Küresel enerji tüketimi, nüfusla orantılı olarak her yıl artarak devam ediyor. 2035 yılına gelindiÄŸinde 1998 yılında tüketilen enerji miktarının iki katı, 2055 yılında ise üç katı olacağı tahmin ediliyor. Hem doÄŸal kaynakların hızla yok olması hem de bu kaynakların çevreye verdiÄŸi zarara karşı elektrik üretimi için yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelim tüm dünyada gündemde. Kömür, petrol ve doÄŸalgaz gibi fosil yakıtlara ihtiyaç duyulmadan enerji üretmek için yapılan çalışmalar son sürat devam ediyor. Uzmanlar tarafından enerji kaynaklarına yönelik teknolojiler geliÅŸtiriliyor. Gerek devlet politikaları gerek vatandaÅŸların daha da bilinçlenmesiyle dünyada ‘yeÅŸil enerjiye’ yönelim de arttı. Elektrik tarifeleri karşılaÅŸtırma ve tedarikçi deÄŸiÅŸtirme sitesi encazip.com dünyadaki ve Türkiye’deki bu deÄŸiÅŸimi inceledi.

Tüm dünyayı etkisi altına alan covid-19 salgını, küresel enerji talebini etkilemeye devam ediyor. Covid-19’un etkisinin yoÄŸun olduÄŸu 2020'de küresel enerji talebi yüzde 4 düÅŸmüÅŸtü. Bu, II. Dünya Savaşı'ndan bu yana en büyük düÅŸüÅŸ ve ÅŸimdiye kadarki en büyük mutlak düÅŸüÅŸ olarak kayıtlara geçti. 2021’de ise covid-19 önlemleri kapsamında getirilen kısıtlamalar kalktıkça ve ekonomiler düzeldikçe enerji talebi de artmaya devam ediyor. GeliÅŸmekte olan pazarlar, enerji talebini 2019’daki seviyelerinin üzerine çıkarıyor. Enerji talebinin giderek daha da artacağı tahmin ediliyor.

Enerji üretiminde yenilenebilir enerjinin payı yüzde 30’a çıkabilir
DoÄŸal kaynakların da biteceÄŸini öngören uzmanlar, artan bu enerji talebini karşılamak için yenilebilir enerji politikalarını gündemde tutuyor. EMBER’in 2021 Küresel Enerji Raporu’na göre, elektrik üretimindeki yenilenebilir kaynakların payının 2021'de tüm zamanların en yüksek seviyesi olan yüzde 30'a ulaÅŸacağı tahmin ediliyor. Nükleer ve yenilenebilir enerji toplamının dünyadaki kömür santrallerindeki elektrik üretimini geçeceÄŸi öngörülüyor. DoÄŸal kaynaklardan petrolün 50 yıl, doÄŸalgazın ise 200 yıl içinde tükeneceÄŸi de tahminler arasında. Karbondioksit emisyonlarını azaltarak çevrenin korunmasına yardımcı olmaları bakımından da yenilebilir enerji kaynakları önem kazanıyor. Hem doÄŸal kaynakların tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olması hem de bu kaynakların doÄŸaya verdiÄŸi zararın deÄŸerlendirilmesiyle yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelim gittikçe artıyor. Yenilenebilir enerji kaynakları arasında, hidro, jeotermal, güneÅŸ, rüzgâr, odun, bitki artıkları, biyokütle ve gel-git bulunuyor.

Dünyada yenilenebilir enerji yükseliÅŸte
IEA’nın Küresel Enerji 2021 raporuna göre, 2020’de küresel elektrik talebindeki düÅŸüÅŸle birlikte rüzgâr ve güneÅŸ enerjisinin öncülüÄŸünde yenilenebilir enerji rekor düzeyde büyüdü. Yenilenemeyen kaynaklara talep yüzde 3'ten fazla azaldı. Kömür, 2020'de tüm elektrik kaynakları arasında 440 TWh düÅŸüÅŸle en çok etkilenen oldu. Gazla çalışan elektrik santralleri, üretimde diÄŸerlerine kıyasla daha az düÅŸüÅŸ yaÅŸadı. Petrol, 2012'den bu yana kesintisiz küresel düÅŸüÅŸünü sürdürerek yüzde 4,4 azaldı.

Rüzgâr enerjisi artış gösterebilir
2021 Küresel Elektrik Raporu’na göre, “yenilenebilir enerji covid-19 döneminin baÅŸarı hikayesi olmaya” devam ediyor. Yenilenebilir enerji talebi 2020'de yüzde 3 arttı. Elektrik sektörü, yenilenebilir enerji talebinin yüzde 8'den fazla geniÅŸlemesi ile 8300 TWh'ye ulaÅŸarak mutlak olarak rekor seviyedeki en büyük yıllık büyümeyi iÅŸaret ediyor. Yenilenebilir enerjinin elektrik üretimindeki payının, Sanayi Devrimi'nin baÅŸlangıcından bu yana en yüksek payı alarak neredeyse yüzde 30'a çıkması bekleniyor. Yenilenebilir enerji üretiminde en büyük paya sahip alan ise rüzgâr enerjisi. Rüzgârın 2020'dekinden 275 TWh veya yaklaşık yüzde 17 büyüyerek en büyük yenilenebilir enerji üretimi artışını yaÅŸayacağı öngörülüyor. Uzmanlar güneÅŸ enerjisinden elektrik üretiminde de yüzde 18 artış yaÅŸanacağı görüÅŸünde.

