Türkiye’de Enerji Dönüşümünün Finansmanı Raporu'na göre, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini sınırlandırma ve sürdürülebilir büyümeyi sağlama zorunluluğu, küresel enerji dönüşümünün ivmelenmesi ihtiyacını artırıyor. Yenilenebilir enerji maliyetlerinde devam eden düşüş, enerji verimliliği alanında sağlanan iyileşmeler, yenilenebilir enerjiyle sağlanan elektrifikasyonun artması, “Akıllı” teknoloji uygulamalarının yaygınlaşması, teknolojik yeniliklerin süreklilik kazanması ve söz edilen tüm gelişmeleri yönlendiren kapsayıcı politikalar, sürdürülebilir bir gelecek için enerji dönüşümünü destekleyen ana gelişmeler olarak öne çıkarıyor. Enerji yatırımlarının küresel yatırımlar içindeki payı 2018 senesi sonu itibarıyla yüzde 10 civarında, küresel gayri sâfi hasıla (GSH) içindeki payı ise yüzde 2,5 civarında oldu. Mevcut politikaların sürdürüldüğü ve daha düşük yatırım ihtiyacı öngörülen senaryolar da dahil olmak üzere orta-uzun vadede enerji yatırım ihtiyacının geçmiş 15-20 yıl ortalamasının üzerinde olacağı ve önemli bir ek finansman ihtiyacına yol açacağı tahmin ediliyor. Bu bağlamda düşük karbonlu enerji dönüşümünün getireceği yatırım ve finansman ihtiyacı ve bunun nasıl karşılanacağının anlaşılması özellikle ön plana çıkıyor. 

Küresel Enerji Yatırımının Yarısı Dönüşüme Yapıldı

Raporda yer alan verilere göre, 2018 yılında 1,8 trilyon dolara ulaşan küresel enerji yatırımlarının yarısı enerji dönüşümüyle ilgili gerçekleştirildi. Güneş ve rüzgâra dayalı teknolojilerin maliyetlerindeki düşüşler, yenilenebilir kaynaklara yönelik destekleyici politikalar, maliyet bazlı politikalara geçiş ve teknolojinin verimliliğinin artması yatırımları destekleyen faktörler oldu. Bunun yanında, teknolojilerin daha olgun hale gelmesi, finansmanlarını kolaylaştırıcı bir etki yarattı. Finansal kuruluşlar yenilenebilir enerji finansmanında daha kolay hareket edebilir hale geldi. Yenilenebilir enerji finansmanında kamu fonlaması %10, özkaynak %39, kredi %50, hibe ve diğer finansman %1 olarak gerçekleşti. Enerji dönüşümü finansmanında, politika çerçevesiyle birlikte yeni finansman modelleri ve yenilikçi finansal araçlar yoğun bir şekilde tartışılıyor.

Geçtiğimiz otuz yıl, küresel ölçekte finansmana erişim ve finansal derinleşmenin ağırlık kazandığı bir dönem oldu. Buna rağmen enerji de dahil olmak üzere altyapı yatırımlarına yönlendirilebilen orta-uzun vadeli kaynaklar sınırlı kaldı. Bu dönemde özel sektörün tasarruf düzeyi arttı; ancak bu tasarruflar aynı ölçüde orta uzun vadeli yatırımlara yönelmedi. Özel sektör tasarruflarının enerji dönüşümüne daha fazla yönlendirilebilmesi, ihtiyaç duyulan finansmanın sağlanmasında önemi rol oynayacak. Bu bağlamda, bankalar ve kurumsal tahvil piyasalarına eşdeğer büyüklükte varlık kurumsal yatırımcılar, özel sektör kuruluşları ve çeşitli fonların yönetiminde bulunmakta ve önemli bir potansiyel barındırıyor. Diğer yandan sürdürülebilirlik, iklim finansmanı, düşük karbonlu ekonomi temalı özel fon ve finansal enstrümanlar gelişiyor ve çeşitleniyor.

Yazanın devamı için tıklayın