GÜNDER BaÅŸkanı Kutay Kaleli

Enerji tüketicilerinin aynı zamanda enerji yatırımcısı olmasının önünü açan aylık mahsuplaÅŸma yönetmeliÄŸini de içeren “Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim YönetmeliÄŸi” sayesinde, çatı tipi uygulamalarını etkin ve verimli kılacak olan mahsuplaÅŸma süresinin aylık olarak belirlenmesi, Türkiye’de çatı tipi güneÅŸ enerjisi sistemlerinin geleceÄŸini kurgulayan ana tema olarak görülmelidir. GüneÅŸ enerjisine dayalı elektrik üretimi yapabilecek atıl haldeki çatı, cephe gibi alanlar deÄŸerlendirilecek, üretim ve tüketim noktası aynı olmak ÅŸartıyla mevcut “BaÄŸlantı Gücünü” aÅŸmamak üzere güneÅŸ santrali kurulabilecek. Yönetmelik ile artık güneÅŸ enerjisi uygulamalarının sadece çatı ve cephe uygulaması olarak gerçekleÅŸtirilebileceÄŸi belirlendi. Ä°ÅŸletmeler ya da vatandaÅŸlar artık lisans alma ya da ÅŸirket kurma zorunluluÄŸu olmadan daha fazla elektrik üretebilecek ve bunu da çatı ve cephe uygulamaları ile yapabilecekler. Bunun ülkemiz için ne ifade ettiÄŸini dünyadan örnekler ile anlatmaya çalışalım...

Ülkelerin çatı üstü uygulamalarına bakıldığında tüm dünyada hızlı geliÅŸmelerin yaÅŸandığı görülmektedir. ÖrneÄŸin, Hindistan’ın 2020 yılında çatı üstü solar panellerden elde edilen enerjisinin 40 GW kapasiteye ulaÅŸması beklenmektedir. Almanya ise 2030 yılında yüzde 100 oranında yenilenebilir enerji kaynağını kullanmayı hedeflerken, 10 yıllık planlamasına göre 42 GW solar çatı kapasitesi oluÅŸturmayı planlamaktadır. Almanya’dan 1,5 kat daha fazla güneÅŸlenme süresine sahip olan Türkiye için ise 2023 hedefi toplam 5 GW olarak belirlenmiÅŸtir. Türkiye’deki çatıların doluluk oranının Almanya’dan daha düÅŸük olduÄŸu göz önünde bulundurulduÄŸunda, ülkemizin çatı üstü uygulamalarında henüz hayata geçirmediÄŸi yüksek bir potansiyeli olduÄŸu netlik kazanmaktadır.

Çatılarımızın güneÅŸ enerjisi potansiyeli hesaplanırken sadece çatı alanına bakmak elbette yeterli olmayacaktır. Bunun yanında, mevcut ÅŸebekelerin güneÅŸ enerjisi baÄŸlantılarını kaldırabilme kapasitesi, tüketicilerin gelir seviyesi, kredibilitesi ve ilgili politikaların  güneÅŸ enerjisi kurulumu için koyduÄŸu hedefler de çatılarda güneÅŸ enerjisi kurulmasını etkileyen önemli parametreler
olmaya devam edecektir. AraÅŸtırmalar sonucunda, 9 milyondan fazla bina stoku ile çatı üzeri güneÅŸ enerjisi potansiyeli en yüksek ülkelerden biri olan Türkiye’de mevcut çatı alanlarımızın
en az üçte birinin güneÅŸ enerjisi kurulumuna müsait olduÄŸu tahmin edilmektedir. Bu da yaklaşık 467.000.000 metrekare olarak ele alınabilir. Bu alanların tamamına güneÅŸ enerjisi panelleri
yerleÅŸtirdiÄŸimizi varsaydığımızda, yaklaşık 46.000 MW kurulu güç elde etmemiz mümkün görünüyor. Bu kurulu gücün 23.000 MW’lık bölümünün konut çatılarından, 21.000 MW’lık bölümünün sanayi ve ticari çatılardan, 2.000 MW’lık bölümünün ise kamu kurumu çatılarından elde edilebileceÄŸi öngörülüyor. Ülkemizde kiÅŸilerin mali durumu ve kredibilitesine baktığımızda ise çatılara yapılacak yatırım ile yaklaşık 3.900 MW’lık kurulu güce ulaşılabileceÄŸi tahmin edilmektedir.

GÜNDER tarafından TEÄ°AÅž ile yapılan görüÅŸmelerde, çatı kurulumlarının yaklaşık 6.580 MW’lık kapasiteye ulaÅŸmasının iletim hatlarında herhangi bir ilave yatırım gerektirmeyeceÄŸi belirlenmiÅŸtir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ise 2017 yılında yaptığı açıklamada, gelecek 10 yılda 10.000 MW kurulu güç hedeflendiÄŸini ve bunun da 4.000 MW’sinin konut çatılarından 6.000 MW’sinin ise endüstri ve ticari çatılarından planlandığını açıklamıştır. Çatı uygulamaları için çeÅŸitli kapasitelerde fizibilite çalışması yapıldığında ve aylık mahsuplaÅŸma uygulanması
esas alındığında, dağıtım firmalarının ve bulunulan ÅŸehrin özelliÄŸine baÄŸlı olarak fiyat farklılıkları da gözlemlenebilecektir. Çatı uygulamalarında en önemli etken, elbette ki çatının fiziki durumu, yani çatı tipi, çatıların kullanım ÅŸekli, çatı üzerinde kullanılabilecek alan ve elektrik tüketimi ve maliyetidir.

Bunun yanında mevcut mevzuat, çatı sahiplerinin konu hakkındaki farkındalığı ve elektrik üretiminin kendilerine saÄŸlayacağı katkı hakkındaki bilgileri ve algıları da önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır.