 yılı ortalama elektrik enerjisi üretimi oransal dağılımı aşağıda istatistiksel olarak verilmiştir. %34,7 kömürden, %21,1 hidroelektrik santrallerinden, %18,9 (CHâ‚„) doğal gazdan, %10,4 rüzgâr enerjisinden, %8,7 güneş enerjisinden, %3,1 jeotermal enerjiden ve yine %3,1 biyokütle, atık su, fuel-oil vesaire gibi diğer kaynaklardan.

Ayrıca aşağıda bu enerji kaynaklarının kimyasal kompozisyonlarına ve kalitesine göre kg başına ürettikleri minimal ve maksimal elektrik enerji değerleri verilmiştir.

1. Kömür: Minimal 2,5 – maksimal 4,5 kWh/kg elektrik enerjisi
2. Doğal gaz (CHâ‚„): Minimal 8,5 – maksimal 10,6 kWh/kg elektrik enerjisi
3. Fuel-oil: Minimal 3,5 – maksimal 5,0 kWh/kg elektrik enerjisi üretir
4. Hidrojen gazı (Hâ‚‚): Minimal 25 – maksimal 32 kWh/kg elektrik enerjisi
5. Oksihidrojen (HHO veya Hâ‚‚+Oâ‚‚): Minimal 2,5 – maksimal 4,5 kWh/kg elektrik enerjisi

Burada özel bir ek bilgilendirmenin ve düzeltmenin gerekliliği zaruriyet kazanmıştır: Oksihidrojen gazı (HHO veya Hâ‚‚+Oâ‚‚ karışımı), bu gaz birçok gaz reaktörü üreticisi ve hidrojen gazı tesisleri kurucuları tarafından, bilerek veya bilmeyerek (sehven), hidrojen gazı olarak tanımlanmakta ve tesisler kurulmaktadır. Bu gaz hidrojen gazı değildir. Bu gazın tam tanımlanma terminolojisi oksi-hidrojen gazıdır. Bu gazın elektrik enerjisi maksimal 4,5 kWh/kg olup, üretildiği su kütlesinin entalpisine eşdeğerdir ve hidrojen gazı enerjisinin %3–4’üne tekabül eder (yani 25 veya 30’da birine eşdeğerdir).

Ayrıca oksijen gazının da yalnız başına enerji üretmeyeceği ve enerji üretimi için yakıt olmadığı bilinen bir gerçektir. Oksijen, hidrojenle birlikte oksitleyici (katalizör) olarak görev yapar. Öncelikle şu anda Türkiye’de suyun elektroliziyle elde edilen hidrojen ve/veya oksihidrojen (hidrojen/oksijen gaz karışımı) ile ilgili yasal düzenlemeler ve altyapısını inceleyelim. Hidrojen gazı üretimi ve kullanımı ile ilgili genel bazı strateji belgeleri ve kısmi düzenlemeler olmasına rağmen, maalesef oksihidrojen üretimi ve kullanımı konusunda özel ve kapsamlı bir “oksihidrojen üretim ve kullanma yönetmeliği” yoktur.
Maalesef bu yasal altyapının ve yönetmeliklerin olmayışı, bazı oksihidrojen gazı reaktörü üreticileri ve tesis kurucularınca hiçbir yasal müsaade alınmadan ve bildirim yapılmadan üretim yapılmasına ve tesisler kurulmasına yol açmaktadır.

