‘Türkiye Enerji Sektöründeki BirleÅŸme ve Satın Almalar 2022’ raporuna göre geçtiÄŸimiz yıl boyunca enerji sektöründe 31 birleÅŸme ve satın alma iÅŸlemi gerçekleÅŸti. Söz konusu iÅŸlemlerin toplam tahmini deÄŸeri 2 milyar ABD doları, olarak kayıtlara geçti. 2021 yılında 2,8 milyar ABD doları deÄŸerinde 40 birleÅŸme ve satın alma iÅŸleminin kaydedildiÄŸi göz önüne alındığında, bu tablo 2022’de %29 oranında ciddi bir düÅŸüÅŸ yaÅŸandığını gösteriyor.

Raporun alt detayları incelendiÄŸinde ise 2022 yılında ortalama iÅŸlem deÄŸeri bir önceki yıla göre hemen hemen aynı kalarak 65 milyon ABD doları seviyesinde gerçekleÅŸti. Ä°ÅŸlemlerin neredeyse hepsinin elektrik üretim, dağıtım, perakende ve doÄŸalgaz dağıtım alt segmentlerinden oluÅŸan altyapı sektöründe olduÄŸu gözlemlenirken, bu iÅŸlemler arasında en fazla ilgi yenilenebilir enerji varlıklarına yoÄŸunlastı.

Son 2 Yıllık YükseliÅŸ Trendi Durdu: Küresel ve Ulusal Krizin Ä°zleri

PwC Türkiye Åžirket Satın Alma ve BirleÅŸme Hizmetleri Ortağı Engin AlioÄŸlu söz konusu rapora iliÅŸkin ÅŸu açıklamaları yaptı: “PwC Türkiye olarak enerji sektörüne yönelik hazırladığımız rapora göre, Türkiye enerji piyasasında birleÅŸme ve satın almalarda 2020 yılında baÅŸlayan ve pandeminin getirdiÄŸi tüm belirsizliÄŸe raÄŸmen 2021 yılında da devam eden yükseliÅŸ trendinin 2022’de sona erdiÄŸi görülüyor. Bu durum, küresel ve ulusal piyasalarda derinleÅŸen ekonomik krizin bir sonucu olarak deÄŸerlendirilebilir.

Küresel tabloda, Ukrayna’daki savaÅŸ, hayat pahalılığını derinleÅŸtiren enerji krizi, pandemiyi kontrol altında tutma çabaları, teknoloji ÅŸirketlerinin piyasa deÄŸerlerindeki sert düÅŸüÅŸ, yüksek enflasyon, faiz oranları, global emtia fiyatlarındaki dalgalanmalar gibi faktörlerin, birleÅŸme ve satın alma iÅŸlemlerindeki fiyat belirsizliÄŸini ve daralmanın sebepleri arasında ön plana çıktığını görüyoruz.”.

Türkiye enerji piyasasındaki düÅŸüÅŸ trendinin ardında da bu küresel faktörlerin etkili olduÄŸunu belirten Engin AlioÄŸlu, Türk Lirası’nın deÄŸer kaybetmesi ve bunun sonucunda kredi notlarının düÅŸmesinin de bu faktörlerin etkilerini artırdığını vurguladı. AlioÄŸlu sözlerine ÅŸöyle devam etti: “Karadeniz’de doÄŸal gaz rezervlerinin bulunmasına iliÅŸkin haberlere raÄŸmen, bu piyasada liberilizasyon konusunda bir ilerleme kaydedilmemesinin yatırımcıların ilgisini kısıtladığı görülüyor. Bir diÄŸer dikkat çeken nokta ise yabancı yatırımcıların hareketleri.

Her ne kadar 2021’de %75 olan yabancı yatırımcıların gerçekleÅŸtirdikleri birleÅŸme ve satın alma iÅŸlemlerinin tüm iÅŸlemlerdeki payı 2022’de %31’e gerilemiÅŸ olsa da, Orta DoÄŸulu ÅŸirketlerin elektrik altyapı pazarının farklı segmentlerinde gerçekleÅŸtirdikleri satın alma iÅŸlemlerini olumlu geliÅŸmeler olarak deÄŸerlendiriyoruz.”

2023 Nasıl Planlanmalı?

Rapor bu veriler ışığında bazı öngörülere de yer veriyor. Buna göre Türkiye’de enerji yönetiminin, eylemlerini Paris Ä°klim AnlaÅŸması'nın ÅŸekillendirdiÄŸi küresel en iyi uygulamalarla uyumlu hale getirme çabaları umut verici bulunuyor.

Ancak birleÅŸme ve satın almalar konusundaki bu yavaÅŸlamanın, küresel piyasalardaki yavaÅŸlamaya paralel olması, küresel piyasaların iyileÅŸmesiyle birlikte Türkiye enerji piyasasının da otomatik olarak toparlanacağı anlamına gelmediÄŸine dikkat çekiliyor. Rapordaki analizlere göre, Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizmasının (YEKDEM) ÅŸimdiye kadar beklenen düzeyde satın alma ve birleÅŸme iÅŸlemini teÅŸvik etmekte yetersiz kalmasıyla, küresel krizlerden ayrışmak ve olası bir küresel toparlanmadan en iyi ÅŸekilde yararlanmak için yeni ve güvenilir çekim noktalarının acilen bulunması gerektiÄŸi vurgulanıyor.

Yabancı yatırımcıların ilgisi hâlâ mevcut olsa da bu, önümüzdeki dönemde gerçekleÅŸecek iÅŸlemlerin ÅŸu andaki ‘alıcı piyasası’ndan daha ziyade, yüksek kaliteli varlıklara ve iÅŸ gücüne sahip hedef ÅŸirketlerin gerçek deÄŸerini daha iyi yansıtacak ÅŸekilde ‘satıcı piyasası’nda el deÄŸiÅŸtirebilmesi için uygun ortamın oluÅŸturulması gerekiyor. Bu baÄŸlamda, 2023 yılındaki genel seçime iliÅŸkin kısa vadeli planların ötesine geçerek uzun vadeli bir bakış açısıyla Türkiye’ye daha güvenli bir liman statüsü kazandırmak artık enerji yönetimi için hiç olmadığı kadar büyük önem taşıyor.

15 Yıllık İvme

Raporun 15. yılı sebebiyle, Türkiye enerji piyasasının son 15 yılını deÄŸerlendiren bir bolüm de okuyucularla paylaşılıyor. Analizlere göre, liberalizasyon politikalarının baÅŸarılı olduÄŸu elektrik piyasası, son 15 yılda en fazla birleÅŸme ve satın alma iÅŸlemin gerçekleÅŸtiÄŸi piyasa oldu. Toplam elektrik talebinin %3,5’lik yıllık birleÅŸik büyüme oranı (CAGR) ile sürdürülebilir ÅŸekilde artarak 2022’de 320 milyar kWh’ye ulaÅŸması ve Türkiye’nin kendi üretim kapasitesine yatırım yaparak bu talebi karşılaması, kilit cazibe noktaları oldu. Sonuç olarak kurulu kapasite %7’lik CAGR ile artarak 2022 yılında 103 GW’ya ulaÅŸtı.