SHURA Enerji DönüÅŸümü Merkezi, Türkiye’nin 2050’de yıllık 3,4 milyon ton yeÅŸil hidrojen üretme potansiyeline sahip olduÄŸunu öngörüyor

SHURA Enerji DönüÅŸümü Merkezi’nin, Bilkent Enerji Politikaları AraÅŸtırma Merkezi ve Alman Enerji Ajansı (dena) iÅŸ birliÄŸi ile hazırladığı ‘Türkiye’nin YeÅŸil Hidrojen Üretim ve Ä°hracat Potansiyelinin Teknik ve Ekonomik Açıdan DeÄŸerlendirilmesi’ raporu, online tanıtım toplantısında açıklandı.

Raporda, uygun yatırımlar ve politikalarla Türkiye’nin 2050’de yıllık 3,4 milyon tona (Mt) kadar yeÅŸil hidrojen üretimine ulaÅŸabileceÄŸi ve bunun 1,5 ila 1,9 Mt’nun ihraç edilebileceÄŸi belirtildi. 7 Aralık Salı günü gerçekleÅŸtirilen etkinliÄŸin açılış konuÅŸmalarını, Türk-Alman Enerji Forumu’ndan Alman Federal Ekonomi ve Teknoloji Bakanlığı Ä°kili Enerji Ä°ÅŸ BirliÄŸi Bölümü Direktör Yardımcısı Beatrix Massig, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji Politikaları ve Teknoloji Dairesi BaÅŸkanı Dr. Fazıl Kaytez ile Alman Enerji Ajansı (dena) Enerji Sistemleri ve Enerji Hizmetleri Bölüm BaÅŸkanı Hannes Seidl yaptı.

Ä°klim hedeflerine ulaÅŸmak için birçok ülkenin yeÅŸil hidrojen ithal edeceÄŸini belirten Seidl, Türkiye’nin bu pazardan pay alabileceÄŸine dikkat çekti: “Türkiye, yenilenebilir enerjiden yeÅŸil hidrojen üreterek, küresel çapta yeni oluÅŸan bu enerji pazarında en başından itibaren yerini alabilecek büyük bir potansiyele sahip. Bugün tanıtımını yaptığımız bu çalışma, Almanya ve Türkiye arasında bu alandaki iÅŸ birliÄŸini güçlendirmek için önemli, aynı zamanda heyecan verici bir fırsat sunuyor.”

Raporun yazarlarından SHURA Enerji DönüÅŸümü Merkezi AraÅŸtırma Koordinatörü Hasan Aksoy ise Türkiye’nin Kasım ayında Paris Ä°klim AnlaÅŸması’nın onayladığını hatırlatarak, 2030 ve 2053’e yönelik, daha kararlı iklim ve enerji dönüÅŸümü hedeflerine ihtiyaç olacağını söyledi. Aksoy, bu hedeflere ulaşılmasında, hidrojenin rolünün anlaşılmasının kritik öneme sahip olduÄŸunu vurguladı: “Küresel ölçekte 2050’yi iÅŸaret eden net sıfır emisyon hedefleri, tüm enerji sisteminin karbonsuzlaÅŸması için ortak bir çözüm olarak yeÅŸil hidrojenin üzerinde duruyor. Türkiye enerji sisteminin dönüÅŸümünde, yenilenebilir enerji kaynakları, enerji verimliliÄŸi potansiyellerinin yanında yeÅŸil hidrojenin rolü de anlaşılmalı ve planlamalar bu doÄŸrultuda yapılmalı. Bunun için mevcut yenilenebilir enerji arzı ve diÄŸer kaynakların potansiyeli göz önünde bulundurularak yeÅŸil hidrojen arz potansiyelinin, kullanım alanlarının, maliyetlerinin ve olası ihracat potansiyellerinin anlaşılması önemli.”