2. BÖLÜM
Bu konu ile ilgili Türkiye’deki durumu aşağıda, faydalanılmış kaynaklar doğrultusunda özetle açıklıyorum:
1. Türkiye Hidrojen Teknolojileri Stratejisi ve Yol Haritası (2023– ), hidrojenin üretiminden depolamaya, dağıtıma ve kullanım aşamalarına kadar bir hidrojen ekosistemi kurulmasını hedefliyor. Bu belge, hidrojenin (özellikle “yeşil hidrojen”) Türkiye’de yaygınlaşması, yerli üretim teknolojilerinin geliştirilmesi, sertifikasyon ve standardizasyon altyapısının kurulması gibi yönleri içeriyor. Enerji Bakanlığı + Esin Attorney Partnership
2. Strateji belgesinde, mevcut mevzuatın “hidrojen üretimi, taşıma, depolama ve kullanım” açısından gözden geçirilerek uyumlu hâle getirilmesi gerektiği vurgulanıyor. Enerji Bakanlığı + Esin Attorney Partnership
3. Bazı eski düzenlemelerde hidrojenin alternatif yakıt veya enerji kaynağı olarak tanımlandığı örnekler var. Örneğin, ulaştırmada hidrojen kullanan araçlarla ilgili onay/ruhsat düzenlemesi içeren bir “tip onay yönetmeliği”nin (hidrojenle çalışan motorlu araçlar için) olduğu belirtiliyor. bezenpartners.com
4. Aynı zamanda genel endüstriyel faaliyetleri düzenleyen Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliği (2025) gibi çevre, kimya ve enerji ile ilgili yönetmelikler mevcut; ancak bunlar hidrojen özelinde değil, genel olarak emisyon ve çevresel etki kontrolünü hedefliyor. oftso.org.tr + Mondaq
5. Hukuki analizlere göre, şu anda Türkiye’de “hidrojen üretimi, depolama, taşıma, dağıtım ve kullanım” faaliyetlerini kapsayan özel ve bütüncül bir düzenleyici çerçeve — yani detaylı bir “hidrojen yönetmeliği” — henüz yürürlüğe konmuş durumda değildir. CMS Law
6. Mevzuat eksikliği, hem özel sektör hem de yatırımcılar için belirsizlik oluşturmakta; bu durum, hidrojen altyapısı ve yatırımlarının önünde bir engel olarak görülmektedir. bezenpartners.com + CMS Law

3. BÖLÜM
Oksihidrojen gazı üretimi ve kullanımı özelinde yasal düzenleme olmaması ve eksikliğinin ne anlama geldiği:
1. “Oksihidrojen” denildiğinde, örneğin evde ya da sanayide suyun elektroliziyle hidrojen ve oksijen üretilip kullanılması kastediliyorsa, bu alanda özel güvenlik, üretim, depolama, izin, kontrol vb. konuları düzenleyen özel bir yönetmelik bulunmamaktadır.
2. Bu durum; hidrojenle ilgili çalışmaların hâlâ büyük ölçüde “strateji / yeşil dönüşüm hedefleri” üzerine kurulu olduğunu, fiili uygulama, tesis izni, güvenlik standartları gibi konularda özel yasa ve yönetmeliklerin henüz tam olarak oturmadığını göstermektedir.
3. Yani hidrojen projeleri, özellikle “yeşil hidrojen”, hâlâ yatırım, Ar-Ge, pilot projeler ve yol haritası aşamasındadır. Esin Attorney Partnership + Aile Bakanlığı

4. BÖLÜM
Oksihidrojen üretimi ve kullanımı neden bu şekilde ve gelecekte ne olabilir, neler değişebilir:
1.Hidrojen (ve su/elektroliz temelli hidrojen) teknolojileri hâlâ gelişiyor; bu da mevzuatın geride kalmasına neden olmuş olabilir.
2.Strateji belgesinde açıkça, mevcut mevzuatın hidrojen açısından gözden geçirilmesi gerektiği ve hatta gerekirse “özel bir hidrojen piyasası kanunu” oluşturulabileceği ifade edilmiş. Esin Attorney Partnership+2Çakmak Attorney Partnership+2
3.Aynı zamanda uluslararası standartlar, sertifikasyon, güvenlik prosedürleri, depolama ve dağıtım altyapısı gibi konularda uyumluluk arayışı olduğu görünüyor. Enerji Bakanlığı+2SBB+2

5. BÖLÜM:
Oksihidrojen gazı üretimi ve kullanımı özelinde yasal düzenleme araştırmamızın sonucu: Maalesef henüz Türkiye’de “oksihidrojen üretim ve kullanma yönetmeliği” adıyla özel ve kapsamlı bir yönetmelik bulunmamaktadır. Hidrojen genelinde strateji ve yol haritası vardır; ancak pratik üretim–depolama–kullanım–denetim süreçlerini düzenleyen özel bir yönetmelik hâlâ eksiktir. Ancak bu alandaki mevzuat açığını kapatmak için hazırlıklar mevcuttur. Gelecek yıllarda “hidrojen piyasası kanunu ve yönetmeliği” oluşturulması hedeflenmektedir. Şimdi de oksihidrojen gazı üretimi ve kullanımı özelinde yasal düzenleme olmamasına rağmen, Türkiye’de oksi-hidrojen (oksijen + hidrojen gazı) üretimi ve endüstriyel kullanımı için gerekli yasal altyapıyı ve alınması muhtemel başlıca izinler, uygunluk belgeleri, hangi kurumdan alınacağı ve pratik sıranın nasıl olması gerektiğine bakalım.

