Nidanur Cefa, YaÄŸmur Çıkrıkcı, Bengisu Canlı 

DoÄŸuÅŸ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri MühendisliÄŸi

GÄ°RÄ°Åž

Enerji, ekonomik ve sosyal açılardan dünya yaÅŸam standartlarını yükseltme ve ülke geliÅŸiminde ilerleme saÄŸlayan kritik bir faktördür. GeçmiÅŸte fosil kaynaklar kullanılırken, günümüzde yenilenebilir ve dönüÅŸtürülebilen enerji kaynakları daha fazla önem kazanmaktadır. Enerji kaynakları, kullanışlarına ve dönüÅŸtürülebilirlik özelliklerine göre iki ana kategori altında incelenebilir. Tükenir (yenilenemez) enerji kaynakları (kömür, petrol, doÄŸalgaz) ve tükenmez (yenilenebilir) enerji kaynakları (güneÅŸ, rüzgar, hidrolik, jeotermal) olarak parametrelere ayrılarak sınıflandırılır.

Birincil enerji, dış müdahale olmaksızın elde edilen enerjiyi ifade ederken, ikincil enerji, birincil enerjinin dış müdahale ile deÄŸiÅŸime uÄŸrayarak farklı bir enerji türüne dönüÅŸtüÄŸü enerjiyi temsil eder. Tükenir enerji kaynakları belirli bir rezerv düzeyine sahiptir ve gelecekte tükeneceÄŸi öngörülen enerji kaynaklarını içerir. Bunlar genellikle fosil kaynaklar olan kömür, doÄŸalgaz ve petrolü içerir. Tükenmez enerji kaynakları ise yenilenebilir kaynaklardır ve uzun vadeli kullanım için tasarlanmıştır, bu da özel üretime veya dış alıma ihtiyaç duyulmadığı anlamına gelir.

Yenilenebilir enerji, karbon salınımını azaltma potansiyeli nedeniyle dünya genelinde artan yatırımlara sahiptir. Bu yatırımların Türkiye'deki enerji politikaları üzerindeki etkisi incelenmiÅŸ ve geçmiÅŸteki politikalarla karşılaÅŸtırılmıştır. Bu çalışmada, SPSS (Sosyal Bilimler Ä°çin Ä°statistiksel Paket) kullanarak çoklu regresyon analizi ile 2024 yılı için aylık enerji kaynaklarının kullanımını tahmin etmeyi amaçlıyoruz. Bu tahminlerde kullanacağımız veriler arasında 2021-2022 yılları arasında tüm ayların verilerini kullanarak dış alım tahminleri yapmayı hedefliyoruz.

1.POLÄ°TÄ°KA TERCÄ°HLERÄ°

1.1. Karbon Fiyatları

Türkiye Enerji Modeli'nde, sektörel bazda emisyon azaltımını hedefleyen bir politika benimsenmiÅŸ ve bu doÄŸrultuda karbon fiyatları belirlenmiÅŸtir. Bu önlem, çeÅŸitli sektörlerde ihtiyaç duyulan karbon azaltımını teÅŸvik etmeyi amaçlamaktadır.

1.2. Yutak Alanlar ve Karbon Yakalama Teknolojileri

Çevre, Åžehircilik ve Ä°klim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Bakanlığı ile yapılan istiÅŸareler doÄŸrultusunda varsayılan yutak alan (AKAKDO) potansiyeli ve sektörlerin CO2 emisyonları içindeki payları göz önüne alınarak, enerji sektörü ile elektrik ve ısı sektörü kaynaklı emisyonlar için net-sıfır emisyon hedefine ulaÅŸmak amacıyla üst sınırlar belirlenmiÅŸtir. CCS (Karbon Yakalama ve Depolama) teknolojisinin maliyetleri literatür taraması ile elde edilmiÅŸ, bu veriler kullanılarak karbon yakalama teknolojisiyle donatılmış kömür ve doÄŸal gaz santrallerinin ilk yatırım maliyet öngörüleri ve verimlilik deÄŸerleri analize dahil edilmiÅŸtir.
Model sonuçlarına göre, ÅŸu aÅŸamada karbon yakalama teknolojisine sahip yeni santral yatırımı kararı alınmamıştır. Ancak gelecek yıllarda, söz konusu santrallerin ilk yatırım maliyetinde beklenen düÅŸüÅŸ ve verimlilik artışı dikkate alındığında, kömür ve doÄŸal gaz yakıtlı karbon yakalama teknolojisine sahip termik santrallerin üretim portföyüne dahil edilebileceÄŸi öngörülmektedir. Bu durum, teknolojik geliÅŸmelere paralel olarak karbon azaltma hedeflerine uyum saÄŸlama kapasitemizi artırma potansiyelini beraberinde getirecektir.

Yazının devamı için tıklayın