Yeşil Hidrojenin Yarısı Ulaştırmaya

‘Türkiye’nin YeÅŸil Hidrojen Üretim ve Ä°hracat Potansiyelinin Teknik ve Ekonomik Açıdan DeÄŸerlendirilmesi’ raporu, hidrojen üretim potansiyelleri için sadece yenilenebilir enerji kullanımını dikkate alınarak hazırlandı, böylece Türkiye’nin yeÅŸil hidrojen arz potansiyeli deÄŸerlendirildi. Çalışmada, yenilenebilir enerji arz geliÅŸimi için iki, yeÅŸil hidrojen üretimi içinse üç farklı senaryo kurgulandı.

Raporda, 2050’ye kadar imalat, doÄŸal gaz ve ulaÅŸtırma sektörlerinin toplam enerji talebinin yüzde 10 ila yüzde 5’inin yeÅŸil hidrojenle ikame edilmesi halinde, yıllık 1 ila 2 milyon ton yeÅŸil hidrojen yurt içi talebi ortaya çıkacağı belirtiliyor. UlaÅŸtırma sektörü 2050’ye kadar yurt içi talebin yarısını oluÅŸturacak. Bu süre içinde hidrojen talebinin dörtte biri sanayi, geriye kalan kısım ise yeÅŸil hidrojeninin doÄŸal gaz ÅŸebekesine karıştırılması yoluyla kullanılacak.

ElektriÄŸin Yüzde 84’ü Yenilenebilir Kaynaklardan

Çalışmada mevcut kapasite geliÅŸim hızlarının deÄŸerlendirildiÄŸi ‘Referans Senaryo’ya göre, 2020’de 44 GW olan güneÅŸ, rüzgar ve hidroelektrik kurulu güç kapasitesinin 2050 yılında 129 GW’a yükseleceÄŸi öngörülüyor. Bu kaynaklardan saÄŸlanan 290 TWh toplam yıllık elektrik üretimi, 2050’de tahmin edilen ülke çapındaki 545 TWh’lik net elektrik talebinin yüzde 53’ünü karşılayabilecek. GüneÅŸ ve rüzgar enerjisi için öngörülen teknik kapasitelerinin kullanıldığı ‘GeliÅŸmiÅŸ Senaryo’ için ek 45 GW’lık potansiyelin kullanılması halinde, yıllık 124,4 TWh ilave elektrik üretimi saÄŸlanabilecek.

Bu ilave kapasiteyle yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam üretimi, 2050’deki toplam net elektrik talebinin yüzde 84’ünü karşılayabilecek. 2030-2050 yıllarını kapsayan dönemde, il seviyesinde talep düÅŸüldükten sonra, yenilenebilir enerjiden elde edilen toplam üretim fazlası elektrik yıllık 50-55 TWh’a ulaÅŸacak.

Yıllık 3,4 MT YeÅŸil Hidrojen Üretim Potansiyeli

Çalışmada, yeÅŸil hidrojen arzı için geliÅŸtirilen ilk senaryo ‘Dağıtık Senaryo 1/A’da, il seviyesinde yenilenebilir enerji üretim fazlasından yeÅŸil hidrojen üretimi incelendi. Bu senaryoda, 2050’de bölgesel yenilenebilir enerji üretim fazlasından yıllık 0,6 Mt hidrojen üretilebilir. Bu üretim için 6,6 GW elektrolizör kapasitesi gerekli.

“Dağıtık Senaryo 1/B”de ise il seviyesinde güneÅŸ ve rüzgarın teknik potansiyelini kullanan yenilenebilir enerji santrallerinin yanında yeÅŸil hidrojen üretimi analiz edildi. Dağıtık Senaryo 1/A’da olduÄŸu gibi, bu senaryoda da yeÅŸil hidrojenin tüketim noktalarına taşınması veya ticaretinin yapılabilmesi için özel hidrojen boru hatları gerekebilir. Rüzgar ve güneÅŸ enerjisinin teknik potansiyeli kullanılarak, 2050’de Dağıtık Senaryo 1/A’ya ilave 2,8 Mt/yıl yeÅŸil hidrojen üretilebilir. Ayrıca Dağıtık Senaryo 1/A’ya ilave olarak 28,7 GW elektrolizör kapasitesine ihtiyaç duyulacak.