6. BÖLÜM
Oksihidrojen gazı üretimi ve kullanımı ile ilgili alınması muhtemel başlıca izinler, uygunluk belgeleri ve genel kontrol listesi:

1. Belediyeden İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı
Tesisin faaliyet konusu ve adres bilgileriyle bağlı bulunduğunuz belediyeye başvurulur; ruhsat ve vergi/harç süreçleri burada başlar. (Yerel uygulamalar farklı olabilir.) Web Dosya

2. İtfaiye Yangın Uygunluk Raporu / Yangın Güvenlik Belgesi — Yerel İtfaiye Müdürlüğü
Basınçlı gaz, yanıcı ve oksitleyici gazlar içeren tesislerde itfaiye uygunluk raporu zorunlu veya talep edilebilir. Depolama, tesis yerleşimi ve yangın tedbirleri itfaiye onayına bağlıdır. itfaiye.izmir.bel.tr

3. Çevre İzinleri (ÇED Raporu), Çevre İzin ve Lisansları — Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Tesisin kapasitesine ve emisyonlarına göre “ÇED gerekli değildir”, “ÇED olumlu” veya “Çevre izni” uygulamaları değişir; büyük üretim tesisleri için çevre izni veya entegre çevre izni gerekebilir. Çevre Bakanlığı’nın bölge müdürlükleriyle görüşülmelidir. Web Dosya

4. Basınçlı Kaplar, Tüp Depolama ve Emniyet Standartları — TSE ve İlgili Yönetmelikler
Basınçlı gaz tüpleri, tüp depolama alanları ve dolum/transfer ekipmanları ile ilgili mevzuata ve TSE ile diğer teknik standartlara uyulmalıdır. Depolama ve tesis düzenlemelerine dair uygulama rehberleri bulunmaktadır. Kuyumcukent

5. Tehlikeli Madde Yönetimi ve Taşımacılığı (ADR / Uluslararası Kurallar)
Üretilen gazın taşınması yapılıyorsa, ADR ve ulusal tehlikeli madde taşıma kurallarına uygunluk, etiketleme, dokümantasyon ve sürücü eğitimi gereklidir. PaletDepo

6. İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) — Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı; işveren yükümlülükleri
Risk değerlendirmesi, patlayıcı ortam değerlendirmesi (EX/ATEX benzeri), çalışan eğitimi, acil durum planı, gaz sızıntısı ve özel PPE düzenlemeleri hazırlanmalıdır. (Yerel denetimler bu yönde yapılır.) Web Dosya

7. Elektrik / enerji bağlantısı ve enerji mevzuatı ile uyum — Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı / EPDK (gerektiğinde)
Elektrolizle üretim ya da enerji ticareti / şebekeye geri verme gibi durumlarda Enerji Bakanlığı yönergeleri ve piyasa düzenleyicilerle koordinasyon gerekebilir; Türkiye’nin hidrojen stratejileri ve kılavuzları bu alanda yol göstericidir. Enerji Bakanlığı

8. Diğer gerekli yerel izinler
İmar ve yapı kullanma izinleri, nüfus / numarataj belgeleri, atık yönetimi izinleri (varsa) vb. konular belediye ve il / ilçe müdürlükleriyle netleştirilir. Web Dosya