Yenilebilir enerjinin payı Türkiye’de yüzde 43’ çıktı
Dünyada 2015 yılında toplam elektrik üretiminde tüm yenilenebilir ve nükleer enerjinin payı yüzde 34 iken bu sayı 2020’de yüzde 39’a çıktı. Türkiye’de 2015 yılında toplam elektrik üretiminde tüm yenilenebilir enerjinin payı yüzde 33 iken bu sayı 2020’de yüzde 43’e çıktı.

Türkiye’deki son durum ne
Türkiye’de kaynak bazında elektrik üretimine bakıldığında kömürün payı yüzde 34, doÄŸalgaz ve petrolün payı yüzde 23, hidrolik, biyoenerji ve diÄŸer yenilenebilir enerji kaynaklarının payı yüzde 31, rüzgâr ve güneÅŸ enerjisinin payı ise yüzde 12. Bu tabloda yenilebilir enerji kaynaklarının Türkiye’deki elektrik üretimindeki payının giderek arttığı ortaya çıktı. 2020’de Türkiye’de üretilen toplam elektriÄŸin yüzde 43’ünü yenilenebilir enerji kaynakları oluÅŸturdu.

Nükleer enerji santrali yapım aÅŸamasında
Bir baÅŸka yenilenebilir enerji kaynağı olan nükleer enerji santrali için ise çalışmalar devam ediyor. 2017 yılında baÅŸlayan Türkiye’nin ilk nükleer enerji santrali inÅŸaatı Akkuyu santralinin 2026’ya kadar çalışır duruma getirilmesi planlanıyor. Dört üniteden ilkinin ise 2023 yılına kadar çalışmaya baÅŸlaması planlanıyor. Hükümetin hedefi ise 2030 yılına kadar iki nükleer enerji santrali daha inÅŸa etmek.

Son beÅŸ yılda Türkiye’de enerji üretimindeki deÄŸiÅŸim
Uzmanlara göre Türkiye, yenilenebilir enerji kaynakları yönünden dünyanın ÅŸanslı bölgelerinden birinde yer alıyor. 2021 Küresel Elektrik Raporu’na göre, kömürden elektrik üretimi iki yıldır düÅŸüÅŸte. Uzmanlar iki yıldır süregelen elektrik talebindeki durgunluk ile rüzgâr ve güneÅŸ enerjisi üretimindeki artışın, kömürü geri plana düÅŸürdüÄŸünü belirtiyor. Rapora göre, bu 7 TWh azalmanın esas nedeni, elektrik talebindeki büyümenin son iki yılda geçici bir duraklama dönemine girmiÅŸ olması. Ayrıca 2020’de doÄŸalgazdan elektrik üretiminde yaÅŸanan artış da kömürden üretimin daha geri planda kalmasına neden oldu. Rapora göre, Türkiye’deki son beÅŸ yıllık deÄŸiÅŸimler ÅŸöyle:

• Yenilenebilir enerji 2015 yılında elektrik üretiminin yalnızca üçte birini oluÅŸtururken 2020 yılında yaklaşık yarısını (yüzde 43) oluÅŸturdu.

• 2015’ten bugüne rüzgâr ve güneÅŸin payı toplam enerji üretimindeki payını üçe katladı.

• Rüzgâr ve güneÅŸ enerjisi, 2020’de Türkiye’deki üretimin yüzde 12’sini oluÅŸturdu.

• Dünyada rüzgâr ve güneÅŸ enerjisinin üretim payı, son beÅŸ yılda iki katına çıkarken Türkiye’de yaklaşık yüzde 4’ten, yüzde 12’ye yükselerek üç kat artış elde edildi. Dünya ortalaması ise yüzde 9.4. Türkiye bu artış ile dünya ortalamasının da üzerinde bir performans sergiledi ve ABD’yi dahi geride bıraktı.

• Rüzgâr ve güneÅŸ enerjisi, son beÅŸ yılda toplam üretimdeki paylarını yüzde 4’ten yüzde 12’ye (+23 TWh) çıkardı.

• Hidroelektrik, Türkiye’de baÅŸlıca yenilenebilir elektrik kaynağı olmayı sürdürüyor ancak üretimdeki payı 2020 yılında, 2015 yılındaki oran (yüzde 26) ile aynı olarak kaydedildi.

• Elektrik üretiminde doÄŸalgazın payı, son beÅŸ yıl içinde yüzde 37’den yüzde 23’e düÅŸtü.

• Kömürden elektrik üretimi 2015 yılından bu yana yüzde 39 (+28 TWh) büyüme gösterdi. 2020 yılında ise yüzde 6 oranında düÅŸtü.