Prof. Dr. Fevzi Yılmaz

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

Mühendislik Fakültesi

Ölüm sebebi olma, ölümle korkutma ve ölümü kabul etme teması, sadece COVID-19 virüsü ile iliÅŸkili deÄŸildir. Ä°bni Sina 1000 yıl önce insan yaÅŸam süresinin kısalığını, tozların ve dumanların varlığına baÄŸlamıştı. O zaman kanıta dayalı bilgiye eriÅŸim yoktu. Bugün artık, boÅŸ bir su bardağında on binlerce partikülün uçuÅŸtuÄŸunu rahatça söyleyebiliriz. Bu partiküllerin büyük kısmının muhtelif coÄŸrafyalardan taşınımla geldiÄŸi de bir sır deÄŸildir. Toz ve dumanların doÄŸal olanları tölere edilebilir, fakat yapay olanlara kimyasal tepkime ürünlerine ve sentezlenenlere dikkat kesilmeliyiz.

Görünür toz boyutu ortalama 100 mikrometre iken, polenler 20 mikrometrede yığılma gösterir. Bakteriler 1 mikrometre, duman 0,01-1 mikrometre arasında bir dağılıma sahiptir. Atmosferik toz boyutu oldukça geniÅŸ aralıkta (0,001-1 mikrometre) gezinir. Her türlü virüs boyutu ortalama 0,01 mikrometredir. Sınırlı yanma ürünü olan ve halk dilinde kurum olarak adlandırılan karbon siyahı en düÅŸük boyuta (ortalama 0,001 mikrometreye) sahiptir. Nanoteknoloji biliminde, 0,1 mikrometre altı boyutların nanoboyut partikül ailesi üyesi olarak deÄŸerlendirildiÄŸi hatırlanmalıdır ( 0,1 mikrometre 100 nanometreye eÅŸittir).

Bakteri ve virüs dışı mikro ve nano partiküllerin de öldürücülükleri çok önemsenmelidir. Öldürücülüklerin ve toksik etkilerin azalan tane boyutu ile arttığı ayrıca bilinmektedir ve bu nanometal çalışmalarıyla kanıtlanmıştır. ÖrneÄŸin, altın normal halinde hiçbir madde ile etkileÅŸime girmediÄŸi ve çok güvenli olduÄŸu halde, nanopartiküller halindeki altın her ÅŸeyle etkileÅŸime giren bir yapı kazanır. Nanoaltın, tane boyutu ve tane ÅŸekli ile farklı bir kimliÄŸe bürünebilmektedir ve çok reaktif olmaktadır. ÖrneÄŸin sarı renkteki som altın külçe 25 nanometre boyutlu küresel dağılımlı hale getirildiÄŸinde rengi kırmızı, 50 nanometre boyutlu olduÄŸunda ise yeÅŸile dönmektedir. Antibakteriel gümüÅŸ nanoparçacıklarda da benzer özellik kayması vardır. Çağımız mikroteknolojiler, nanoteknolojiler, nanobiyoteknolojiler çağıdır ve canlı cansız partiküller/ yapılar çok önemlidir.

Yazının devamı için tıklayın