Oksihidrojen gazı üretimi ve kullanımı için gerekli yasal belgelerin alınması hakkında özet rehber listesi — hangi belge nereden, nasıl alınır:
• Belediye: İşyeri açma ruhsatı, yapı kullanım belgesi, imar ile ilgili belgeler. Web Dosya
• İl / İlçe İtfaiye Müdürlüğü: Yangın uygunluk raporu, yangın güvenlik şartları. itfaiye.izmir.bel.tr
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (bölge müdürlükleri): ÇED süreçleri, çevre izni / entegre çevre izni, atık yönetimi. Web Dosya
• TSE, sanayi kuruluşları, yetkili muayene kuruluşları: Basınçlı kap ve tüp güvenliği standartları. Kuyumcukent
• Karayolu taşımacılığı, Ulaştırma veya ilgili bakanlıklar, ADR eğitim kuruluşları: Tehlikeli madde taşımacılığı için belgelendirme. PaletDepo
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı / EPDK (duruma göre): Büyük ölçekli üretim, şebeke etkileşimi, enerji piyasası ile ilgili işlemler. Enerji Bakanlığı
• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı / İş Sağlığı ve Güvenliği kurulları: İSG yükümlülükleri, eğitimler ve denetimler. Web Dosya

7. BÖLÜM
Oksihidrojen gazı üretimi ve kullanımı ile ilgili bir yatırım yapılacaksa ve tesis kurulacaksa atılacak pratik adımlar — nedir, nasıl yapılması gerekir, öneriler:

1. Yatırım ve kurulacak tesis hedeflerinin netleştirilmesi (günlük üretim miktarı, tüplü satış mı yoksa sahada kullanım mı, taşıma olacak mı, enerji amaçlı mı) — çünkü ÇED / çevre izinleri, itfaiye gereksinimleri ve enerji düzenlemeleri buna göre değişir.

2. Yerel belediye ve itfaiye ile ön görüşme, ön izin ve görsel inceleme yapılması. Çoğu süreç burada başlar. itfaiye.izmir.bel.tr

3. Bir mühendislik ve uygulama firması veya çevre danışmanı ile proje dosyası hazırlayın (risk değerlendirmesi, acil durum planı, atık beyanları, gaz emniyeti hesapları). Çevre izinleri ve ÇED sürecinde profesyonel rapor gereklidir. Web Dosya

4. Basınçlı ekipman ve depolama için TSE / CE belgeleri ile muayene kayıtlarını hazırlayın. Kuyumcukent

5. Taşımacılık olacaksa ADR gerekliliklerini karşılayın (ambalaj, etiket, SDS, sürücü eğitimi). PaletDepo

8. BÖLÜM:
Oksihidrojen gazı üretimi ve kullanımı ile ilgili önemli notlar ve uyarılar.

1. “Oksihidrojen” terimi bazen atölye ve metal kesme amaçlı kullanılan karışımlar için kullanılmaktadır; kullanım şekli (kaynak, kesme, yakma vb.) ve üretim ölçeği izin gerekliliklerini doğrudan etkiler. Büyük ölçekli üretim ile küçük atölye üretimi için istenen belgeler farklıdır. Denizcilik Genel Müdürlüğü

2. Hidrojen ve oksijenin birlikte depolanması ve karıştırılması yüksek risklidir; özellikle basınçlı gazlar, sızıntı ve patlama riskleri açısından sıkı teknik ve itfaiye kurallarına tabidir. Bu nedenle itfaiye ve İSG gereklilikleri ağır basmaktadır. itfaiye.izmir.bel.tr

Tüm bu ön hazırlıklar yapılmadan yapılmış bir yatırım ve kurulmuş bir tesis için fizibilite hesaplaması yapmak gereksiz olmasına rağmen, biz yine de örnek bir yatırım ve fizibilite hesaplaması yapalım.
Burada bir tekstil işletmesini örnek alarak bir yatırım ve yatırımın fizibilitesini örnekleyelim. 2024 yılı su, atık su, doğal gaz ve elektrik enerji giderlerini bu fizibilite raporunun veri tabanı olarak belirtelim.

A: Örnek tekstil işletmesinin 2024 yılı su ve atık su masrafı 50 bin dolar olup, işletmenin günlük su ihtiyacı ve oluşturduğu atık su debisi 4.500–5.000 ton (m³/gün) seviyesindedir. Gerçek bir işletme örnek alınmıştır.
1 kg Brown’s gazı (HHO bileşik gaz karışımı) su elektrolizi yöntemi ile üretmenin teorik ve pratik elektrik enerji sarfiyatının hesaplanması ve kıyaslanması.

B: Örnek tekstil işletmesi 2024 yılında 1 m³ doğal gaz için 20 TL ödemiştir. 2024 yılı evsel doğal gaz ücreti ise 15 TL’dir. Örnek tekstil işletmecisinin 2024 yılındaki aylık doğal gaz tüketimi: 1.000.000 m³.

C: Örnek tekstil işletmesi 2024 yılında 1 kWh enerji için 3 TL ödemiştir.

D: Bir oksihidrojen gazı üretim tesisi kurucusunun özel beyanları ise şöyledir:

1 kg hidrojen gazını %97 elektrik verimliliği ile 20 kWh elektrik enerjisi kullanarak ürettiğini ve 4,5 kWh elektrik enerjisi ile 1 m³ = 0,535 kg oksihidrojen gazı ürettiğini beyan etmektedir.

1 m³ = 0,535 kg oksihidrojen gazı ise 59,4 g = 0,0594 kg hidrojen gazı ihtiva etmekte ve içermektedir.
Şimdi bu proje taban verileri doğrultusunda oksihidrojen (HHO) bileşik gaz karışımının su elektrolizi yöntemi ile üretiminin teorik ve pratik elektrik enerji sarfiyatını, kıyaslamasını ve fizibil olup olmadığını hesaplayalım.
1 kg Brown’s gazı (yani suyun elektroliziyle oluşan (Hâ‚‚ + Oâ‚‚) HHO karışımı gazı) üretmek için, aşağıda A, B ve C bölümlerindeki termodinamik ve elektrokimyasal teorik kurallara uygun olarak, yüzde yüz elektrik verimliliğinde (= %100), yaklaşık olarak 3,66; 4,417 ve 3,725 kWh elektrik enerjileri ve ortalama olarak da 3,934 kWh ile, 1 kg sudan (= 55,6 mol sudan), 1 kg = 1,87 m³ HHO bileşik gazı üretildiği teorik olarak hesaplanarak tespit edilmiştir. Bu detaylı hesap ise aşağıdaki şekilde üç ayrı yöntemle ayrı ayrı yapılmış ve tespit edilmiştir:

KONU HAKKINDA GENEL BİLGİLER
Brown’s gazı, suyun stekiyometrik elektrolizi ile oluşan (Hâ‚‚ + Oâ‚‚) HHO gaz karışımıdır. Oran tamamen suyun kimyasal oranına bağlıdır. Yani suyun elektroliz yöntemi ile oksihidrojen gazına dönüşmesi:
1 mol Hâ‚‚O → 1 mol Hâ‚‚ (2 g) = 22,4 litre gaz + ½ mol Oâ‚‚ (16 g) = 11,2 litre gaz

Toplam: 18 g gaz HHO karışımı = 33,6 litre HHO (Brown’s gazı karışımı)

25 °C ve 1 atm civarı basınçta, bu termodinamik veriler doğrultusunda:

1 mol Hâ‚‚O’nun (suyun) delta Gibbs serbest enerjisi = 237 kJ/mol Hâ‚‚O’dur.

1 mol Hâ‚‚O’nun (suyun) standart reaksiyon entalpisi (ısı içeren kısmı) = 286 kJ/mol Hâ‚‚O’dur.

Teorik elektrik enerjisi ihtiyacı, tersinir bir elektroliz için ΔG’ye eşittir.

1 kg su (≈ 1 kg Brown’s gazı) kaç moldür?

→ Suyun mol kütlesi: 18 g/mol

→ 1.000 g / 18 g/mol ≈ 55,6 mol
A)

1 kg suyun (55,6 mol Hâ‚‚O’nun), 1 kg = 1,87 m³ HHO bileşik gaza dönüşümündeki toplam teorik elektrik enerjisinin (ΔG ile) hesaplanması:
E = 55,6 mol × delta Gibbs serbest enerjisi
= 237 kJ/mol Hâ‚‚O
= 13.177 kJ’dir.
Bunu kWh enerji olarak hesaplarsak:
1 kWh = 3,6 MJ = 3.600 kJ
Dolayısıyla:
13.177 kJ / 3.600 kJ = 3,66 kWh’dir.
Bu da teorik olarak 1 kg suyun normal ortamdaki enerjisine eşit ve eşdeğerdir. Yine bu, teorik olarak 1 kg HHO = 1,87 m³ bileşik gazın elektrik enerjisine eşit ve eşdeğerdir.

