MUTLU BEKTAÅž

Elektrik Elektronik Mühendisi TSE MTC-139 Ä°novasyon Yönetimi Ayna Komitesi Üyesi

Enerjiye olan ihtiyaç giderek arttığı günümüzde enerji talebini en verimli, kesintisiz, sürekli ve kaliteli ÅŸekilde yönetmek dijitalleÅŸme ile mümkün olmaktadır. Enerji sektörü uçtan uca inceldiÄŸimizde dijitalleÅŸme çalışmalarına ağırlık verildiÄŸi görülmektedir. Enerjide dijitalleÅŸme yatırımları son on yıldır büyük bir hızda devam ederken. Uluslararası Enerji Ajansı’nın raporuna göre, dijital elektrik altyapısı ve yazılıma yapılan küresel yatırımlar 2014 yılından günümüze yıllık yüzde 20 artış göstermektedir. Enerji ÅŸirketleri dijitalleÅŸme çalışmalarına bakıldığında öz kaynak ve kamu destekli yatırımların olduÄŸu gözükmektedir.

Ar-Ge teÅŸvik ve hibe programları artışı ile özellikle elektrik enerjisinde yenilikçi ve küresel pazarda yarışılabilir hale gelinmektedir. Elektrik ÅŸebekesine geniÅŸ perspektif ile bakıldığında yapılan ar-ge çalışmalarında en önemli parametrenin bu çalışma ne kadar sürdürülebilir ve fizibıl olduÄŸudur. Bununla birlikte, ülkemizde elektrik enerjisi odağında yatırım ve iÅŸletme maliyetleri düÅŸüren yazılım, inovatif dijital süreçlerin uygulanması, dijitalleÅŸmenin öncelikli ve en uygulanabilir adımlarından biri olarak görülebilir.Enerjide bir takım dijital yatırımlı yenilik projelerinden kısaca bahsetmek gerekirse;

ÅžEBEKE Ä°ÅžLETÄ°MÄ°

Akıllı ÅŸebekeler ile önemi artan ÅŸebeke iletiÅŸimi; otomasyon ile iÅŸ gücünü minimum seviyede tutarak enerji sisteminde oluÅŸabilecek arızaları merkezi sistemlere aktarabilen ve olası arıza durumlarında sistem operatörünü bilgilen yapıda tasarlanan dijital yatırımlardır. Bu tür yatırımlar ile sistemde meydana gelebilecek sorunları tespit etmek ve önleyici tedbirler almak mümkün olmaktadır.

Ä°ZLEME VE KONTROL

Ar-Ge yatırımlarının büyük payına sahip olan izleme ve kontrol alanında ülkemiz ciddi manada yurtdışı menÅŸei yazılımlara yüksek miktarlarda lisans bedelleri ödemektedir. Enerji sisteminin uçtan uca izlenmesinin yanında uzaktan kontrol edilmesi gerek donanım gerekse yazılımları ihtiva ettiÄŸinden enerji ÅŸirketlerinin öz kaynakları ile en çok yatırım yaptığı alanların başında gelmektedir. Bu yatırımlarda; coÄŸrafi bilgi sistemlerinin modellenmesi, uzaktan anahtarlamalar ile sistemin kontrol edilmesi, dijital ikiz ile sistemin dijitalden sürekli izlenmesi gibi yenilikçi uygulamaları görmekteyiz. Özellikle SCADA (Supervisory Control And Data Acquisition), “Merkezi Denetleme Kontrol ve Veri Toplama” sistemlerine yönelik yerlileÅŸtirme çalışmaları için Ar-Ge giriÅŸimlerinin eksik ve yetersiz olduÄŸu söylenebilir. Bu konuda enerji sektörünün dışa bağımlılığının minimum seviye getirilmesi gerekmektedir.

TEKNÄ°K VE TEKNÄ°K OLMAYAN KAYIPLAR

Enerjinin üretilmesinden son kullanıcıya kadar dağıtılması aÅŸamalarında sisteminin verimli, ekonomik, güvenilir ve sürekli iÅŸletimi için kayıpların minimum düzeye indirgenmesi, enerji kalitesini bozan parametrelerin düzeltilmesi ve/veya düzelttirilmesi çalışmalarıdır. Bu konuda teknik kayıpları dijitalleÅŸme ve yeni malzemeler ile minimize ederken, kayıpların tespitine yönelik stratejik yöntemler geliÅŸtirilmelidir. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK) Nisan 2019'da yaptığı açıklamaya göre, EPDK'nın elektrik dağıtım ÅŸirketlerine uyguladığı teÅŸvik sistemi ile elektrikte kayıp-kaçak oranı yüzde 11,8 olduÄŸu gözükmektedir. Kayıp-kaçak oranını %10’un ltına düÅŸürmek amacıyla enerji ÅŸirketleri yatırımlarını hızlandırmalıdır.

Yazının devamı okumak için tıklayın