“Merkezi Senaryo” ise güneÅŸ ve rüzgarın teknik potansiyelleri ile üretilen yenilenebilir enerji üretim fazlasının, yeÅŸil hidrojen üretmek üzere belirlenmiÅŸ illerin yer aldığı altı bölgeye (1. Bölge: Adana, Gaziantep, Hatay, KahramanmaraÅŸ, Kilis, Mersin, Osmaniye - 2. Bölge: Antalya - 3. Bölge: Aydın, Ä°zmir, Manisa, MuÄŸla - 4. Bölge: Balıkesir, Çanakkale, Edirne - 5. Bölge: Bursa, Ä°stanbul, Kocaeli, Sakarya, Yalova - 6. Bölge: Ardahan, Artvin) aktarılmasını kapsıyor. Bu senaryoda, ülke çapındaki yenilenebilir enerji üretim tesislerinden elde edilen elektriÄŸin bu merkezlere aktarımı için ek elektrik ÅŸebeke yatırımlarının yapılması öngörülüyor.

Türkiye Ekonomisine Katkısı Yılda 6 - 8 Milyar Dolar

Çalışmada, 2050’de 1,9 Mt/yıl ihracat potansiyeline ulaşılmasının ardından hidrojenin TANAP gibi uluslararası boru hatlarına karıştırılarak ya da doÄŸrudan amonyaÄŸa dönüÅŸtürülerek gemi taşımacılığı yoluyla nakledilebileceÄŸinin altı çiziliyor.

Yapılan tekno-ekonomik deÄŸerlendirmeyle rüzgar ve güneÅŸ kaynaklı elektrik kullanan Alkalin ve PEM elektrolizör teknolojileri için yeÅŸil hidrojen üretim maliyetlerinin 2050’ye kadar kilogram başına 4,14-5,17 dolardan, 1,38 – 2,46 dolara kadar düÅŸebileceÄŸi vurgulanıyor.

Hidrojenin yurt içi kullanımı ve ihracatını saÄŸlamak amacıyla toplam yatırım hacminin 85 ila 119 milyar dolar olacağı hesaplanıyor. Bir baÅŸka deyiÅŸle, 2021 ile 2050 arası dönemde ortalama olarak yılda 3 ile 4 milyar dolar yatırım maliyeti gerektirecek. Türkiye’de bugünkü elektrik sektörü yatırımları yıllık 7 milyar dolar civarında. Tahmini maliyetler ve olası ticari fiyatlamalar dikkate alındığında, çalışmada deÄŸerlendirilen hidrojen ekonomisi 2050’de Türkiye ekonomisine yıllık toplam 6 ila 8 milyar dolar brüt fayda saÄŸlayabilir. Yeni iÅŸ yaratma ve ekonomik faaliyetlerin potansiyel yararları, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’nın etkilerinin azalması ve önüne geçilen ithal yakıt maliyetleri ise bu ekonominin temel faydaları olacak.

Sunumunun ardından, Alman Enerji Ajansı (dena) Hidrojen & Enerji Yakıtları Uluslararası Ä°ÅŸ BirliÄŸi Ekip Lideri Kilian Crone, OECD Temiz Enerji Finansmanı ve Yatırımları Programı’ndan Dr. DeÄŸer Saygın, ODTÜ’den Prof. Dr. Ä°skender Gökalp, Akdeniz Ülkeleri Enerji Åžirketleri BirliÄŸi (OME), Hidrokarbonlar ve Enerji GüvenliÄŸi Direktörü Dr. Sohbet Karbuz, Global Resources Partnership CEO’su Mehmet ÖÄŸütçü, GAZBÄ°R-GAZMER Proje ve Uluslararası Ä°liÅŸkiler Müdürü Mehmet Åžerif Sarıkaya ve Alman Enerji Ajansı (dena) Uluslararası Hidrojen Pazarı GeliÅŸtirme Uzmanı Kim Lakeit raporu yorumladı.