B)
1 kg suyun (55,6 mol Hâ‚‚O’nun), 1 kg = 1,87 m³ HHO bileşik gaza dönüşümündeki toplam teorik elektrik enerjisini (ΔH ile, ısı dâhil) hesaplayalım:
E = 55,6 mol × 286 kJ/mol Hâ‚‚O
(standart reaksiyon entalpisi)
= 15.902 kJ
15.902 kJ enerjiyi kWh olarak hesaplarsak:
1 kWh = 3,6 MJ = 3.600 kJ
Dolayısıyla:
15.902 kJ / 3.600 kJ = 4,417 kWh’dir.
Bu da teorik olarak 1 kg suyun normal ortamda enerjisine eşit ve eşdeğerdir. Yine bu, teorik olarak 1 kg HHO = 1,87 m³ bileşik gazın elektrik enerjisine eşit ve eşdeğerdir.

C)
1 kg suyun (55,6 mol Hâ‚‚O’nun), 1 kg = 1,87 m³ HHO bileşik gaza dönüşümündeki toplam teorik elektrik enerjisinin Faraday kurallarına göre hesaplanması:
Yüzde yüz elektrik verimi ile (= %100) ve minimum 2,5 volt hücre geriliminde, 26,8 Ah ile
1 mol sudan (18 g Hâ‚‚O) → 18 g HHO = 33,6 litre HHO bileşik gaz karışımı elde edilir.
1 kg Hâ‚‚O = 55,6 mol ise:
55,6 mol × 26,8 Ah × 2,5 V (hücre gerilimi) = 3,725 kWh
enerji ile 1 kg = 1,87 m³ HHO bileşik gaza dönüştürülür.

A, B ve C bölümlerinde yapılan muhtelif gerçekçi teorik hesaplamaların ortalamasına göre, 3,934 kWh elektrik enerjisi ile
1 kg sudan (55,6 mol Hâ‚‚O’dan) 1 kg = 1,87 m³ HHO bileşik gazı üretilmektedir.

Şimdi ise teorik hesaplamalardan gerçek hayatta ve praksisteki üretimde neler olduğu, bu hesabın nasıl yapılması gerektiği ve nasıl sonuç verdiğine bakalım:

1 kg sudan (55,6 mol Hâ‚‚O sudan) 1 kg = 1,87 m³ HHO bileşik gaz üretiminde; elektrolitin (suyun) iletkenliği ve kimyasal kompozisyonu, elektroliz hücresi, kablo, redresör (güç kaynağı) kayıpları, iç direnç vb. nedenlerle elektrik verimliliği genelde %60–80, ortalama %70 civarındadır. Ayrıca pratikte çoğu sistemde pompa ve soğutma sistemlerinin elektrik enerjisi sarfiyatları da eklendiğinde, 1 kg = 1,87 m³ HHO bileşik gaz üretiminin elektrik sarfiyatı minimum 6, maksimum 8 kWh, ortalama 7 kWh elektrik enerjisine eşittir.

Hatta bu rakam, daha kötü sistemlerde daha da yüksek olabilir!

Buna pompalar ve soğutmalar için harcanan enerjiler ile ayrıca sarf edilen su tüketimi ve ücretleri de eklendiğinde, durum daha da negatifleşecek ve kötüleşecektir.

1 kg Brown’s gazı (HHO bileşik gaz karışımı) su elektrolizi yöntemi ile üretmenin teorik ve pratik elektrik enerji sarfiyatının hesaplanması ve kıyaslanması:

HHO bileşik gaz karışımının kütlesel oranları ve bileşen gaz kütle kompozisyonu:

HHO bileşik gaz karışımı 2 g = %11,11 hidrojen gazı (Hâ‚‚) ve 16 g = %88,89 oksijen gazından (Oâ‚‚) oluşur.

Sonuç: Brown’s gaz içindeki hidrojenin kütlesel oranı ≈ %11,1’dir. Yani 1 kg Brown’s gaz içinde yaklaşık 111 gram hidrojen, geri kalan 1.000 − 111 = 889 g oksijendir.

Tüm bu teorik ve pratik hesaplamalardan sonra Brown’s gazı (HHO bileşik gaz karışımı) su elektrolizi yöntemi ile üretmenin fizibilitesini değerlendirelim.

I: 1 kg Brown’s gazı (HHO bileşik gaz karışımı) su elektrolizi yöntemi ile üretmenin sadece pratikteki elektrik enerji sarfiyatı 7–7,5 kWh’dir.

II: 1 m³ Brown’s gazı (HHO bileşik gaz karışımı) yakıldığında 3,2 kWh enerji açığa çıkar ve kazanılır. Dolayısıyla 1 kg = 1,87 m³ HHO yakıldığında

1,87 × 3,2 = 5,984 kWh enerji açığa çıkmakta ve kazanılmaktadır.

I ve II kıyaslandığında, 1 kg Brown’s gazı (HHO bileşik gaz karışımı) kazanımı için harcanan enerji 7,5 kWh iken, yakıldığında kazanılan enerji 5,984 kWh’dir. Bu nedenle bu sistemle enerji kaybedildiği ve kazanılmadığı aşikârdır; sonuç eksi (−) 1,516 kWh/kg HHO gaz karışımıdır. Bu sistemin fizibil olmadığı ve yatırımın geri dönüşünün mümkün olmadığı açıkça görülmektedir.

Bunu güncel örnek tekstil işletmesinin elektrik ve gaz fiyatlarına göre finansal olarak hesaplarsak:

Örnek tekstil işletmesi 1 m³ doğal gaz için 20 TL, 1 kWh elektrik enerjisi için 4 TL ödemektedir.

1 m³ doğal gazdan, kalitesine göre 8,5–10,6 kWh, ortalama 9 kWh enerji elde edilir.

1 kWh enerji elektrik ile üretilirse, fiyatı (3 TL’den) 6,37 TL/kWh’dir.

1 kWh enerji doğal gaz ile üretilirse, fiyatı (2,2 TL’den) 1,875 TL/kWh’dir.

1 kWh enerji Brown’s gazı (HHO bileşik gaz karışımı) ile üretilirse, fiyatı 7,978 TL/kWh’dir.

Anlaşılması için Brown’s gazı (HHO bileşik gaz karışımı) üretimi ve hesaplamasını da açıklayalım:

1 kWh enerji için 0,167 kg = 312,5 litre = 0,3125 m³ HHO bileşik gaz karışımı elde edilir. Dolayısıyla:

0,167 kg × 7,5 kWh/kg elektrik enerjisi × (3 TL) = 6,37 TL/kWh

Bu da 3,76 TL veya 7,978 TL/kWh değerine karşılık gelmektedir.

1 kg Brown’s gazı (HHO bileşik gaz karışımı) su elektrolizi yöntemi ile üretmenin teorik ve pratik elektrik enerji sarfiyatının hesaplanması ve kıyaslanması:
Yeşil ile işaretlenmiş hesaplamalar, örnek tekstil işletmesinin satın aldığı elektrik ve doğal gaz fiyatları ile yapılmış olup; sarı ile işaretlenmiş fiyatlar ise normal piyasa elektrik ve doğal gaz fiyatları esas alınarak hesaplanmıştır.

Bu karşılaştırmadan da görüldüğü üzere, en pahalı enerji HHO bileşik gaz karışımı ile üretilmektedir. Bu durum, söz konusu sistemin ve kurulacak tesisin, kurulduğu üretim şirketine sürekli finansal olarak eksi yazacağını ve kendisini amorti edemeyeceğini kesin olarak ortaya koymaktadır.

Fizibil olmamasının yanı sıra, hiçbir yasal üretim ve kullanım belgesi ile yasal dayanağı bulunmayan, su elektrolizi ile oksihidrojen gibi patlayıcı gaz üreten bir tesisin ne kadar güvenli ve doğru olacağı; üretici ve kullanıcı olan özel ve tüzel kişilerin sorumluluğunda olup, akıllı ve mantıklı şekilde değerlendirilerek karar verilmesi gerekmektedir.

Bunun yanı sıra Türkiye’de, kapsamlı bir oksihidrojen üretim ve kullanım yönetmeliği ile yasal altyapının, ivedilikle; T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (bölge müdürlükleri), T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı / İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları, Sanayi Odaları ve sanayicilerimizin katılımıyla hazırlanması gerekmektedir.